Analecta Cracoviensia, 1994, T. 26

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/7306

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 40

Racjonalność teizmu chrześcijańskiego w ujęciu Alvina Plantingi
Życiński, Józef (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
In contemporary debates dealing with rational component of Christian theism, Alvin Plantinga with his analytical approach reveals simplifications contained in arguments developed by prominent critics of theism. In these debates the important role is played by the question: Can the existence of moral evil and human suffering be reconciled in one consistent system with the thesis of the existence of omnipotent and benevolent God? The authors who answer this question negatively claim that deep inconsistencies are contained in traditional theism and one cannot regard the theistic interpretation as rational. Reconstructing Plantinga’s argument of the so called transworld depravity, the argument presented in God, Freedom and Evil, I point out groundlessness of traditional attempts at calling in question the rationality of classical theism.
„Postępowi” katolicy w II Rzeczypospolitej
Zwoliński, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
The teaching of Church is conservative and this feature lies in its nature. It does not demand any radical social changes and it is not familiar with any upheavals, coup d’etats and revolutions. The nature of Christian radicalism is spiritual and personal. The Church requires only radical severance with sin and also the consistent choice of good. In the sphere of social life this attitude is manifested by the patient, decisive, consistent, but always peaceful proclaiming and putting into practice the principles coming from the Bible. In the period between the two World Wars the Catholic Church in Poland many times manifested conservative character of its social programme, especially when it took up the fight with any type of radical attitudes (both left and right-winged) and also when it proclaimed its loyality to the state authorites. The conservative character of the teaching of the Church had also an enormous influence upon the Polish national thought. This influence was manifested not only in the decisive rejection of all forms of radical nationalism (the aim of which was to attribute the primary and superior role to the term nation) but also in the objection to the other extreme (which was the result of the lack of patriotism) — the cosmopolitian attitude. Many opponents, even within the Church itself, tried to propagate the ideals of the Church „progressive”, „open” and „following the current trends”. The struggle for the idea of „modern” Church was conducted in various ways. Its main aim was first of all „the foght with clericalism” and with the Catholic morality and also the development of many religious sects. The main ideas of the „progressive” Church, which served the fight with the conservative character of the Catholicism, were positivism, secularity and tolerance, strenghtened by the anticlericalism of the intellectual and social elites. One of the most heavily attacked spheres of the Catholic life was its morality. Its principles were regarded as „old-fashioned”. A low moral level of many social spheres was a good ground for the „progressive” morality. There is nothing surprising in the fact that the Catholics took up the struggle to preserve their whole faith and mortality since the main principles of social life, basic ethical and social ideals of Christianity are permanent values. Thanks to the faithfulness to its teaching, the Church was able to give the spiritual basis for putting into practice some necessary changes and directions for evolution in the social life for whole societes.
Die Gedächtniskirchen der Verfassung vom 3. Mai in Polen
