Pontyfikał Romano-Germański – krytyka dotychczasowej edycji i nowe postulaty badawcze Henry’ego Parkesa

Abstract

The edition of the Romano-Germanic Pontifical in 1963 by C. Vogel-R. Elze was the basis for further research on the Pontificals in various fields for decades. In recent studies, Henry Parkes undermined the basic assumptions of this edition, rightly postulating its revision. The article synthetically summarizes the history of the Vogel-Elze edition and its principles, reconstruct its criticism by Parkes, his new hypotheses and postulates for further research, as well as a critical assessment of his hypotheses. Parkes challenged the fundamental assumption of the Vogel-Elze edition that the codex 451 of Monte Cassino is the closest to the original and the most representative group of manuscripts to reconstruct the Pontifical is the group 1, because the original has not been preserved for comparison. The absence of Benedictiones and Iudicia Dei in group 1 and Cassinensis 450 would be evidence of their later origin, not earlier. The Pontifical would not be only a book of a bishop, but it was used, for example, during the coronation of kings, it also contains many blessings given by presbyters or even liturgical commentaries and was used in monasteries. In his opinion, the codex B 52 from Bamberg is the oldest one, and the most representative group of manuscripts collected by Andrieu is the group 2. Except for emphasizing that codex B 52 and group 2 contains Humili prece singing absent in Cassinensis 450 and in codices group 1, he does not present any arguments for his hypothesis. His critique of the Vogel-Elze edition, however, can certainly provide an important guide to the critical use of the Vogel-Elze edition in the study of the Pontificals.

Edycja Pontyfikału Romano-Germańskiego z 1963 r. przez całe dziesięciolecia była podstawą do dalszych badań na pontyfikałami w różnych dziedzinach. Henry Parkes w ostatnich opracowaniach podważył zasadnicze założenia tej edycji, postulując słusznie jej rewizję. Artykuł streszcza syntetycznie historię powstania edycji Vogel-Elze i jej założenia, przytacza jej krytykę dokonaną przez Parkesa, jego nowe hipotezy i postulaty do dalszych badań, a także krytyczną ocenę jego hipotez. Parkes podważył zasadnicze założenie edycji Vogel-Elze, że najbliższy oryginałowi jest kodeks 451 z Monte Cassino, a najbardziej reprezentatywna grupa 1. manuskryptów, ponieważ nie zachował się oryginał do porównania. Brak Benedictiones i Iudicia Dei w grupie 1. i Cassinensis 450 byłby, jego zdaniem, dowodem na ich późniejsze pochodzenie, a nie wcześniejsze, jak dotychczas sądzono. Pontyfikał nie przynależał jedynie do biskupa, ale był używany np. podczas koronacji królów, zawiera też wiele błogosławieństw udzielanych przez prezbiterów czy wręcz komentarzy liturgicznych. Według Parkesa najstarszy jest kodeks B 52 z Bambergu, a najbardziej reprezentatywna grupa 2 rękopisów zebranych przez Andrieu. Z wyjątkiem podkreślenia, że kodeks B 52 i grupa 2 zawiera śpiew Humili prece nieobecny w Cassinensis 450 i kodeksach z grupy 1., nie przedstawia jednak żadnych argumentów za swoją hipotezą. Jego krytyka edycji Vogel-Elze z pewnością może stanowić ważną wskazówkę do krytycznego korzystania z niej w badaniach nad pontyfikałami.