Motywy prawosławne w twórczości teologicznej s. Marii Celeste Crostarosa (1696-1755)

Abstract

Blessed Maria Celeste Crostarosa, an Italian mystic of the eighteenth century, is the founder of the Order of the Most Holy Redeemer. Her rich theological work mainly consists of spiritual notes recounting her own mystical experiences, autobiography, and spiritual guidance directed primarily towards the sisters of her own order. While her teachings were in accordance with the official doctrine of the Catholic Church of her time (thoroughly examined by the Holy Office even during Crostarosa's lifetime), it is astonishing how she described her spiritual experiences. She often used concepts and terms characteristic of the theology of Eastern churches (including Orthodoxy). During a period of prevailing rigorism, she presented a spirituality that was open, cheerful, caring for the salvation of every human being, even those outside the Catholic Church, thus clearly surpassing her times. The article highlights certain aspects of Crostarosa's teachings that can be considered Eastern Orthodox motifs, such as the way she described the Holy Trinity, the relationships within the Trinity, the relationships with each Person of the Holy Trinity, deification, the path to knowing God – positive (kataphatic) and negative (apophatic). This is done to show that her mysticism and teachings transcend denominational boundaries, even anticipating the future and remaining relevant. The article also points out passages from Maria Celeste's teachings that remarkably resemble the thoughts of the Eastern Orthodox saint Symeon the New Theologian, whom she could not have known. The aim is to demonstrate the universality of MCC's teachings, which are still relevant today and not only for the sisters of the Most Holy Redeemer Order.Błogosławiona Maria Celeste Crostarosa, włoska mistyczka osiemnastego wieku, jest założycielką Zakonu Najświętszego Odkupiciela. Jej bogatą twórczość teologiczną stanowią głownie zapiski duchowe własnych przeżyć mistycznych, autobiografia i wskazówki duchowe skierowane zwłaszcza do sióstr własnego zakonu. Jej nauczanie było zgodne z oficjalnym nauczaniem Kościoła Katolickiego ówczesnych czasów (co zostało wnikliwie zbadane przez Święte Oficjum jeszcze za życia Crostarosy), jednakże zadziwia sposób w jaki opisywała swoje doświadczenie duchowe. Używała często pojęć i terminów, które są charakterystyczne dla teologii Kościoła Prawosławnego. W okresie panującego rygoryzmu prezentowała duchowość otwartą, pogodną, troszczącą się o zbawienie każdego człowieka, także spoza Kościoła katolickiego, czym zdecydowanie wyprzedziła swoje czasy. W artykule wybrano niektóre elementy nauczania Crostarosy, które można uznać za motywy prawosławne, takie jak: sposób opisywania Trójcy Świętej, relacji wewnątrz Trójcy, relacji z każdą z Osób Trójcy Świętej, przebóstwienie, droga poznania Boga – pozytywna (katafatyczna) i negatywna (apofatyczna), pragnąc pokazać, że jej mistyka i nauczanie jest ponadkonfesyjne, a nawet wybiegające w przyszłość i ciągle aktualne. Wskazano także fragmenty nauczania Marii Celeste, które są zadziwiająco podobne do myśli prawosławnego świętego Symeona Nowego Teologa, którego nauczania nie mogła znać. Celem było ukazanie uniwersalizmu jej nauczania, które jest aktualne także dziś i nie tylko dla sióstr Zakonu Najświętszego Odkupiciela.