Wroński, Józef Szymon (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Dla uczczenia największego dzieła Sejmu Czteroletniego, jakim była Konstytucja 3 Maja 1791 roku, w Deklaracji Stanów Zgromadzonych postanowiono: „Aby zaś potomne wieki tym silniej czuć mogły, iż dzieło tak pożądane, pomimo największej trudności i przeszkody, za pomocą Najwyższego losami narodów rządcy do skutku przywodząc, nie utraciliśmy tej szczęśliwej dla ocalenia narodu pory, uchwalamy, aby na tę pamiątkę kościół ex voto wszystkich stanów był wystawiony i Najwyższej Opatrzności poświęcony”. W tym celu rozpisano w Warszawie konkurs architektoniczny. Jego zwycięzcą został Jakub Kubicki. Według przedłożonego przezeń projektu budowę świątyni rozpoczęto w Ogrodzie Botanicznym, a kamień węgielny poświęcono 3 maja 1792 r. w obecności króla i senatu. Rozbiory przeszkodziły w realizacji tej budowy. Dopiero po odzyskaniu niepodległości sejm uchwalił 17 marca 1921 r. ustawę o wypełnieniu uchwały Sejmu Czteroletniego. Ponownie rozpisano konkurs, którego rozstrzygnięcie nastąpiło 1 maja 1930 r. Trzy równorzędne pierwsze nagrody otrzymali: Bohdan Pniewski, Zdzisław Mączyński, Jan Koszczyc-Witkiewicz. Według jurorów, żaden z projektów nie nadawał się do realizacji. Komisja sejmowa zorganizowała więc w roku 1931 konkurs zamknięty, w którym pierwszą nagrodę otrzymał Bohdan Pniewski. Świątynia jego projektu miała stanąć najpierw na Pradze, później na Placu Mokotowskim. Budowę miano rozpocząć w roku 1940, a zakończyć w 1944. Wojna światowa przeszkodziła urzeczywistnieniu i tej kolejnej uchwały polskiego Sejmu. Nie zrealizowana idea spełnienia owych ślubów Sejmu Czteroletniego powróciła ponownie w okresie stanu wojennego po 1981 r., gdy zorganizowano konkurs na zagospodarowanie terenu przy zbiegu ulic Puławskiej, Waryńskiego, Goworka i Rakowickiej w Warszawie. Spośród 32 nadesłanych projektów zespół architektów krakowskich z Władysławem Bryzkiem na czele zaprojektował, w ramach nowego kompleksu, wzniesienie kościoła Opatrzności Bożej, który byłby dominantą architektoniczną przyszłej zabudowy. Praca ta otrzymała wyróżnienie, ale ponieważ był to tylko konkurs studyjny nie mogło dojść do jego realizacji. Chociaż nie udało się zrealizować kościoła-pomnika Konstytucji w stolicy, wystawiono — dziwnym zrządzeniem Opatrzności — kilka na prowincji. Pierwszym kościołem Opatrzności Bożej, wystawionym w 1791 r., jest kościół w Felsztynie na Podolu. Drugim, którego budowę rozpoczęto również w 1791 r., jest kościół w Petrykozach, ufundowany przez Stanisława Małachowskiego — marszałka Sejmu Czteroletniego. Uchodzi za pomnik Konstytucji 3 Maja, chociaż nie nosi wezwania Opatrzności Bożej, lecz św. Doroty. Kolejnym kościołem, mającym poniekąd charakter pomnika Konstytucji 3 Maja, jest świątynia w Mokobodach. Twórcą tego kościoła pw. św. Jadwigi był Jakub Kubicki, który nawiązał tu do swojego niezrealizowanego projektu warszawskiego. Kościołem-pomnikiem 100. rocznicy Konstytucji 3 Maja jest kościół w Limanowej, obecnie już bazylika pw. MB Bolesnej. Pod względem artystycznym jest to dzieło wybitne. Zrealizowano je w wyniku konkursu, którego laureatem w roku 1909 został Zdzisław Mączyński z Warszawy. Według jego projektu — zmodyfikowanego pod wpływem prac konkursowych — kościół wystawiono w latach 1911—1918. Wszystkie wymienione pomniki-kościoły, które upamiętniają Konstytucję 3 Maja, są dowodem, jak w najbardziej dramatycznych momentach naszej historii losy Ojczyzny splatały się z losami Kościoła.
Kontakty naukowe z Wydziałem Teologicznym Uniwersytetu im. Jana Gutenberga w Moguncji
Wojciechowski, Tadeusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Heidegger a problem istoty metafizyki
Rożdżeński, Roman (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
The aim of the analyses in this article is to show the fundamental principles of Heidegger’s understanding of the essence of every possible metaphysics. Apart from the principles it shares with the classical conception of metaphysics, Heidegger’s metaphysics has two other specific principles. The first states that every thing-that-is (Seiende) becomes accessible as such only in the light of being. The second assumes that being itself is originally accessible only in the shape of nonentity. His two assumptions appear to be rooted in the metaphorical idea of being as light. This is a very suggestive idea. On careful examination, however, it turns out to be wrong and deceptive. Hence the real value of Heidegger’s conception of the essence of every possible metaphysics appears to be open to question.
