Niniejszy artykuł omawia rozwój dogmatu o Niepokalanym Poczęciu NMP w czasach Ojców Kościoła i dalszych wiekach, aż do początku drugiego tysiąclecia chrześcijaństwa. Traktuje o rozwoju wiary w cudowne poczęcie Matki Boga, w trakcie którego pojawiały się głosy na temat szczególnej świętości Maryi jak i zdania przeciwne, zakładające Jej grzeszność. Wśród tych opozycji teologicznych wyrastała prawda o pełni łask Dziewicy, na początku obecna bardziej w liturgii niż w systematycznej teologii. Przekonanie Ludu Bożego wyprzedzało postęp myśli teologicznej, co wyrażało się m.in. w licznych utworach na cześć Matki Chrystusa. Artykuł wymienia licznych teologów, którzy dotykali tematyki czystości Maryi i wskazuje na kierunek rozwoju mariologii Wschodu i Zachodu.
