The Fear of Death and Religiousness

Abstract

Lęk wobec śmierci jest najczęściej opisywanym przejawem zachowania się człowieka w sytuacji umierania. Stanowi on złożone zjawisko psychologiczne. Wyróżnia się różne jego poziomy i korelaty. Wiąże się go także z postawami religijnymi. Zdaniem niektórych zaniepokojenie śmiercią jest głównym czynnikiem religiogennym. Aby poprawnie ustosunkować się do tej tezy, należy: (1) precyzyjnie odróżniać właściwą psychologiczną przyczynę religijności od jej źródeł czy okoliczności pojawiania się; (2) wyodrębniać odmienne aspekty lęku przed śmiercią (fizjologiczny, psychiczny i duchowy); (3) uwzględniać strukturalno-funkcjonalną wielowymiarowość religijności. Badania własne autora wskazują, że nie ma różnic w poziomie lęku przed śmiercią ze względu na intensywność postawy religijnej, co sugeruje, że nie można mówić o deterministycznym wpływie lęku przed śmiercią na religijność. Ponadto ustalono, że typ religijności modyfikuje obraz lęku przed śmiercią, np. tzw. religijność poznawcza przyczynia się do obniżenia lęku przed nieznanym, który stanowi ważny wymiar zaniepokojenia śmiercią.