Le persone sottoposte alle leggi ecclesiastiche nel CIC 1983
Rapacz, Józef (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Prawodawca kościelny stwierdza w k. 11. nowego Kodeksu prawa kanonicznego, że ustawom czysto kościelnym podlegają osoby, które zostały ochrzczone w Kościele katolickim lub do niego przyjęte, mają wystarczające używanie rozumu i ukończyły siódmy rok życia. Dwa ostatnie warunki, tj. używanie rozumu i ukończenie siódmego roku życia, były także określone w k. 12 Kodeksu prawa kanonicznego z 1917 roku. Jeśli natomiast chodzi o pierwszy warunek, to w nowym Kodeksie uległ on dużej zmianie. Otóż krąg osób podległych prawu czysto kościelnemu został zawężony: obecnie prawo to nie obowiązuje ochrzczonych we wspólnotach niekatolickich, jeśli po chrzcie nie zostali przyjęci do Kościoła katolickiego. Tę właśnie zmianę autor pragnął w artykule naświetlić i wydobyć jej niektóre skutki prawne. W tym celu zostały najpierw prześledzone zmiany w trakcie prac nad reformą Kodeksu Prawa Kanonicznego oraz została przeprowadzona analiza normy k. 11 (KPK 1983). Następnie zwrócono uwagę na dwa ważne problemy nasuwające się w związku z dyspozycją zawartą w k. 11. nowego Kodeksu, tj. kwestia odstępców od Kościoła katolickiego oraz problem czy dyspozycja k. 11. wynika ze względów doktrynalnych czy pragmatycznych. Z rozważań przedstawionych w tym artykule wynika, że prawa kościelnego nie można odrywać od wiary. Wszelkie formalne rozwiązania w tym względzie, zapoznające wiarę, nie dotykają głębi życia Kościoła Chrystusowego. Prawo okazuje się nie narzędziem rządzenia, panowania, ale środkiem komunikacji w wierze. Tam, gdzie istnieje porozumienie w wierze, ma miejsce też komunikacja prawna, jeśli natomiast nie ma komunikacji w wierze, nie ma także prawnej.
Kompetencje Papieskiej Rady do spraw Interpretacji Tekstów Prawnych
Krukowski, Józef (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Problem święcenia na kapłanów tzw. „viri probati” i celibatu
Kowalski, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Qu’est-ce qu’Israel? Examen de l’approche de Charles Journet
Kamykowski, Łukasz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Artykuł (stanowiący wersję francuską zasadniczych fragmentów rozdziału 6. rozprawy: Ł. Kamykowski, Izrael i Kościół według Charlesa Journeta, Kraków 1993) podejmuje problematykę teologicznej definicji Izraela wychodzącej z danych Objawienia, w szczególności z faktu powołania i wybrania Izraela przez Boga. Na przykładzie myśli jednego z wybitnych eklezjologów przygotowujących teologię Vaticanum II, który już w okresie II wojny światowej podjął się systematycznego opracowania teologii losów Izraela od jego powołania aż do eschatologicznego spełnienia, został przedstawiony problem adekwatnego określenia stosunku między konkretną, historyczną rzeczywistością ludu Izraela a bosko-ludzką, historiozbawczą rzeczywistością Kościoła, czy królestwa Bożego. Krytyczna prezentacja stanowiska Journeta rozwijającego twórczo scholastyczną koncepcję Izraela, jako niegdyś zalążkowej (czy przygotowawczej) formy Kościoła Chrystusowego (Ecclesia sub Lege), prowadzi do wniosku, że nie wystarcza ona do pełnej odpowiedzi na pytanie o teologiczny status Izraela po Chrystusie, gdyż nie da się konsekwentnie przeprowadzić oddzielenia w nim elementu czysto naturalnego („naród”) jako nośnika rzeczywistości eklezjalnej od samej tej rzeczywistości. W świetle Objawienia specjalny Boży zamysł, mający swe dopełnienie eschatologiczne, dotyczy konkretnego ludu Izraela, którego powołanie ma dwoisty charakter: doczesny i nadprzyrodzony. Stąd także współczesne próby takiej eksplikacji misterium Izraela, które — przeciwnie — dla zachowania wewnętrznej jednorodności Izraela zdają się zaprzeczać lub minimalizować element naturalnej więzi społecznej w Izraelu, a akcentują wyłącznie nadprzyrodzoną łaskę powołania (dla przykładu przytoczona jest koncepcja M. Garriguesa), wydają się nie w pełni adekwatne. Artykuł nie prezentuje własnej próby rozwiązania; ukazuje problem teologiczny, sugerując pewną analogię do trudności występującej w historii chrystologii przy określaniu jedności i dwoistości wcielonego Syna Bożego.
Jakiej filozofii — filozofii Boga — potrzebujemy?
