Popular Piety: Its Manifestation and Influence upon the Spiritual Development of the Faithful

Abstract

Na przykładzie życia Kościoła w Polsce autor rozważa szanse i zagrożenia, jakie niesie w sobie pobożność ludowa, oraz możliwość wykorzystania jej form dla ewangelizacji i odnowy Kościoła zgodnie z duchem soboru watykańskiego II, który przypomniał prawdę o najwyższej randze liturgii w życiu Kościoła. Kościół w Polsce cechuje przewaga pobożności ludowej, a jednocześnie to, że przetrwał długi okres prób i prześladowań, wydając wielkich ludzi wiary — ale religijność Polaków ocenia się w świecie jako powierzchowną. Spontaniczna pobożność ludu niesie w sobie pozytywną siłę, z takimi elementami jak głód Boga, wyostrzony zmysł obecności Boga, Jego ojcostwa i Opatrzności, cześć dla sacrum, cierpliwość, ofiarność dla spraw wiary. Sile tej, jeśli nie zostanie otoczona należytą troską Kościoła, zagraża przerodzenie się w powierzchowne, graniczące z zabobonem przywiązanie do praktyk, w których ludzie szukają siebie samych a nie Boga, uproszczone pojmowanie prawd wiary i żywiołowa uczuciowość ze skłonnością do fanatyzmu, które stanowią o podatności na wpływ sekt czy fałszywych form religijności. Wiele form ludowej pobożności jest obarczonych elementami przestarzałymi. Postawy wobec pobożności ludowej oscylują pomiędzy tolerancją i aprobatą a pogardą ludzi wykształconych. Chrześcijaństwo i jego „źródło i szczyt”, liturgia, od początku związane są z prostymi ludźmi - do takich przemawiał Chrystus czy św. Paweł. Kryteria autentycznej pobożności ludowej są takie same, jak i duchowości Kościoła, która jest biblijna i liturgiczna: skupienie na centrum, jakim jest obecność Boga Żywego, Chrystusa, w Eucharystii — sprawdzalne w konkretach życia. W obecności Chrystusa w Eucharystii tkwi niewyczerpalne źródło odnowy Kościoła. We wnioskach autor postuluje, aby: 1. Otoczyć troską już istniejącą ludową pobożność i tworzyć nową. 2. Pogłębiać religię ludu przez katechezę wprowadzającą w paschalne misterium Chrystusa i Kościoła. 3. Traktować pobożność ludową jako przedpole liturgii i wiązać ją z liturgią, zwłaszcza z Eucharystią, w której jest źródło prawdziwej moralności.