Analecta Cracoviensia, 1996, T. 28

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/8074

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 43

Wprowadzenie do teologii mistycznej Grzegorza z Nysy
Witko, Krzysztof (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Bibliografia prac profesora Adama Vetulaniego (†1976). Uzupełnienia z lat 1974-1990
Uruszczak, Wacław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Altruizm endo- i egzocentryczny a poziom niepokoju
Śliwak, Jacek (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
The article is report on empirical studies concerning the connection between altruism endo-exocentric and anxiety. Altruism is understood here as undertaking actions for the benefit of other people without expecting outer rewards (Macaulay, Berkowitz, 1970 p.3). In the presented studies Karylowski’s (1982) division into two types of altruism was employed, namely, into endocentric vs exocentric altruism. In the studies the following methods were used: the A-N Questionnaire (cf. Sliwak 1988, 1993), the Moral Endo-Exocentrism — KEEM (cf. Kaiylowski 1982) the Cattell Anxiety Scale. The two former methods were used to measure the intensity of altruism (A-N) and to define the type of altruism (KEEM), whereas the latter one served to measure the level and structure of anxiety. With the help of these methods answers were sought to the following questions: 1. Are there any differences in level and structure of anxiety among endo- and exocentric altruists and control group. 2. Are there any differences in level and structure of anxiety among endocentric and exocentric groups. 226 Ss were examined (46,9% male and 53,1% female) whose age ranged from 23 to 33. Ss had at least secondary education. The results are the following: 1. It was found that the group with a lower level of altruism, in relation to the groups endo-and exocentrics has the highest level of latent anxiety. 2. It was also found, that endo- exocentric altruists are characterized by identical scores in general anxiety. The anxiety profils of these groups are exactly parallel to each other (with a minimal distance between them). 3. Additional information is supplied by the results from the sub-groups of male and female. Exocentric female obtained the lowest scores in the factor Q3 and L.
Il concetto di „persona” e di „christifidelis” nell’ordinamento canonico
Rapacz, Józef (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Pojęcia „persona” i „christifidelis” należą do centralnych kategorii w obecnym prawie kanonicznym. Pojęcie „osoby” jako podmiotu praw i obowiązków wywodzi się z prawa rzymskiego i ma bardziej znaczenie formalne. Natomiast termin „christifidelis” zawiera duży ładunek teologiczny i odnosi nas wprost do sakramentu chrztu świętego. W artykule zostały ukazane niektóre spostrzeżenia, nasuwające się w związku z zastosowaniem tych dwóch pojęć w prawie kanonicznym. Z analizy tej jasno wynika, na jakie trudności napotyka prawodawca kościelny, kiedy pragnie „przetłumaczyć” na język prawa kanonicznego eklezjologię Kościoła, szczególnie tę po soborze watykańskim II.
Polnische Kultur nach 1989
Pamuła, Stanisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Polska kultura po II wojnie światowej musiała się zmagać z narzucanymi wzorcami kultury oficjalnej przez czynniki władzy, która częstokroć była obca narodowym rozwiązaniom. Wprowadzanie ideologii ateistycznej zaciążyło również na obrazie polskiej kultury okresu powojennego, która doznała widocznego uszczerbku w wymiarze religijnym. Okres przemian po 4 czerwca 1989 r., który zapoczątkował demokratyzację życia, sprawił, iż czynniki władzy skupione są bardziej na materialnym niż duchowym wymiarze życia. Państwo stara się jedynie niektóre instytucje życia kulturalnego popierać, podczas gdy pozostałe nie są w stanie się samofinansować, a tym samym rozwijać działalność kulturalną. Odczuwa się dotkliwy brak w tzw. kulturze wyższej, która spełniała rolę wychowawcy, sędziego, portavoce narodu, a dzisiaj jest słabo obecna w procesie transformacji. Nie spełnia tej kreatywnej roli w stosunku do rodaków, którą pełniła. Pojawia się za to wiele surogatów kultury masowej, która przychodzi z Zachodu, bezkrytycznie przenoszona na grunt ojczysty. Obserwuje się wzrost kultury regionalnej, która w okresie realnego socjalizmu była zaniedbywana, gdyż na najniższym szczeblu budziła ducha i integrowała społeczności lokalne. Kultura religijna natrafia na trudności przeniesienia sacrum w świat codziennej rzeczywistości. Audycje religijne wyraźnie wskazują na braki profesjonalne, wszak katolicy w minionym okresie nie mieli dostępu do kształcenia się w tym zakresie. Odnotowuje się też rażące braki w kulturze politycznej, wszak okres powojenny spowodował wyrwę w formacji klasy politycznej. Miniony okres 6 lat ukazuje potrzebę rekonstrukcji koncepcji rozwoju kultury polskiej.