Jaworski, Marian (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
The Role of „Tygodnik Powszechny” in the Process of Democratic Transformation in Poland
Pamuła, Stanisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
„Tygodnik Powszechny” jest periodykiem, założonym 24 marca 1945 r. przez kardynała krakowskiego Adama Stefana Sapiehę, i wychodzi do dnia dzisiejszego. W podtytule znalazły się słowa, które określają profil periodyku, mianowicie jako Katolickie pismo społeczno-kulturalne. Pismo stara się być wierne przymiotnikom z winiety tytułowej, aczkolwiek obszar zainteresowań poszerzyło o sprawy polityczne. Badaniom w „Tygodniku” zostały poddane wszystkie numery od roku 1979 do 28 maja 1993 r. W okresie tym pismo starało się uczestniczyć w formowaniu podstaw demokratycznych w zakresie tak życia politycznego, jak i gospodarczego. Udział ten uzależniony był od sytuacji, w której tę rolę pełniło. Mocną stroną pisma w formowaniu postaw demokratycznych była antropologia filozoficzna i teologiczna, które stanowiły podstawę publikacji na temat wszelkich struktur, pojawiających się w procesie demokratyzacji życia. W zakresie publikacji o charakterze gospodarczym, dominowała koncepcja przejścia od gospodarki rozdzielczej do społeczno-rynkowej. Aczkolwiek proces demokratyzacji życia był bliski autorom „Tygodnika”, to jednak nigdy nie starali się doprowadzać do konfrontacji społeczeństwa z władzą. Nawoływali do dialogu, gotowi byli do mediacji. Podstawy tej koncepcji odnajduje się z łatwością w preferowanej wizji godności człowieka. Idea non-violent action była bliska ekipie Turowicza. „Tygodnik” spełniał rolę wiodącą i monitorującą przemiany systemowe w Polsce. Miał też swój niewątpliwy wkład w architekturę tychże przemian.
Note epistemologiche sul processo canonico
Llobell, Joaquin (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Artykuł dotyczy kwestii o charakterze „konstytucyjnym”, jaką jest ochrona praw w Kościele. Sobór watykański II ubogacił treść takich pojęć, jak „osoba” i „wierny”, które stanowią podstawę podmiotowości kościelnej całego systemu stosunków między wiernymi i osobami piastującymi różne urzędy oraz nawzajem między jednymi i drugimi. Różnorodność stosunków z konieczności stwarza sytuacje, które muszą być określone jako prawne „stricto sensu”. Prawność porządku kanonicznego jest wymagana przez prawo naturalne i pozytywne prawo Boże, ponieważ człowiek w pełni prawdy swej egzystencji jest drogą Kościoła. Posiadając ułomną wolność, człowiek potrzebuje prawa. Stąd wynika konieczność istnienia władzy sądowej w Kościele. Pomimo słów Chrystusa „Temu, kto chce prawować się z tobą i wziąć twoją szatę, odstąp i płaszcz” (Mt 5, 40) chrześcijanin „ma prawo dochodzić swych praw” przy pomocy procesu sądowego. Motywami odwołania się do procesu są jedność wspólnoty kościelnej, zbawienie każdego człowieka, przywrócenie pokoju, będącego dziełem sprawiedliwości i solidarność. Proces sądowy rozpatrywany w kontekście wspólnoty kościelnej ma na celu zabezpieczenie praw, przeciwdziałanie konfliktom i rozwiązywanie ich. Wierny może więc uznać proces sądowy za odpowiedzialny wkład w budowanie wspólnoty Kościoła. Z klasycznej definicji sprawiedliwości oraz ze wspólnotowego charakteru Kościoła wynika konieczność istnienia niezależnej instytucji rozstrzygającej. Ze względu na istniejącą z woli Bożej potrzebę „rozporządzania” dobrami Kościoła konieczny jest pewien porządek prawny, ponieważ nie wszystko może być regulowane w sposób „charyzmatyczny”. Kościół jest bowiem rzeczywistością, w której łaska nie znosi natury. Według Jana Pawła II funkcjonalność pastoralna procesu kanonicznego ma swe źródło w eklezjologii zbiorowej. Prawo kanoniczne ze swej natury ma charakter pastoralny i jest szczególnym uczestnictwem w misji Chrystusa-Pasterza. Działalności pastoralnej nie należy przeciwstawiać działalności prawnej. Ze względu na omylność w działaniu „rzeczywistego” człowieka sama godność osoby ludzkiej domaga się istnienia społecznej „organizacji” środków potrzebnych do przywrócenia naruszonego porządku w zakresie praw i obowiązków. Owe środki stanowią „wartości trwałe” procesu oraz „zasady” procesowe. Wartości trwałe procesu kanonicznego wynikają ze źródeł prawa kanonicznego i z nauczania kościelnego kierowanego do wiernych i do wszystkich ludzi dobrej woli (nauczanie wewnątrz- i zewnątrzkościelne). Dziesięć zasad procesu kanonicznego domaga się przede wszystkim poszanowania godności osoby ludzkiej, które sprzyja nawiązaniu szczerego „dialogu” między stronami sporu. W świetle kan. 1400 przedmiot procesu sądowego jest potrójny: dochodzeniowy, karny i dochodzeniowo-administracyjny. Jednak nie każdy czyn określony jako przestępstwo musi być sądzony przez jakiś trybunał. Możliwa jest również droga administracyjna. Procedura dochodzeniowa może więc być podwójna. Według „Normae spéciales” z 1968 r. niektóre sprawy muszą być odsyłane do trybunałów specjalnych. Procesem specjalnym dochodzeniowym jest proces ustny.
