Geneza, kontekst i tematyka kazań pasyjnych

Abstract

The proclamation about the crucified and risen Jesus Christ is the nucleus of the Christian preaching. There are however moments in the liturgical year in which the Passion of Jesus is emphasized in a special way. In addition to the liturgy of Palm Sunday and Good Friday there is also popular devotion during the Lent time, which delivers opportunity to preach the Passion of Jesus crucified. The most famous popular Passion piety associated with the proclamation of the word of God are: The last words of Christ from the Cross and a special devotion in Poland called “Gorzkie żale” – “Bitter complains”. The latter is typically Polish. An important part of this devotion is the sermon, whose main theme is the salvific dimension of the Passion of Christ. It is evangelical story about the crucifixion of Jesus Christ, which provides for the source for these sermons. This article presents the origins, context, content and the structure of sermons preached in Poland during the popular passion devotion.

Głoszenie prawdy o Chrystusie ukrzyżowanym i zmartwychwstałym stanowi jądro chrześcijańskiego przepowiadania. Są jednak w ciągu roku kościelnego okoliczności, w których dominuje tematyka pasyjna. Oprócz liturgii Niedzieli Palmowej i Wielkiego Piątku okazją do przepowiadania pasyjnego są nabożeństwa ludowe służące rozważaniu męki Pańskiej, odprawiane głównie w okresie Wielkiego Postu. Są one wyrazem pobożności pasyjnej. Do najbardziej znanych nabożeństw pasyjnych związanych z głoszeniem słowa Bożego należą: nabożeństwo ostatnich słów Chrystusa z krzyża i nabożeństwo gorzkich żali. To ostatnie jest typowo polskie. Jego istotnym elementem jest kazanie pasyjne, którego podstawowym tematem jest zbawczy wymiar męki Chrystusa. Źródłem dla tych kazań są ewangeliczne opowiadania o ukrzyżowaniu Chrystusa. Artykuł przedstawia genezę, kontekst, tematykę i strukturę kazań pasyjnych.