Obrazy i rysunki w wychowaniu dzieci starszych do patriotyzmu

Abstract

Obrazy patriotyczne budzą, uświadamiają, uczą i umacniają miłość do ojczyzny. Wielkie sceny batalistyczne czy przedstawienia wydarzeń związanych z historią, dla wielu odbiorców powiązane z kształtowaniem postawy miłości do rodzinnego kraju, często miały dodawać sił i motywować do większego zaangażowania w pracę dla Polski. W patriotycznym formowaniu dzieci starszych pomagają wybitne obrazy Jana Matejki. Kazanie Skargi oraz Rejtan skupione zostały na krytyce wad rodaków, natomiast Grunwald na zaletach, które mogą służyć ojczyźnie. Malowidła poruszają wyrazistością ukazanych postaci, żywiołowością barw, złożoną kompozycją oraz bogatą symboliką. Dorastającym dzieciom zaprezentowano dzieła Artura Grottgera, który tworzył skromne cykle rysunkowe związane z powstaniem styczniowym. Polonia i Lithuania to wynik bezpośredniej reakcji na współczesne artyście wydarzenia. O ile Grottger skupia uwagę widza na dramatycznej treści, o tyle Maksymilian Gierymski „pisze” jakby reportaż z powstania i przedstawia codzienność jego uczestników. Kompozycja dzieła Pikieta powstańcza w roku 1863 w sposób naturalistyczny przetwarza doświadczaną rzeczywistość na estetyczny pejzaż. Analiza dzieła sztuki może przekazywać ważne informacje na temat świata i pomagać w jego kreatywnym postrzeganiu. Dziecięca wrażliwość na piękno wymaga metodycznej otwartości. Wśród metod aktywizujących zaproponowano m.in.: puzzle, tajemnice osób na obrazie, domalowywanie obrazu czy teatralizację. Dzieła sztuki wykorzystane w wychowaniu zarówno szkolnym, jak i pozaszkolnym, mogą być ważnym przyczynkiem do tworzenia i pogłębiania relacji z rodzimym krajem, do odkrywania swoich korzeni i budowania własnej tożsamości. Ojczyźnie, po Bogu i rodzinie, człowiek zawdzięcza najwięcej: język, tradycję, kulturę etniczną, osobowość, przekonania moralne i religijne. Naród kształtuje osobę ludzką biologicznie, intelektualnie i duchowo.

Patriotic paintings awaken, enlighten, teach, and strengthen love towards the Fatherland. For many addressees, great battle scenes or the representations of events connected with history are linked to shaping the attitude of love towards the home country and they often have been aimed to add strength and motivate to be more engaged in the work for Poland. In the process of patriotic education of older children, the outstanding paintings of Matejko are very helpful. “The Sermon of Skarga” or “Rejtan” were focused on the criticism of the faults of the compatriots, while “Grunwald” on the merits that can serve the Fatherland. The paintings are moving with the clarity of the presented figures, vivacity of colours, complex composition, and rich symbolism. The works of Artur Grottger who created modest drawing cycles referring to the January insurrection were presented to growing children. “Polonia” and “Lithuania” are the result of the artist’s direct reaction to the events contemporary with him. While Grottger draws his addressees’ attention to dramatic contents, Maksymilian Gierymski “writes” a kind of report on the uprising and presents its participants’ daily life. The composition of the work titled “The Insurrectionary Picket in 1863” in a naturalist way transforms the experienced reality into an aesthetic scenery. Analysing a work of art can transfer important information on the world and help in perceiving it in a creative way. Children’s sensitivity to beauty requires methodical openness. Among the activating methods the following were proposed: puzzles, mysteries of people in a painting, completing a painting, or theatricalisation. The works of art used in both school and after-school education can be an essential contribution to building and deepening the relation with one’s home country, discovering one’s roots, and building one’s own identity. After God and family, man owes the most to his Fatherland, namely, language, tradition, ethnic culture, personality, moral and religious convictions. A nation shapes a person biologically, intellectually, and spiritually as well.