Roczniki Teologiczne, 2014, T. 61, nr 4
Permanent URI for this collectionhttps://theo-logos.pl/handle/123456789/18797
Browse
Recent Submissions
Item Peregrynacja obrazu Matki Bożej Częstochowskiej na terenie obecnej diecezji legnickiej w latach 1963-1964. Promotor: ks. prof. dr hab. Jan Walkusz. Recenzenci: ks. prof. dr hab. Mieczysław Kogut (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu), ks. prof. dr hab. Anzelm Weiss (KUL JP II).Kowalski, Sławomir (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)Item Geneza światopoglądu cesarza Marka Aureliusza i postępowanie względem poddanych w latach 161-180Trzebuniak, Józef (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)Praca ma charakter historyczny-biograficzny i opisuje tło epoki oraz środowisko, w którym wzrastał Marek Aureliusz. Pokazuje, w jaki sposób cesarz w latach 161-180 realizował zasady moralne w codziennym życiu, w stosunku do samego siebie, drugiego człowieka i do bogów. Przedstawiona jest zatem historia życia Marka Aureliusza i jej wpływ na formowanie poglądów autora Rozmyślań. Praca dowodzi, że geneza światopoglądu cesarza-filozofa ma swój początek w środowisku rodzinnym i wychowaniu, jakie otrzymał od swoich nauczycieli, którymi byli przeważnie stoicy. Wpłynęły na nią również wszystkie doświadczenia wojenne, jakie zdobył podczas walk z wrogami imperium. Liczne przykłady potwierdzają zaś, że myśliciel z wielką dyscypliną wewnętrzną stosował się do zasad moralnych i wykorzystywał je w praktyce zarządzania imperium. Przedstawione zostały również skutki wypracowanych przez myśliciela wartości oraz ich wpływ na stosunek do siebie, ludzi i bogów. Postępowanie cesarza było bowiem bardzo uzależnione od wypadków zewnętrznych, które go dotykały. W czasie dwudziestu lat jego panowania w charakterze augusta spadły na Rzym liczne nieszczęścia, katastrofy i wojny. Marek Aureliusz, mimo niesprzyjających okoliczności, pozostał wierny przekonaniu o niewzruszoności zasad etycznych w swoim życiu i był pewien, że dobro najwyższe, polegające na tryumfie sprawiedliwości, stanowi zarazem oparcie wszelkich cnót. Źródłami opisywanych zagadnień są zarówno spisane po grecku Rozmyślania autorstwa Marka Aureliusza, a także dwie podstawowe biografie cesarza napisane przez Charles'a Parain i Pierre'a Grimal oraz bogata literatura przedmiotu podana w załączniku. Mimo niektórych faktów historycznych, które ukazują Marka Aureliusza w złym świetle, praca przedstawia go jako filozofa ze zdecydowanymi przekonaniami moralnymi. Opierał się bowiem na wartościach, do których sam dochodził poprzez ciężką pracę nad sobą, głęboką refleksję nad życiem, a także dzięki wsparciu środowiska i ludzi, którzy go otaczali.Item Polska idea narodowa w przepowiadaniu duchowieństwa katolickiego przełomu XIX i XX wieku. Promotor: ks. prof. dr hab. Jan Walkusz. Recenzenci: ks. dr hab. Dominik Zamiatała, prof. UKSW (UKSW), ks. dr hab. Włodzimierz Biela, prof. KUL (KUL JP II)Tomasiak, Andrzej (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)Item Środki masowego przekazu w archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego w 20-leciu międzywojennymLeszczyński, Mariusz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)W ruchu wydawniczym i medialnym w Kościele w Polsce, w 20-leciu międzywojennym, czynnie uczestniczyła archidiecezja lwowska obrządku łacińskiego. Szczególne zasługi na tym polu miało Towarzystwo Wydawnicze „Biblioteka Religijna”, założone we Lwowie w 1921 r. przez księży: Teofila Długosza i Ignacego Chwiruta. Wydawało ono dzieła naukowe i popularne, literaturę religijną oraz czasopisma kościelne o zasięgu diecezjalnym i krajowym, a wśród nich „Przegląd Teologiczny” „Collectanea Theologica”. Katolicki ruch wydawniczy w archidiecezji rozwijała także Akcja Katolicka, która widziała w nim skuteczne narzędzie w dziele formacji i apostolstwa swoich członków, a także Instytut Wyższej Kultury Religijnej we Lwowie. W latach 1918-1939 ukazywało się w archidiecezji ok. 40 czasopism