Mszalne Wyznanie wiary: Credo. Jego geneza i wymowa teologiczna

Abstract

For centuries, the Church has known the phrase lex orandi, lex credendi (the law of prayer is the law of faith). This phrase encapsulates the issue of the mutual and bidirectional dependence between liturgy and faith. Liturgy serves as the source for the faith that is studied and explained by theology. Simultaneously, the norms of faith, continuously examined and studied, influence the shape of the liturgy and our participation in it. The Church indeed prays as it believes, but it also believes as it prays. It is important that this dependence is experienced by the faithful during the liturgy and affirmed in their daily lives after the liturgy. This will happen if the contents of the faith are appropriately internalized by us, the participants in the liturgy, and translated into the language of life. This is what we should be mindful of when we recite or sing the Creed during Mass–originally formulated at Nicaea in 325, and later modified in Constantinople in 381. We recite it every Sunday, on solemnities, and other significant occasions to keep the fundamental truths of our faith in the Triune God, in the one, holy, catholic, and apostolic Church, as well as in the forgiveness of sins and eternal life, fresh in our minds. Through the weekly, and sometimes more frequent, recitation of the Nicene-Constantinopolitan Creed during Mass, we feel increasingly anchored in the mysteries we believe in and more at peace when confronting the adversities and errors that assail us in various circumstances of life. It is worth reflecting on this as we approach the celebration of the 1700th anniversary of the Council of Nicaea in 2025. This council, in a time of threat from the then-spreading heresy of Arianism, provided the Church with a tool to defend the faith, which had been planted and sown in the soil of human hearts by the Apostles.

Od wieków znana jest w Kościele sentencja: lex orandi, lex credendi (prawo modlitwy prawem wiary). Ujmuje ona zagadnienie wzajemnej i dwukierunkowej zależności liturgii od wiary i wiary od liturgii. Liturgia bowiem stanowi źródło dla wiary studiowanej i objaśnianej przez teologię, jednocześnie jednak normy wiary, nieustannie badane i studiowane, wpływają na kształt liturgii i na nasze w niej uczestnictwo1 . Kościół faktycznie tak się modli, jak wierzy, ale też wierzy tak, jak się modli. Ważną rzeczą jest to, aby zależność ta była doświadczana przez wiernych podczas liturgii, a po jej zakończeniu poświadczana codziennym życiem. Będzie tak, jeżeli treści wiary będą przez nas – uczestników liturgii – odpowiednio interioryzowane i przekładane na język życia. To właśnie mamy sobie uświadamiać, kiedy recytujemy lub śpiewamy podczas Mszy św. Credo – w 325 r. zredagowane Nicei, a nieco później, bo w 381 r. zmodyfikowane w Konstantynopolu. Recytujemy je w każdą niedzielę, w uroczystości i inne znaczące okoliczności, by mieć na świeżo w świadomości podstawowe prawdy naszej wiary w Boga Trójjedynego, w Kościół, który jest jeden, święty, powszechny i apostolski, a także w odpuszczenie grzechów i żywot wieczny. Dzięki cotygodniowej, a nawet niekiedy częstszej recytacji mszalnego Credo w nicejsko-konstantynopolitańskiej wersji czujemy się coraz mocniej osadzani w misteriach, w które wierzymy, jak też spokojniejsi w konfrontowaniu się z przeciwnościami, błędami nacierającymi na nas w różnych okolicznościach życia. Warto sobie to uświadomić w przededniu świętowania w przyszłym roku 1700. rocznicy Soboru Nicejskiego, który w sytuacji zagrożenia szerzącą się wówczas herezją arianizmu dał Kościołowi narzędzie służące obronie wiary, zaszczepionej i posianej w glebę ludzkich serc przez apostołów.