Metoda transcendentalna jako metoda metafizyki po zwrocie antropologicznym
Oko, Dariusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Kaplica Zwiastowania Najświętszej Marii Panny przy kościele Bożego Ciała w Krakowie
Nowobilski, Józef Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Adjacent to the Corpus Christi church in the district of Kazimierz in Cracow there is a late Mannerist chapel of the Annunciation of the Virgin Mary which has not been scientifically documented yet. The circumstances of its foundation and a more precise date of construction have not been determined. No formal and stylistic analysis has been carried out and the authorship of the chapel has not been definitely solved. The chapel was built during the rule of Fr. Jacek Liberiusz who was the General Superior and Pastor of the Corpus Christi parish since 1644. The chapel of the Annunciation of the Virgin Mary is attached to the south aisle of the church and situated between the Gothic chapel of St Anne from the west and the Mannerist vestibule from the east. Thus a line of different architectonic blocks with the dominant chapel of Mother of God is created. The chapel is founded on a square plan. Its spatial composition is simple. Outside there is a principle of piling three geometrical blocks: the lower one - high - in the form of a cube, the middle one - low - in the form of a window storey and the third one in the form of a semicircular dome with a lantern. The chapel is surrounded and covered up from two sides, namely from the west and to a smaller extent from the east. It is made of stone, with its main storey rusticated, whereas the upper part has got a flat stone lining with low and broad pseudo-Tuscan pilasters from both sides of the corners. On the southern elevation, on the background of the rustication, there is a commemorative tablet framed with shell-like ornaments with mascarons. To the interior of the chapel from the south aisle there leads a stone portal in the form of a rectangle closed by an arcade and single pilasters, fluted in a double way, with broad capitals. The interior of the chapel strikes first of all with its verticalism and Classical order of articulation (illustration 6). It consists of pilasters of great order rested on high stylobates. The pilasters in the corners are broken. The division of walls by vertical elements shows wide middle fields filled with blind recesses having an arcades close and concentrated pilasters near the comers. The capitals carry a proper entablature with a high frieze and prominent mould. The articulation and general expression of the interior are diametrically opposed to the outside of the chapel. The middle part corresponding to the second outer part constitutes a passage to the canopy of the dome which rests on quarter-circular arcades between which there are pendentives filled with paintings portraying the four Evangelists embraced with stucco frames decorated with shell- and ribbon-like ornaments. The chapel of the Annunciation of the Virgin Mary at the Corpus Christi church in the district of Kazimierz in Cracow belongs typologically to the group of sepulchral domed chapels began by the chapel of Bishop Tomicki in the Wawel cathedral and developed at the end of 16th century by Santa Guci and his followers. The outside of the chapels was modified by the introduction of rustication. The classical architectonic division of the inside walls based on the pattern of triumphant arch was maintained. Therefore, the Kazimierz chapel belongs to the group of so-called Dominican chapels together with the chapel of the Myszkowskis, the chapel of St Jack, the chapel of the Lubomirskis in Cracow, the chapel of the Tenczyńskis in Staszów and the chapel of the Denhofs at Jasna Góra. Among them the Kazimierz chapel is the latest link and comparatively exactly dated (1640/44-1662, consecrated in 1673). Its author chose simplification of the block and detail, use of tectonics and limitation of ornamentation. He did not imitate exactly any of the chapels in spite of the undoubtedly definite provenance and particular forms and solutions. He enriched them with original motifs such as separating the second storey outside, window solution inside this area as well as decorative and symbolic motifs (especially the obelisks). In this light the chapel becomes almost a formal canon of this architectonic theme. The decoration also does not show any direct references to other works of that kind in Cracow. The authorship remains unknown and cannot be speculated on the basis of other contemporary works in Cracow. As far as details are concerned they cannot be related to any other works. The architect of the chapel of the Annunciation knew the architectural output in Cracow and Little Poland, being certainly Italian. Some ideas can be referred to the invention of Liberiusz.
