Rozpracowywanie operacyjne jezuitów uczestniczących w „Misji Wschodniej” w latach 50. XX w. w Polsce Ludowej

Abstract

We wstępie autor naświetla sytuację polityczną odrodzonej Rzeczpospolitej. Następnie omawia dzieje Misji Wschodniej jezuitów w Albertynie (1924-1942). W drugiej części artykułu autor wymienia, na podstawie dokumentów zebranych przez funkcjonariuszy Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego, jakie informacje dotyczące zakonników uczestniczących w misji ich interesowały. Stara się sprawdzić na ile wiadomości uzyskane przez funkcjonariuszy zgadzają się z wiedzą, którą dziś można uzyskać zajmując się tą tematyką. Posługuje się cytatami, które starają się oddać ducha czasu. Cezurą dla dokumentacji w omawianej części są lata 1950-1956. W konkluzji autor streszcza formy pracy operacyjnej funkcjonariuszy Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego oraz podjęty przez nich trud w zdobywaniu interesujących ich wiadomości. Na zakończenie informuje, jakie były dalsze losy neounii w Polsce po 1945 roku.

The article begins with the author’s outline of the political situation of a renewed Polish State. Next, he discusses the history of the Jesuit Eastern Mission in Albertyn (1924-1942). In the second part of the article, the author presents the records of the functionaries of the Committee for Public Security to show what kind of information about the Jesuits was of interest to the state apparatus. The author tries to confirm to what extent the data collected by the state functionaries agreed with the real status quo and the present-day knowledge of this problem area. The author quotes from the documents, which is intended to render the atmosphere of the time. The documents analysed in the article only concern the time-span between 1950 and 1956. In his concluding remarks, the author makes a short list of the operational methods used by the Security functionaries and of all the efforts they made to get the information they desired. The final part of the article focuses on the history of the Neo-Uniate Church in Poland after 1945.