Autor stara się przedstawić czynniki, które mogły odpowiadać za kształtowanie się sposobu myślenia w XV-XVIII wieku. Mentalność ludzi czasów nowożytnych Polski można określić, odnosząc się do praktykowanej nauki, religii i prawa. Te trzy czynniki przenikały się i w różnych stopniu oddziaływały na siebie. Człowiek tamtych czasów nie mógł przestać funkcjonować w oparciu tylko o religię lub tylko o prawo. Jego życie było wpisane w te znaczenia. Propozycje do analizy zostały oparte o jedno z najważniejszych dzieł dla ziemi żywieckiej, kronikę żywiecką Andrzeja Komonieckiego. Ten unikalny dziejopis prezentuje życie codzienne na przestrzeni kilku wieków i dlatego może być bogatym źródłem dziejów mentalności.