katolickich: urzędowe, teologiczno-naukowe, organizacji i stowarzyszeń kościelnych, parafialne, dewocyjne, ascetyczne i kalendarze. Kościół w swej misji ewangelizacyjnej wykorzystywał także radio. Ten środek medialny wykorzystywał na szeroką skalp, w archidiecezji i w kraju, Sekretariat Apostolstwa Chorych, kierowany przez ks. Michała Rękasa, prowadząc audycje dla chorych i cierpiących. Coraz bardziej popularny stawał się także film, a duże zasługi w jego upowszechnianiu miała Akcja Katolicka i franciszkanie konwentualni, którzy we Lwowie prowadzili kino „PAX”.Item Rozpracowywanie operacyjne jezuitów uczestniczących w „Misji Wschodniej” w latach 50. XX w. w Polsce LudowejIhnatowicz, Mateusz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)We wstępie autor naświetla sytuację polityczną odrodzonej Rzeczpospolitej. Następnie omawia dzieje Misji Wschodniej jezuitów w Albertynie (1924-1942). W drugiej części artykułu autor wymienia, na podstawie dokumentów zebranych przez funkcjonariuszy Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego, jakie informacje dotyczące zakonników uczestniczących w misji ich interesowały. Stara się sprawdzić na ile wiadomości uzyskane przez funkcjonariuszy zgadzają się z wiedzą, którą dziś można uzyskać zajmując się tą tematyką. Posługuje się cytatami, które starają się oddać ducha czasu. Cezurą dla dokumentacji w omawianej części są lata 1950-1956. W konkluzji autor streszcza formy pracy operacyjnej funkcjonariuszy Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego oraz podjęty przez nich trud w zdobywaniu interesujących ich wiadomości. Na zakończenie informuje, jakie były dalsze losy neounii w Polsce po 1945 roku.Item Dzieje parafii Łaszczów do końca XVIII wiekuFrykowski, Janusz A. (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)Praca przedstawia dzieje łacińskiej parafii łaszczowskiej od momentu pojawienia się jej w źródłach do końca XVIII wieku. Na wstępie określono położenie geograficzne parafii, jej wielkość i miejsce w strukturach organizacyjnych Kościoła. Analizując protokoły powizytacyjne biskupów chełmskich, starano się przedstawić wygląd świątyni łaszczowskiej i jej wyposażenie w badanym okresie. Odtworzono listę 20 duchownych związanych z kościołem łaszczowskim i określono beneficjum plebanów. W dalszej czyści artykułu zajęto się funkcjonującym przy kościele Bractwem Różańca Świętego, ukazując jego sytuację finansową i formy działalności. Określono także w miarę możliwości liczbę wiernych oraz przedstawiono liczbę parafian przystępujących do sakramentów w drugiej połowie XVIII w. Omówiono także realizację przez plebanów w Łaszczowie, nałożonego przez Sobór Laterański IV, obowiązku zakładania i utrzymywania szkół.Item Sakry i sukcesja święceń biskupich episkopatu Kościoła katolickiego w Polsce w XIX i XX wieku. Promotor: ks. prof. dr hab. Jan Walkusz. Recenzenci: ks. prof. dr hab. Kazimierz Dola (Uniwersytet Opolski), ks. prof. dr hab. Anzelm Weiss (KUL JP II).Prokop, Krzysztof R. (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)Item Likwidacja Małych Seminariów Duchownych w Polsce prowadzonych przez Towarzystwo św. Franciszka SalezegoPietrzykowski, Jan (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)Małe Seminaria Duchowne – były to męskie szkoły średnie o profilu humanistycznym z internatami i miały za cel przygotować do matury kandydatów do kapłaństwa. Na ziemiach polskich salezjanie od początku prowadzili szkoły zawodowe, średnie, a w tym także niższe seminaria w: Daszawie koło Stryja, Lądzie nad Wartą, Pogrzebieniu, Jaciążku koło Makowa Mazowieckiego, Reginowie koło Baranowicz. Te instytucje dydaktyczno-wychowawcze zostały zlikwidowane podczas okupacji niemieckiej i sowieckiej. W nowej powojennej rzeczywistości działalność wznowiło tylko małe seminarium w Lądzie. Salezjanie uruchomili niższe seminarium w Marszałkach koło Kępna, a na Ziemiach Zachodnich i Północnych we Fromborku i Środzie Śląskiej. Po zlikwidowaniu gimnazjów zakonnych (1948-1949) przez