Kontextuell und Offen Für die Weite und das Neue

Abstract

Descartes’ slogan “Cogito ergo sum” determines modern thinking by emphasizing the “ego”. Consequently, many people, living in their individual concrete historical setting, tend to become the absolute subjects and masters of their own lives, with their thinking and behavior independent of any other. We call the various factors of their biography – place and date of birth, gender, language, profession, religious affiliation, etc. – “the context”, a term that we borrow from modern biblical exegesis. The vast plurality of egos, however, makes us aware of the existence of innumerable other egos, which – from one’s own point of view – are non-egos; we call them “you” or “we”. Subsequently, the development of modern Western thought is described in view of the concept of “a person”. In the Western thought “a person” is mainly understood as an individual, although in medieval philosophy and theology, it implies individuality and relationality. The difficulty of translation of the term “person” in different cultural surroundings is demonstrated with reference to the Japanese language. We reach the full understanding of other people only if we come to know their limitations, especially in science and technology, and if we restore our sense of the infinite. The Canadian philosopher Charles Taylor reminds us that, in today’s world, not all people have completely abandoned their faith of God and live by radical self-determination, but that there are still quite a few who expect their fulfilment in a life of selflessness, embedded in the hope for a new life to come from the Totally-Other, which we call “God”, and working in solidarity for reconciliation, peace and justice.

Kartezjańskie „Cogito ergo sum” determinuje nowoczesne myślenia poprzez podkreślenie znaczenia „ego” („ja”). W związku z tym wielu ludzi żyjących w swej indywidualnej, konkretnej, historycznej sytuacji, ma tendencję do stawania się absolutnym i niezależnym podmiotem i panem własnego życia, myśli i postaw. Poszczególne czynniki ich biografii, takie jak miejsce i data urodzenia, płeć, język, zawód, przynależność religijna itp. określamy (zaczerpniętym ze współczesnej egzegezy biblijnej) terminem „kontekst”. Pośród mnogości różnych „ego” zauważamy takie „ja”, które (z własnej perspektywy) są „nie-ja”; nazywamy je: „wy” lub „my”. Następnie opisany jest rozwój nowoczesnej myśli zachodniej w świetle koncepcji „osoby”. W myśli zachodniej „osoba” jest rozumiana głównie jako jednostka, choć filozofia i teologia średniowieczna podkreśla zarówno indywidualność, jak i relacyjność. Trudność w tłumaczeniu terminu „osoba” w różnych środowiskach kulturowych ukazana została w odniesieniu do języka japońskiego. Pełniejsze zrozumienie człowieka osiągamy tylko wtedy, gdy poznamy jego ograniczenia, zwłaszcza w nauce i technice, i gdy przywrócimy poczucie nieskończoności. Kanadyjski filozof Charles Taylor przypomina, że w dzisiejszym świecie spotykamy nie tylko ludzi, którzy całkowicie porzucili wiarę w Boga i żyją w radykalnej autodeterminacji, ale jest także wielu takich, którzy oczekują spełnienia w życiu bezinteresownym, osadzonym w nadziei na nowe życie pochodzące od Całkiem Innego, którego nazywamy Bogiem – i solidarnie działają na rzecz pojednania, pokoju i sprawiedliwości.