Obsada arcybiskupstwa ormiańsko-katolickiego we Lwowie w latach niewoli narodowej (1772-1918)
Kumor, Bolesław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Scena Zwiastowania Marii na kwaterze olkuskiego poliptyku
Kliś, Zdzisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Benedyktyni w diecezji krakowskiej
Kanior, Marian (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
There were three autonomous Benedictine houses, Św. Krzyż, Sieciechów and Tyniec, and several minor houses (Koniemłoty, Słupia, Sieciechów, Radom, Wąwolnica and Tuchów) in the Diocese of Cracow in its historical confines as extant prior to the Partitions of Poland in the late 18th century. The wealthiest in terms of the size of its estate was the Abbey of Tyniec. According to its charter, granted by King Casimir the Jagellonian in the fifteenth century, Tyniec Abbey was the feudal lord of five country towns and ninety-six villages. The Abbey of Sieciechów hand only two towns and twenty-two villages, while Św. Krzyż had one town and twenty-eight villages. At the beginning of the 18th century these three abbeys, along with the other Benedictine foundations scattered throughout the Kingdom of Poland and Grand Duchy of Lithuania, formed a community known as the Congregano Benedictino-Polona Sanctae Crucis. In the early 19th century all three abbeys were dissolved by the Austrian Partitioning authorities (Tyniec in 1816, and Sieciechów and Św. Krzyż in 1819). In the aftermath of dissolution their libraries and archives were confiscated, while the buildings were allocated to different uses or allowed to fall into ruin. For some years the buildings at Tyniec served as an unofficial residence for the local bishop, and subsequently for a group of Jesuits, until a fire destroyed them in 1831. For a long time the buildings at Św. Krzyż were used as a prison. Only one of these ancient foundations, Tyniec Abbey, was eventually restored: in 1939 — with the assistance of the monks of Zevenkerken Abbey in Belgium. The Benedictine community at Tyniec now consists of 40 monks, of whom 20 are in holy orders. In its capacity as the traditional mother house in the region, Tyniec Abbey still dispenses assistance to the smaller foundations. Its work involves pastoral duties in the local parishes and the holding of retreats, and also activities in teaching, publishing and academic life.
