Łzy miłe Bogu: asceza płaczu we wczesnobizantyńskim chrześcijaństwie

Abstract

Repentance as a basic attitude of the Christian way of life is often expressed in the form of tears in the early monastic literature. While there are false motivations of weeping according to the early masters of the spiritual life, repentance with tears is understood by the 4th and 5th century as a proof of the person’s orientation toward God. Outstanding patristic theologians (Origen, Gregory of Nyssa) interpet the phenomenon of authentic weeping from an eschatological point of view. The 7th century sees the emergence of the concept of a joy following the shedding of tears, and in the mature Byzantine sprituality (Symeon the New Theologican) tears are seen as a luminous reality. The interpretation of weeping as renewed baptism is a constant element of this process.

Wczesna literatura monastyczna podkreśla, że pokuta jest podstawą życia chrześcijan i bardzo często wyraża się w postaci łez. Według wczesnochrześcijańskich mistrzów życia duchowego istnieją fałszywe motywacje płaczu, a pokuta powiązana ze łzami rozumiana jest w IV i V wieku jako dowód zwrócenia się człowieka ku Bogu. Wybitni teologowie patrystyczni (Orygenes, Grzegorz z Nyssy) interpretują zjawisko autentycznego płaczu z eschatologicznego punktu widzenia. W VII wieku pojawia się pojęcie radości po wylaniu łez, a w dojrzałej duchowości bizantyjskiej (Symeon Nowy Teolog) łzy są postrzegane jako świetlista rzeczywistość. Interpretacja płaczu jako odnowionego chrztu jest stałym elementem tego procesu.