Rola Marcjona w procesie kształtowania się Ewangelii kanonicznych. Polemika z poglądami Markusa Vinzenta

Abstract

Artykuł stanowi polemikę z poglądami Markusa Vinzenta zaprezentowanymi w publikacji Marcion and the Dating of the Synoptic Gospels. Badacz ten stawiał sobie za cel zbadanie zależności ewangelii synoptycznych od tekstu, którym posługiwał się Marcjon, a w konsekwencji postawił tezę, iż wszystkie ewangelie kanoniczne pozostają pod bezpośrednim wpływem Marcjona jako twórcy gatunku literackiego ewangelii. W opinii autora niniejszej polemiki samo podjęcie wątku zależności między wspomnianymi tekstami jest istotnym przedsięwzięciem, niemniej zaproponowane przez Vinzenta wyniki, jak również sama metodologia badań, budzą znaczne wątpliwości, które nie pozwalają przychylić się do proponowanej w omawianej książce tezy. Autor wskazuje na niezbędną konieczność zbadania niniejszego problemu przy wykorzystaniu analiz leksykalnych i narratologicznych, sugerując przy tym, że mogą one już na obecnym etapie wskazywać na zasadność któregoś z wariantów hipotezy wielu źródeł.

This polemical paper discusses the views of Markus Vinzent presented in his book Marcion and the Dating of the Synoptic Gospels. Its author aimed to study interdependencies between the synoptic gospels and the text used by Marcion. This led him to a claim that all canonical gospels rely on Marcion, who is even supposed to have invented the literary genre of gospel. Inasmuch as the author of this paper agrees that the dependencies between The Gospel of Marcion and the synoptic gospels need to be comprehensively studied, he does not follow Vinzent’s theses and methodological approach. The paper’s author emphasizes the necessity of the use of lexical and narratological analyses and suggests that (even at the current state of studies) they can point towards one of the variants of the multi-source hypothesis.