Die Grundzüge des Verhältnisses zwischen Glauben und Wissen im Mittelalter
Markowski, Mieczysław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Mimo że w średniowieczu wiara odgrywała dominującą rolę, to jednak wiedza nie była wcale zaniedbywana. Problematyka stosunku wiary i wiedzy była w tym tysiącletnim okresie wszakże w różny sposób rozwiązywana. We wczesnym średniowieczu dużą popularnością cieszyły się poglądy Aureliusza Augustyna, który w swoisty sposób połączył pogański neoplatonizm z opartymi na Biblii chrześcijańskimi zapatrywaniami na wiedzę. W augustynizmie istnieje symbioza wiary i wiedzy. Przy tym oświecona światłem Bożym wiedza ma prowadzić do lepszego przyjęcia wiary i do zrozumienia Pisma św. W centrum augustyńskiej doktryny znalazła się wiara, wola, miłość i łaska, a nie rozum. Nieco odmienne ujęcie augustyńskiej koncepcji wiary i wiedzy dał dopiero Anzelm z Canterbury, który chociaż nie założył własnej szkoły, stoi na początku scholastyki. Tomasz z Akwinu, opierając się na arystotelesowskim ideale nauki, zastosował w teologii metodę aksjomatyczną i uznał zasady wiary jako zdania same przez się znane. Na miejsce preferowanego przez Augustyna afektu wprowadził intelekt. Dzięki temu pewność wiary mogła znaleźć też obiektywne oparcie w mądrości Bożej. Tomasz bodajże pierwszy rozgraniczył wyraźnie dziedziny wiary i wiedzy. Pomiędzy tymi dwoma porządkami istnieje harmonia. Niemniej oparta na rozumie wiedza, zwłaszcza filozofia, miała służyć zasadzającej się na Objawieniu teologii, która w klasycznej scholastyce była ujmowana spekulatywnie. Ta koncepcja teologii spotkała się z ostrą krytyką u franciszkanina Wilhelma z Ockham, który twierdził, że chociaż teologia sama w sobie jest nauką, to jednak nie jest nią teologia uprawiana przez ludzi. W okhamowskiej koncepcji teologii jest ona tylko wiedzą praktyczną. W wyniku tego w późnym średniowieczu doszło do radykalnego oddzielenia praktycznie i afektywnie zorientowanej teologii od nauk „świeckich”, które dzięki temu zaczęły się rozwijać na własny sposób. Drugi sobór watykański stwierdził także, że porządki wiary i wiedzy są odrębne, ale między tymi dziedzinami nie ma konfliktów.
Giovanni Pico della Mirandola i jego nauka o godności człowieka
Majkrzak, Henryk (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
S. Bernardyna Maria Jabłońska (1878-1940), duchowa córka św. Brata Alberta
Machniak, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Dialog z penitentem
Krzysteczko, Henryk (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
In the last decade researches into confession were carried out in upper Silesia. The answers of 230 men and 230 women were carefully analysed. The average age of respondents was about 35. Two thirds were within 23—46 years old. Half of them had secondary education, one fourth had university education. The examined people completed Attitude to Confession Scale that was prepared on the basis of earlier introductory researches carried out among penitents and confessors. This scale allowed to separate two groups of 68 people each, which show extreme attitudes towards confession, namely people with a strong positive attitude towards confession and people with a weak attitude. The more positive attitude towards confession, the greater desire of the penitent to talk to the confessor. Such penitents like confessors whom they can talk to. Penitents with a weak attitude towards confession want only to confess their sins and receive absolution and they think that no conversation during confession is needed. Penitents with a positive attitude towards confession state more often that a confession should be a friendly conversation, paying the attention to the good that is in every man. They share their experiences with confessors and even their difficulties not directly related with the confessed sins. They had one confessor for a long time whom they regarded as a friend. Penitents with a positive attitude towards confession say hat they would like to receive a concrete form of penance that would force them to make some effort. Penance should not be schematic but adapted to the concrete case. Penitents with a weak attitude towards confession say that they lack a real contact with a confessor because of lack of time, understanding and interest on the part of the confessor.
Neue erkenntnistheoretische Überlegungen zur kreations-evolutiven Seinslehre des Weltalls
Knappik, Georg Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Dynamika ciągłego rozwoju wszechświata może przybierać następujący ciąg zdarzeń: wszechmoc i mądrość Stwórcy → dzieło stworzenia w kontynuacji → uniwersalna logika i wszechobejmująca informacja → powszechna prawidłowość w naturze → stałe natury i fundamentalne prawa przyrody → ukryte (wsobne) parametry (?) → symetria — asymetria → praenergia — ustrukturowania materii; dynamiczna ekspansja z kosmiczną, nieorganiczną i organiczną ewolucją, z której wynika cała natura dynamiki jako pełnego rozwoju egzystencji wszechświata: jednostkowość → ekspansja → ewolucja → entropia → nieodwracalność → eschatologia. Poznajemy lub zauważamy różnorakie fenomeny informacyjne. Rodzaje zjawisk informacyjnych przybierają wymiary kosmiczne, biotyczne, ludzkie i techniczne. M. Lubański i T. Stonier dostrzegają realną, obiektywną informację jako konstruktywny składnik w zakresie komunikacji i organizacji bytu we wszechświecie. Ta obiektywna informacja tworzy wewnętrzną strukturę tegoż uniwersum. Według H. Zemanka, „pojęcie informacji - w przeciwieństwie do przyrodniczo-technicznych pojęć — jest odbiciem ludzkiego ducha w całej jego różnorodności i niewyczerpalności”. Powstaje zatem pytanie, czy duchowe otoczenie (Umfeld) każdej informacji można ujmować w sensie interdyscyplinarnej komplementarności w połączeniu z genetyką ludzką, czy też w połączeniu z ewolutywną genezą ludzkiej duszy, tak jak to ujmuje Tadeusz Wojciechowski.
