Błogosławiony abp Antoni Julian Nowowiejski – pionier ruchu liturgicznego w Polsce. W 75 rocznicę męczeńskiej śmierci

Abstract

Przed 75 laty, w maju lub w czerwcu 1941 r., w obozie koncentracyjnym Soldau umierał śmiercią męczeńską senior Episkopatu Polski, pasterz prastarej diecezji płockiej, arcybiskup Antoni Julian Nowowiejski. 13 czerwca 1999 r. Antoni Julian Nowowiejski został w Warszawie ogłoszony błogosławionym przez św. Jana Pawła II, otwierając poczet 108 błogosławionych męczenników II wojny światowej. Śmierć w Działdowie poprzedziło niezwykle cenne życie arcybiskupa jako kapłana, uczonego, profesora, wychowawcy, mecenasa kultury i sztuki, działacza na polu oświatowym, społecznym i misyjnym, i – wreszcie – biskupa Kościoła katolickiego. W liczącej ponad 940 lat historii diecezji płockiej 33-letni okres rządów pasterskich Antoniego Juliana Nowowiejskiego (1908-1941) stanowi niewątpliwie osobną epokę. Jego osoba wpisała się również na trwałe w dzieje Kościoła, państwa i narodu polskiego. W artykule przedstawiono bł. Antoniego Juliana Nowowiejskiego jako wybitnego liturgistę swojej epoki i pioniera ruchu liturgicznego na ziemiach polskich przełomu XIX i XX stulecia, ale także uczonego, którego dzieła – pomimo upływu lat – przeżywają w naszych czasach swoisty renesans.Seventy-five years ago, in May or June 1941, Archbishop Antoni Julian Nowowiejski, a senior of Polish Episcopal Conference, a bishop of an ancient Diocese of Płock was dying as a martyr in the Soldau concentration camp. On June 13,1999, in Warsaw, St. John Paul II beatified him along with the 108 Martyrs of World War II. The death of the Archbishop in Działdowo was preceded by an exceptionally valuable life as a clergyman, scholar, professor, educator, great patron of art and culture, activist in the field of education, social and missionary life and, last but not least, a bishop of the Catholic Church. In 940 years of the history of the Diocese of Płock, 33 years of his service (1908-1941) constitute a separate epoch. The life of Antoni Julian Nowowiejski is firmly inscribed in the history of the Church, state and the Polish nation. The article presents Blessed Antoni Julian Nowowiejski as an eminent liturgist of his times, the pioneer of the liturgical movement in Poland at the turn of the 19th and 20th centuries and as a scholar whose works, despite the passage of time, are currently enjoying a renaissance.