władze komunistyczne, salezjanie zapewnili chłopcom ciągłość nauki przez prowadzenie prywatnych małych seminariów w: Sokołowie Podlaskim, Twardogórze, Oświęcimiu i Różanymstoku koło Dąbrowy Białostockiej. Instytucje te zostały brutalnie zlikwidowane w roku 1952 i 1954. Przy tej okazji władze komunistyczne zabrały budynki z wyposażeniem (poza Lądem), a salezjanów eksmitowali z ich własności. Podczas krótkotrwałej tzw. odwilży październikowej nowe władze komunistyczne w 1957 r. pozwoliły salezjanom otworzyć dwa małe seminaria, ale bez uprawnień szkół publicznych. Do lipca 1962 r. funkcjonowały te instytucje: w Sokołowie Podlaskim z filią w Czerwińsku i w Kopcu koło Częstochowy.Item Nie można zdradzić Ewangelii. Rozmowy z abp. Ignacym Tokarczukiem. Rozmawiał, wstępem i przypisami opatrzył Mariusz Krzysztofiński, Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Oddział w Rzeszowie, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, Rzeszów–Kraków 2012, ss. 136 + 40 wkł. zdj.Nabożny, Marcin (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)Item Sandomierskie środowisko historyków Kościoła w latach 1945-1992. Promotor: o. dr hab. Roland Prejs OFMCap, prof. KUL. Recenzenci: ks. dr hab. Michał Piela SDS, (Uniwersytet Wrocławski), ks. prof. dr hab. Jan Walkusz (KUL JP II)Kutkiewicz, Anna D. (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)Item Święty Dominik w Langwedocji-Lauragais. Duchowość, miejsca i wydarzeniaBrzózy, Zbigniew Nikodem (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)Artykuł przedstawia miejsca pobytu świętego Dominika w Langwedocji-Lauragais. Opisuje pobyt Dominika w Prouilhe, Fanjeaux i Montrealu na tle wojny religijnej z herezją. Przytacza mało znane lub nieznane szczegóły z życia Dominika oraz mniszek i braci z Prouilhe. Tekst odwołuje się do tradycyjnych katolickich źródeł opisujących genezę powstania Zakonu Kaznodziejskiego i umieszcza je w kontekście zarzutów o promowanie przez braci dominikanów przemocy wobec heretyków. Artykuł stara się pokazać początki Zakonu Kaznodziejskiego jeszcze przed jego zatwierdzeniem w 1216 roku. Szczególny akcent położony jest na zarysowanie duchowego profilu Dominika, kaznodziejstwa i jego metod działania. Do pewnego stopnia artykuł jest próbą konfrontacji faktów hagiograficznych, mówiących o świętości Dominika, z przekonaniami o jego aktywnym udziale w aparacie przemocy wobec katarów.Item Bibliofilska działalność prymasa Wojciecha Baranowskiego (1548-1615)Moskal, Tomasz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)Item Dla Boga i Kościoła. Sługa Boży ks. Wincenty Granat – świadectwa. Opracowała i przygotowała do druku Halina Irena Szumił, Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu, Sandomierz 2012, ss. 565.Marczewski, Marek (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)Item Św. Jan z Dukli w świetle polskich czasopism tercjarskich (1918-1939)Kuczkowski, Mirosław (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)Słowo drukowane, a zwłaszcza czasopisma stanowią cenne źródło w poznawaniu wydarzeń minionych. Między czasopismami, także prasa o tematyce religijnej przekazuje nam m.in. kontekst zdarzeń historycznych. W latach 30. XX wieku, katolickie zgromadzenia zakonne łącznie wydawały 3 334 tytułów. Największą liczbę wydawnictw mieli jezuici, a następnie: salezjanie, franciszkanie, dominikanie, benedyktyni, redemptoryści i inne zgromadzenia. W 1919 r. wśród czasopism religijnych na święcie, prasa tercjarska była edytowana w 164 tytułach. Wszystkie obediencje Pierwszego Zakonu franciszkańskiego w Polsce w latach 1918-1939 publikowały czasopisma tercjarskie. Łącznie polscy franciszkanie wydawali 13 tytułów tercjarskich, niektóre z czasopism redagowane były tylko przez kilka lat. Przedstawienie postaci św. Jana z Dukli w świetle polskich czasopism tercjarskich okresu międzywojennego, niechaj będzie kolejną cegiełką w poznaniu tej wyjątkowej osoby. Pomimo wielu badań, curriculum vitae świętego stanowi wciąż dla historyków