Dalsze i bliższe okoliczności zredagowania „Znaku Świątyni” przez Jeana Daniélou (1905-1974)
Fedorowicz, Szymon (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Epistemologiczna zasada niedookreśloności a problem racjonalności nauki
Życiński, Józef (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Different versions of the so called underdetermination principle, proposed in the philosophy of science by W. Newton-Smith, M. Hesse, E. McMullin, accentuate that for any scientific theory T1, consistent with a set of accessible empirical data D, one can always introduce a set of alternative theories T2 Tn which differ in their content but remain consistent with the data D. In epistemological comments developed by supporters of the postmodernist philosophy, the underdetermination principle is interpreted as an expression of the internal irrationality of science. The paper provides criteria which permit to accept both the critical version of the underdetermination principle and a modified understanding of the rationality of science.
Między teorią a praktyką państwową. „Politeja” Arystotelesa
Zuziak, Władysław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
The article attempts to present the Aristotelean concept of the State, its nature, constitutional features (political system) and its obligations with respect to citizens. Of specific concern should be politeia, which was called by him the most appropriate system. Politeia is a mixed system created from elements of aristocracy (oligarchy) and democracy. Moderation is a decisive feature of this system. According to Aristoteles politeia realizes in the best way the aim of the State such as happiness of the citizens and is most efficient in assuring stability of the state. Aristoteles avoided declaration of politeia as an ideal, and only righteous system. Being a realist, he takes into account all existing circumstances in which also other systems may be appropriate. However in each case such systems should satisfy certain conditions. From the considerations by Aristoteles, the author of the article reconstructs these conditions of a good system, giving them as a canon being the essential rule of politeia understood broadly as a state political system. These features are: — The aim of the state is happy life of its citizens — To assure efficiency of the system it must be backed by majority of citizens, — In each system the law must be absolutely observed, — Laws must be properly elaborated i.e. not contradictory with the feeling of absolute justice (aplōs) The author notes that the concept by the Greek philosopher despite its annchronism in view of contemporary system crisis is worth reminding. Apart from necessary functions of organization and defense matters it points to the necessity of realization by the state of ethic values — justice, happiness, virtue, friendship and carefulness and such bringing up of the citizens so that these value will be for them valuable and possible to achieve.
Katedra na Wawelu w latach 1939-1945 w relacji księdza Kazimierza Figlewicza
Urban, Jacek (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Pontifical Academy of Theology. Academic Year 1995/1996
Szczurek, Jan Daniel (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Metafizyczna istota nauki według Martina Heideggera
Rożdżeński, Roman (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
In 1920s there were suggested two basically different ways of understanding of the essence of science. The first of the suggestions expressed the views of the scientists and philosophers grouped in the so-called Vienna Circle (Wiener Kreis). Their opinion was that science is something completely opposed to metaphysics which is only an imitation of a real cognition. The second suggestion was formed by M. Heidegger. He maintains that science (i.e.all the scientific research) and metaphysics have the same essence, science being in fact a kind of an extension or continuation of metaphysics. Both metaphysics and science are interested exclusively in thingthat- is (Seiende) and are never interested in nonentity which, however, is the original form of being (Sein). This article concisely presents the reason of Heidegger’s opinion.
Archiwalia kościelne jako źródło do opracowania historii parafii. Na przykładzie parafii Dobczyce
Piwowarczyk, Elżbieta (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
Percepcja Jana Pawła II przed ostatnią wizytą w Polsce
Makselon, Józef (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1996)
This article is based on the partial results collected with the help of a questionnaire entitled Poles and the Pope. The research has been conducted in the Southern Poland a month before the Holy Father’s visit to His Fatherland in 1997. The questionnaire was completed by 900 people. An average age of the surveyed is 29, 57% of women and 43% of men. Apart from a statistical chart the article contains a great number of answers of various respondents. 57% of the respondents claim that it is difficult to unambiguously characterize the changes in the Poles attitudes under the influence of John Paul II pontificate. A similar number of the surveyed (17%) claim that Poles have not changed for better at all. However, almost 50% of the respondents see a great impact on their lives of John Paul II activities, and every 10th person does not see any influence whatsoever. The following topics of the papal proclamation are being considered to be most attractive: the family, the sense of faith and self-discipline; the least ones: work and culture matters. There are some opponents against the Holy Father’s teaching. Most of them are among abortion supporters, politicians, homosexuals and sect members. Only 10% of the respondents claim that no-one stands in opposition to the Pope. John Paul II assessment and His influence depends more on a religious aspect than a variable demography.

Przeglądaj

Ostatnie zgłoszenia