Przeglądaj wg Autor "Szulist, Janusz"

Teraz wyświetlane 1 - 17 z 17

Dialog wyznacznikiem relacji we wspólnocie politycznej w kontekście nauczania papieża Franciszka
Szulist, Janusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2014)
Przedmiotem niniejszej publikacji jest określenie znaczenia, jakie posiada dialog w ramach wspólnot politycznych. Ewangelizowanie stanowi obowiązek uczniów Chrystusa, którzy w ten sposób wchodzą w dialog ze światem, przepełniając doczesność wartościami transcendentnymi. Dialogiczna relacja chrześcijanina ze światem jest przedmiotem analiz teologii a także nauk społecznych. Dialogiczność struktur politycznych, ukształtowanych na fundamencie uwarunkowań osobowych, realizuje się nade wszystko w miłości społecznej. Obywatele inwestują w pewnym stopniu swoje zdolności i dobra na poczet wspólnoty. Artykuł jest podzielony na dwie części. Pierwsza z nich zawiera charakterystykę wartości dialogu w realiach społecznych. Przekaz informacji, mający na celu wypracowanie wspólnych rozwiązań, jest uwarunkowany zarówno nauką Chrystusową, jak też powstałą na jej kanwie teologią sytuowaną w ramach rzeczywistości społecznej. Główny temat części drugiej stanowi zagadnienie dialogiczności wspólnot politycznych, wynikającej z dobra wspólnego i miłości społecznej realizowanej w państwie.
Działanie komunikacyjne sposobem istnienia systemów społecznych – Jürgen Habermas
Szulist, Janusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2009)
Etyka chrześcijańska w funkcjonowaniu demokracji
Szulist, Janusz (Uniwersytet Szczeciński, 2013)
Etyka stanowi nienaruszalny fundament demokracji oraz rzutuje na moralny charakter wykonywania władzy. Zasady moralne oraz dążenie do urzeczywistniania wartości są obligatoryjne dla obywateli jak i dla rządzących. Odniesienie do moralności gwarantuje zachowanie w społeczeństwie postulatów godności osobowej oraz praw człowieka. W wspólnotach politycznych kluczowym elementem jest autorytet. Ten właśnie czynnik pozwala na wyodrębnienie procesu Boskiego pochodzenia władzy a także na określenie działania porządkującego, jako zasadniczej funkcji rządzących. Ogół relacji w wspólnocie politycznej winien dokonywać się w zgodzie z zasadą miłości, dzięki czemu również budowane jest Królestwo Boże w świecie. Idealnym odwzorowaniem dla funkcjonowania wspólnot politycznych jest w tym układzie Ciało Mistyczne Chrystusa. Niniejsza publikacja powstała w oparciu o nauczanie społeczne Kościoła jak też mając na uwadze wiedzę z zakresu etyki społecznej oraz teologii moralnej.
Fundamentalizm religijny zagrożeniem dla etosu społeczeństwa obywatelskiego w nauczaniu Benedykta XVI
Szulist, Janusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
Artykuł prezentuje fundamentalizm jako zagrożenie dla społeczeństwa obywatelskiego w oparciu o nauczanie Benedykta XVI. Współcześnie wskazuje się na liczne tendencje do myślenia w kategoriach fundamentalizmu, obecne w sferze religii, kultury, polityki, a nawet gospodarki. Największy rozgłos zdobywa jednak fundamentalizm religijny, skutkujący często atakami terrorystycznymi islamistów. W nauczaniu Benedykta XVI pojawiają się liczne wskazówki, a nawet analizy zjawiska fundamentalizmu, który zagraża współczesnej koncepcji społeczeństwa obywatelskiego. Kościół stoi zawsze na pozycji ochrony osoby w zakresie godności osobowej oraz praw człowieka, gdyż takie stanowisko jest koniecznym warunkiem rozwoju, także w wymiarze globalnym. Równie kluczowe w tym kontekście jest stwierdzenie, iż religijność człowieka, ukierunkowana na Boga będącego miłością, z założenia wyklucza przemoc, stwarzając tym samym przestrzeń dla kształtowania prawdziwie ludzkich odniesień.
Im Drama des Lebens Gott begegnen. Einblicke in die Theologie Józef Niewiadomskis, red. Nikolaus Wandinger, Petra Steinmair-Pösel, Lit Verlag, Wien 2011, ss. 649.