przedmiot badania. Jan z Dukli żył w XV wieku, w czasie tworzenia się obserwy pragnącej powrotu do pierwotnej gorliwości Zakonu franciszkańskiego. Wiek, choć bardzo niespokojny, był „bogaty” w świętych, którzy byli wymownym świadectwem franciszkańskiego ideału. Wśród licznego grona świętych i błogosławionych tego okresu, będących wybitnymi postaciami ruchu obserwanckiego, znajdował się zaprezentowany święty. Szczególne nabożeństwa do Jana z Dukli powodowało rozszerzenie się jego czci poza mury klasztorne, co miało pozytywny wpływ na życie religijne narodu polskiego, o czym świadczyły liczne pielgrzymki do jego grobu. Poprzez czasopisma tercjarskie okresu międzywojennego (1918-1939), starano się ukazać postać św. Jana z Dukli nie tylko lokalnie, ale w całej odrodzonej Polsce. Prasa tercjarska spełniała wiele ważnych funkcji, jedną z nich było przekazywanie informacji o sytuacji Kościoła, a wśród nich żywotów świętych i błogosławionych.Item Potencjał archidiecezji poznańskiej po zakończeniu kulturkampfu w świetle „Brevis descriptio historico-geographica ecclesiarum archidioecesis gnesnensis et posnaniensis” Jana Korytkowskiego z 1888 r.Krucki, Łukasz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)„Brevis descriptio historico-geographica ecciesiarum archidioecesis gnesnensis et posnaniensis” Jana Korytkowskicgo stanowi cenne źródło do poznania ustroju i stanu posiadania najstarszych polskich diecezji: gnieźnieńskiej i poznańskiej po ustaniu kulturkampfu. Wartość pracy wyraża się w tym, że nic ogranicza się ona tylko do podstawowych danych zamieszczanych w zwyczajowych schematyzmach, ale poszerza je podając krótką historię każdej parafii i jej kościoła, wymienia funkcjonujące szkoły, szpitale i bractwa kościelne, a ponadto podaje spisy miejscowości przynależących do każdej parafii. Dzięki danym zawartym w Brevis descriptio można więc m.in. precyzyjnie określić, iż w 1888 r. archidiecezja poznańska obejmowała 24 dekanaty, 342 parafie, 103 kościoły filialne, 31 altarii, 71 oratoria lub kaplice publiczne, 858 szkół parafialnych i 99 szpitali. Zamieszkiwało ją 761939 katolików. W duszpasterstwie lub w urzędach centralnych pracowało 394 kapłanów. Analiza zawartych w schematyzmie danych pozwala nam szerzej spojrzeć na stan archidiecezji poznańskiej, która mimo zakończenia kulturkampfu nadal musiała zmagać się pod rządami arcybiskupa Juliusza Dindera z ingerencją rządu pruskiego w wewnętrzne sprawy Kościoła, a więc w proces kształcenia duchowieństwa, obsadę stanowisk kościelnych i zarząd majątkiem kościelnym.Item Działalność duchowieństwa w Towarzystwach naukowych w Galicji w XIX i XX wieku. Promotor: ks. prof. dr hab. Jan Walkusz. Recenzenci: ks. prof. dr hab. Stanisław Nabywaniec (Uniwersytet Rzeszowski), o. dr hab. Roland Prejs OFMCap, prof. KUL (KUL JP II)Krawiec, Marek (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)Item Patriotyczne teksty i sceny na dzwonach w obiektach sakralnych na terytorium II Rzeczypospolitej w świetle druków reklamowych odlewni Braci Felczyńskich i wybranej karty pocztowejKowalski, Krzysztof Maciej (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)Item Anna Szylar, Działalność wychowawczo-edukacyjna żeńskich zgromadzeń zakonnych w Małopolsce w okresie potrydenckim do 1815 roku, Oficyna Wydawniczo-Drukarska „Secesja”, Kraków 2012, ss. 488.Kicińska, Urszula (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)Item Grażyna Jurkowlaniec, Epoka nowożytna wobec średniowiecza. Pamiątki przeszłości, cudowne wizerunki, dzieła sztuki, (seria: Monografie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, red. tomu Agnieszka Flasińska), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Sp. z o.o., Wrocław 2008, ss. 589.Gurba, Stanisław (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)Item Jan Walkusz, Zgromadzenie św. Michała Archanioła w Kanadzie 1962-2012, Wydawnictwo Bernardinum, Pelplin 2012, ss. 227.Oleksiewicz, Magdalena (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2014)