Problem ubóstwa w biblijnej koncepcji człowieka

Abstract

Wszystkie przypadki braków, jakie są udziałem ludzi, określamy terminem „ubóstwa”, mówiąc bardziej szczegółowo o ubóstwie materialnym, fizycznym lub duchowym. Jednak termin „ubóstwo” ma także szersze zastosowanie i w sensie moralnym może oznaczać postawę wewnętrznej wolności względem posiadanych lub nieposiadanych dóbr materialnych, a w sensie religijnym oznacza wewnętrzne uzależnienie od Boga w odniesieniu do wszystkich potrzeb życiowych. W myśli biblijnej obserwujemy bardzo charakterystyczną zmianę poglądów na przyczynę ubóstwa i jego znaczenie. W początkowych etapach dziejów zbawienia bogactwo człowieka uważano za przejaw szczególnego błogosławieństwa Bożego, a zatem ubóstwo było oznaką braku tego błogosławieństwa, co wiązało się z karą Bożą za grzechy. Zatem człowiek ubogi to człowiek grzeszny, zasługujący na gniew Boży. Myśl ta bardzo dobitnie została wyakcentowana w niezwykłej medytacji na temat ludzkiego cierpienia i nędzy, jaką jest biblijna Księga Hioba. Księga ta jest ważnym etapem rozwoju myśli biblijnej na ten temat. Ubóstwo nie musi być wyrazem kary Bożej, a człowiek ubogi nie musi być grzesznikiem. Materialne bogactwo, a także materialne ubóstwo nie stanowią istotnej sprawy w życiu człowieka. Jego prawdziwą wartością, która liczy się wobec Boga i decyduje o osiągnięciu ostatecznego celu, jest ubóstwo duchowe, które ustanawia poprawną hierarchię wszystkich wartości. Naczelną jest Bóg, któremu należy całkowicie zaufać, a to zaufanie zawsze będzie busolą, która może tak poprowadzić człowieka wobec bogactwa lub ubóstwa, aby jedno i drugie mogło mu służyć w odpowiadaniu na skierowany ku niemu Boży plan zbawienia.

All the cases of deprivation which people suffer from are called poverty. To be more specific, there is material poverty, physical poverty and spiritual poverty. However, the term poverty has also a broader use, and in a moral sense can mean the attitude of internal freedom towards material possessions. In a religious sense it is internal dependence on God when it comes to all necessities of life. In Biblical thought one can observe a very characteristic change of views on the reason of poverty and its meaning. At the beginning stages of history of salvation wealth of a man was considered as a sign of God’s special blessing, whereas poverty was the indication of lack of such a blessing, which was connected with God’s punishment for sins. A poor man therefore, is a sinful man deserving God’s wrath. This thought was very clearly accentuated in the biblical Book of Job, which is an extraordinary meditation on human suffering and poverty. This book is a very important stage in the development of the biblical thought concerning this matter. Poverty does not necessarily have to be an indication of God’s punishment and a poor man does not have to be a sinner. Material wealth as well as material poverty do not have significant meaning in man’s life. Its true value is spiritual poverty, which counts for God and which determines the right hierarchy of all the values. The ultimate value in this hierarchy is God who is to be totally trusted in. This trust is a kind of lodestar which can lead man through life in such a way that both wealth and poverty will serve him to follow God’s salvation plan.