Foreigners and the Knowledge of Foreign Languages Among the Jesuits in the Polish-Lithuanian Commonwealth Until the End of 16th Century

Abstract

The objective of the paper is to revise and complete the current state of research into general characteristics of the first generation of the Polish Jesuits. The first part characterizes the 16th century Poland as a country. Then the influence of linguistic and regional relations in the Polish-Lithuanian Commonwealth is depicted and the degree of language knowledge among the Polish Jesuits is presented. The term “Polish Jesuits” applies here both to the members of the Society born in the Commonwealth as well as those coming from abroad to perform their duties there. In the 16th century these Jesuits formed a group which was fascinating in terms of origin and their knowledge of languages. Situation of the Jesuit Society in the period discussed in the present paper was incomparable to that in other European countries and the knowledge of multiple languages among the priests and brothers attests to this fact.

Celem niniejszego opracowania jest pewna korekta i uzupełnienie dotychczasowego stanu badań na temat ogólnej charakterystyki pierwszego pokolenia polskich jezuitów. Opracowanie powstało na podstawie materiałów źródłowych i archiwalnych, z których niektóre zostały wcześniej opublikowane przez autorkę lub pozostały w rękopisie. Praca opiera się na dokumentach z epoki, które zawierają charakterystykę osób i stanowi próbę syntezy, która w postaci pełnej nie jest możliwa z powodu braku odpowiednich źródeł. Polska w XVI wieku należała do państw bardzo zróżnicowanych pod względem etnicznym i wyznaniowym. Do Rzeczypospolitej przybywali cudzoziemcy, często ze względów religijnych, którzy starali się możliwie szybko zasymilować ze środowiskiem lokalnym. Większe trudności odczuwali ci, którzy żyli wśród szlachty − bardziej ksenofobicznej, mieszkający w miastach nie napotykali prawie żadnych problemów. Ludzi, nawet pochodzących z zewnątrz, z krajów ościennych, postrzegano jako członków jednej wspólnoty i środowiska, choć mówili obcym językiem i należeli do innej grupy społecznej.