Natura ludzka w ujęciu Rogera Scrutona w kontekście wniosków etologicznych Jerzego Chmurzyńskiego

Abstract

The article presents Scruton and Chmurzyński‘s views on human nature. Scruton‘s philosophical analysis and Chmurzyński‘s methodological compositionism in ethology lead the authors to similar conclusions, in opposition to the reductionist approach of sociobiology. The authors underline that the human being – as a result of biological evolution – has achieved the level unattainable even for most advanced animals. Humanity takes structure of behaviour, in which fulfilling biological imperatives is not sufficient, as there appears space for free will with ethics and aesthetics. A human being is a person who cannot be described only in biological terms. This shows that the vision of humanity presented by Scruton gains a new argument in the form of classical ethology research and conclusions formulated on the basis of it by Chmurzyński.

Artykuł ukazuje przedstawienie ludzkiej natury przez Rogera Scrutona na tle prac polskiego etologa Jerzego Chmurzyńskiego. Analiza filozoficzna Scrutona i metodologiczny kompozycjonizm Chmurzyńskiego prowadzą obu autorów do zbieżnych wniosków, będących w opozycji do redukcjonistycznego podejścia socjobiologii. Pokazują, że natura człowieka jest wynikiem ewolucji biologicznej, która doprowadziła do poziomu rozwoju niedostępnego nawet dla najbardziej rozwiniętych zwierząt. Ludzie nie podlegają wyłącznie imperatywom biologicznym, posiadają wolną wolę, a wraz z nią etykę i estetykę. Istota ludzka jest osobą, której nie da się opisać wyłącznie w kategoriach biologicznych. Praca niniejsza ukazuje, że wizja człowieczeństwa Scrutona zyskuje dodatkową argumentację w postaci wniosków Chmurzyńskiego formułowanych na podstawie osiągnięć etologii klasycznej.