Polskie Towarzystwo Teologiczne. 70 lat istnienia (1924—1994)
Kabata, Jacek (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
The Polskie Towarzystwo Teologiczne [Polish Theological Society] was founded in Lwów in 1924 by a group of theologians teaching at the University in that city, and led by Father Aleksy Klawek and Father Teofil Długosz. The aims of this organisation were to revive interest in theology and theological studies, which had dwindled over the previous century following the Partitions of Poland and the effects of secularisation, and to provide education and training in theology for candidates to the priesthood and ordained priests. The Society’s activities spread as new centres were created in the university towns, such as Cracow, Warsaw, and Wilno. Lecturing, publishing, and librarianship activities were the chief methods which the Society used to pursue its statutory aims. The Second World War interrupted the Society’s activities, while after the War the Communist authorities did not permit its restoration in its pre-war form, tolerating the registration of a drastically trimmed version restricted by the Act of 1946 to activities in and around Cracow. Nevertheless the Society continued its specialist interests, and later on (when the opportunity came) in new regional divisions, too, while the publishing branch issued a bimonthly, Ruch Biblijny i Liturgiczny [The Biblical and Liturgical Movement], an annual, Analecta Cracoviensia, and numerous books on theology, philosophy, and history. Along with the social and political changes of 1989, steps were made to amend the former strait-jacket statute. In 1992 a new Statute was ratified, creating the opportunity for expansion to cover the entire country and to restore the Society to its pre-war legal status wherever practicable. The Society currently consists of 12 specialist sections, 6 regional divisions and the publishing company, Unum. Administered by the leading Cracovian theologians, philosophers and historians academically associated with the Faculty of Theology in the Jagiellonian University and later (after the abolition of this Faculty in 1954 by the Communist authorities) in the Pontifical Faculty of Theology (the status of which changed in 1981, with a change of name to the Pontifical Academy of Theology), the Polskie Towarzystwo Teologiczne has experienced an extraordinary amount of change in the seventy years of its history. Nonetheless, or perhaps because of this, it may well be considered a kind of unofficial representative body for the theologians of Cracow.
Freedom vs. Responsibility. Hegel, Rosenzweig, Lévinas: Philosophies of the Times of Crisis
Gadacz, Tadeusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Przedmiotem artykułu jest problem intersubiektywności w filozofii Hegla oraz jego krytyka w filozofii Rosenzweiga i Lévinasa. Każda z tych filozofii zrodziła się jako odpowiedź na kryzys swego czasu. Hegel kończył swe główne dzieło „Fenomenologią ducha” podczas bitwy o Jenę. Rosenzweig swoją „Gwiazdą Zbawienia” pisał na kartkach frontowej korespondencji jako żołnierz I wojny światowej. Filozofia Lévinasa zrodziła się jako odpowiedź na kryzys człowieczeństwa totalitaryzmu faszystowskiego i komunistycznego. Katastrofy historycznej rzeczywistości ujawniają jednocześnie kryzys ludzkiego stosunku do tej rzeczywistości. Każdy z wymienionych myślicieli potraktował swą filozofię jako odpowiedź na tak pojęty kryzys. Upadek Rewolucji Francuskiej i polityczna działalność Napoleona skłoniły Hegla do postawienia pytania o miejsce ducha i kierunek jego rozwoju: „Skąd duch przybywa (...) i dokąd zmierza”? W odpowiedzi na kryzys Hegel buduje swój racjonalny, absolutny system, w którym intersubiektywność oparta jest na wolności ducha. Kolejne historyczne wstrząsy ukazały jednak niewystarczalność Heglowskiego systemu. Rosenzweig i Lévinas czuli się zobowiązani poddać radykalnej krytyce Heglowską koncepcję wolności. Rosenzweig uczynił to w imię miłości, a Lévinas postawił wolność ducha pod sądem odpowiedzialności za innego. Tak też tworzą własne koncepcje intersubiektywności. Dla Rosenzweiga relacje międzyludzkie spełniają się w miłości, dla Lévinasa w odpowiedzialności za innego, aż po substytucję. Filozofię Hegla, Rosenzweiga i Lévinasa łączy więc nie tylko kryzys i próba przezwyciężenia go. Między filozofią Hegla a filozofią Lévinasa, właśnie wskutek historycznych kryzysów, dokonuje się przejście od świadomości wolności do świadomości odpowiedzialności. Artykuł usiłuje zrekonstruować to przejście i poddać krytycznej ocenie argumentację. Rosenzweig i Lévinas w obliczu kolejnego kryzysu historycznego (I i II wojna światowa) proponują taką koncepcję intersubiektywności, która jest transcendentna wobec historii i państwa. Tymczasem człowiek, pomimo kryzysów, jakich doświadcza, pozostaje w relacji do innych w ramach życia społecznego i politycznego. Zbyt metafizyczna filozofia intersubiektywności u Rosenzweiga i Lévinasa wymaga krytycznej refleksji.
