Edukacja dzieci żydowskich w Tarnowie w okresie II Rzeczypospolitej

Abstract

W okresie międzywojennym w Tarnowie dzieci i młodzież mniejszości żydowskiej miały możliwość uczęszczania do różnego typu szkół; religijnych, publicznych i niepublicznych powszechnych, szkół prywatnych średnich i zawodowych. Na szczególne podkreślenie zasługują dwie prywatne szkoły średnie: Prywatne Gimnazjum i Liceum Koedukacyjne Towarzystwa Żydowskiej Szkoły Powszechnej i Średniej „Safa Berura” powstałe w 1927 roku oraz Prywatne Gimnazjum Koedukacyjne Stowarzyszenia Żydowskiego Nauczycieli Szkół Powszechnych i Średnich założone w 1937 roku. Ich utworzenie było wyrazem aspiracji intelektualnych lokalnej społeczności żydowskiej i pozwalało absolwentom istniejącej już szkoły powszechnej na kontynuowanie nauczania w ramach ogólnego i judaistycznego programu. Pomimo trudnych warunków, w jakich funkcjonowały oraz krytyki środowisk konserwatywnych, były czynnikami utrwalającymi nie tylko żydowską, ale i polską tożsamość narodową i kulturową. Wykwalifikowana kadra pedagogiczna zapewniała uczniom wykształcenie zgodne z wymogami nakładanymi przez państwo polskie wraz z jednoczesnym uwzględnieniem języka hebrajskiego i przedmiotów judaistycznych. Pozwalało to na odrodzenie narodowego języka hebrajskiego oraz pobudzanie patriotyzmu w stosunku do Palestyny oraz krzewienie zasad etycznych judaizmu wśród młodzieży żydowskiej.

In the interwar period, children and youth of the Jewish minority in Tarnow have the opportunity to attend various types of schools; religious, public and private, general, private, secondary and vocational schools. Two private secondary schools deserve special mention: Private Junior High and Coeducational High School of the Society of the Jewish General School and Middle School „Safa Berura” established in 1927 and the Private Coeducational Gymnasium Association of Jewish Teachers of General and Secondary Schools founded in 1937. Their creation was an expression of local intellectual aspirations Jewish community and allowed the graduates of the already existing school universal to continue teaching in general and Judaic program. Despite the difficult conditions in which they operated and the criticism conservative circles, were factors strengthening not only Jewish, but also Polish national and cultural identity. Qualified teaching staff provided students with education in line with the requirements imposed by the Polish state with simultaneous consideration of the Hebrew language and Judaic subjects. This allowed for the revival of the national Hebrew language and encouraging patriotism in relation to Palestine and promoting ethical principles of Judaism among Jewish youth.