Troska kardynała Karola Wojtyły o Wydział Teologiczny w Krakowie
Dyduch, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Dziesięcioletni owoc autentycznej interpretacji współczesnego prawa kościelnego
Dudziak, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
Prawo Ducha, które daje życie w Chrystusie Jezusie, wyzwoliło nas spod prawa grzechu i śmierci (por. Rz 8,2)
Dąbek, Tomasz Maria (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1994)
St. Paul sets the new order of the Salvation against the Old Covenant. He uses the pairs of the contrast terms: Spirit — letter, Spirit — law. Usualy, the law signs by Paul means the Mosaic law interpreted by pharisees. He sets this concept against the justification through the faith in Christ. In this paper I am going to study the texts, in which the new order of the Salvation is called „law” — often with other specifications. Prophete Jeremiah has announced the new law which is written upon human hearts (cf. Jer 31,33 cited in Hebr). In the New Testament this announcement was realized by the gift of the Holy Spirit. Novelty of Jesus Christ’s work and learning of His Apostles are expressed by many texts of N.T., e. g. Mk 1,27: „A completely new teaching in a spirit of authority!” Jesus speaks and confirms His words through many miracles. „Christ is the end of the law” (Rom 10,4), He fulfills the law (Mt 5,17; cf. Mt 5,21f. 27f. 31f. 33f. 43f). For Him the love is more important than the law. It is not possible to close His teaching in the old structures of judaism. Novelty of the Christ’s work, His New Covenant in His Blood is especially expressed in the text about estabilishment of the Holy Eucharist (cf. Lk 22,20; Mt 26,29; Mk 14,24f; 1 Cor 11,25). The new also means the opening of the Church for the Gentiles (cf. Acts, chapter 15). The Baptism introduces the people in the completely new situation (cf. Titus 3,5). Writting about the novelty St. Paul uses two Greek terms: ϰαινός, ϰαινότης (cf. Rom 6,4) and νέος (cf. Col 3,10). He opposes the novelty of Christian life and novelty of Spirit to antiquated letter (cf. Rom 7,6), speaks about the new creation (cf. 2 Kor 5,17; Gal 6,15), new man (cf. Eph 4,24). The new life of the Christians is the fruit of the Resurrection of Jesus Christ (cf. Rom 5), of His obedience. The new state is directed in eschatology (cf. 2 Cor 5,17). The result of the new state is the moral obligation: the Christian must struggle with sin (cf. Rom 6,12—14). In Rom 2 Paul writes about the law and the nature which are resulted from the creation of the man and all the world by God. He also speaks about the conscience — the moral interior norm (cf. Jer 31,33). In Rom 3,27 He opposites the law of works and the law of faith, in 6,14 law and grace, in 7,14 speaks that law is spiritual, but man is weak after the first sin and because of that it is impossible for weak man to fulfill all commandments of the law (7,23—25 „law of sin in my mebers”). Christ releases us from this slavery (cf. 7,6). He gives us the law of the Spirit (cf. 8,2). Spirit is the personal power of God. He lives in us from time of our Baptism and He works in love (αγάπη). It is the fulfillment of the law (cf. 13,10). In 1 Cor 9,21 Paul speaks about his own aspiration to become similar to all people for the purpose of aproaching to Christ. The term law signs here the Mosaic law, „the law of God” — new law of the Gospel. In G al 5,19—23 P au l opposites the „what proceeds from the flesh” and „the fruits of the Spirit” against which there is not a law. The man fulfills the law of Christ when carries others burdens (cf. Gal 6,2), i. e. gives them the concrete help. In the Epistle to Hebrews St. Paul’s disciple teaches about the perfect mediation and priesthood of Christ. He concluded the New Covenant through His sacrifice. In this covenant the law of God’s will placed in the minds of faith full and writen upon their hearts. This is the realisation of the profecy of Jeremiah (cf. Heb 7,18f; 8,10; 1016f; Jer 31,31—34, especialy 33). The interesting supplement of the teaching from Corpus Paulinum we can find in James 1,25; 2,8.12 with terms: „freedom’s ideal law”, „law of kingdom”. This law is the teaching of Christ, especially the Commandment of the love: „You shall love your neighbour as yourself” (2,8). 2 Peter 3,17 warns of the faulty teachers — they do not respect the law of God and have their own interpretation of the Holy Scripture. The novelty of life giving Christian’s teaching obliges us to the right and moral life which will be the fulfillment of the lighest law — the law of the love. This law leds us to the life through the submission of our working to the Holy Spirit’s activity.

Przeglądaj

Ostatnie zgłoszenia