Szulist, Janusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2013)
Interpretacja rzeczywistości społeczno-politycznej w świetle teologii Henri de Lubaca
Szulist, Janusz (Uniwersytet Szczeciński, 2010)
Jeden kapłan – jedna ofiara. Jednocząca funkcja kapłaństwa Chrystusowego w „Liście na rozpoczęcie roku kapłańskiego z okazji 150. Rocznicy dies natalis świętego proboszcza z Ars” Benedykta XVI
Szulist, Janusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2010)
Rok kapłański ogłoszony przez Benedykta XVI w 2009 r. jest okazją do teologicznej refleksji nad sakramentami Kapłaństwa i Eucharystii oraz ich miejsca wśród Bożych darów. Pierwsza część artykułu odnosi się do nauki Kościoła dotyczącej jedyności kapłaństwa i Eucharystii, która objawia wyjątkowy aspekt ofiary Chrystusa jako koniecznego środka na drodze do świętości. Część druga oparta jest na pismach św. Jana Marii Vianneya, który w swoim nauczaniu podejmował takie tematy, jak posługa pojednania człowieka z Bogiem, rozumienie konsekracji Eucharystycznej dla życia wspólnoty oraz wezwanie do nowego życia. Wymienione tematy wskazują na wykorzystanie dogmatów w praktyce katolickiej wiary. List papieski proklamujący Rok Kapłański wskazuje, jak możliwe jest wypełnienie wskazań nauki wiary w codziennym życiu. Przykładem jest tu osoba św. Jana Marii Vianneya, który kierował się nade wszystko miłością do Boga i powierzonej sobie wspólnoty i który stał się świadkiem działania Bożej łaski.
Początek transformacji ustrojowej w Polsce na łamach polskiego wydania „L’Osservatore Romano”
Szulist, Janusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2019)
Procesy społeczne zainicjowane w 1989 roku w Europie Wschodniej – również w Polsce, skąd pochodził Jan Paweł II – znalazły odzwierciedlenie na łamach wydania polskiego „L’Osservatore Romano”. W czasopiśmie watykańskim znajdują się przemówienia, opisy spotkań, komentarze do wydarzeń w ojczyźnie Papieża z perspektywy Stolicy Apostolskiej. Zasadniczym przesłaniem wypowiedzi papieskich było umocnienie nadziei, stanowiącej silę napędową przemian. Możność realnego wpływu obywateli na gospodarkę i politykę podnosi poziom odpowiedzialności za państwo, skoncentrowane wokół urzeczywistniania dobra wspólnego. Kościół, dla którego kryterium działania jest zachowanie zasady personalizmu, czyni z człowieka przedmiot nadzwyczajnej troski w perspektywie przyrodzonej i w wieczności. Prezentowane w niniejszym artykule wydarzenia pogrupowano w trzech kategoriach: wypowiedzi papieskie skierowane do rodaków, spotkania z politykami oraz wznowienie stosunków dyplomatycznych ze Stolicą Apostolską. Na skutek transformacji ustrojowej Polska stała się równoprawnym partnerem w kontekście przemianach zachodzących w skali światowej.
Pojednanie jako kategoria społeczna w nauczaniu Josepha Ratzingera/Benedykta XVI
Babiński, Jarosław; Szulist, Janusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2021)
W nauczaniu Benedykta XVI można interpretować pojednanie jako kategorię społeczną, przyczyniającą się do integralnego rozwoju. Konsekwencję postawy pojednania wyraża sposób zastosowania wiedzy teologicznej w celu pełniejszego zrozumienia relacji społecznych, dla których punktem odniesienia jest dobro wspólne. Kategoria pojednania to w pismach bawarskiego teologa nade wszystko kategoria teologiczna. Co jednak szczególnie istotne, Joseph Ratzinger przywołuje ją nie tylko w kontekście tematu miłosierdzia, ale nadaje jej szersze znaczenie, odnosząc ją do problematyki eklezjologicznej, szczególnie dialogu Kościoła ze współczesnym światem. Benedykt XVI, opisując pojednanie w realiach społecznych, zwraca uwagę na przebaczenie jako swoistego rodzaju działanie wstępne. W procesie przebaczenia ma miejsce przezwyciężanie postaw opartych na fałszu. Skutkiem przebaczenia jest więc coraz pełniejsze partycypowanie w prawdzie. Pojednanie stanowi konsekwencję przebaczenia. Papież ma świadomość, iż dla osiągnięcia pojednania nie zawsze wystarczą działania jednostkowe. Instytucje społeczne, takie jak Organizacja Narodów Zjednoczonych, służą urzeczywistnianiu idei pokoju jako formy zastosowania w praktyce ponadczasowej Jedności, utożsamianej w teologii z Bogiem. Świadczenie dzieł miłosierdzia jest kryterium pojednania społecznego na kanwie naturalnych uzdolnień osobowych. Pojednanie w społeczeństwie, promowane przez Kościół, sprzyja kulturze generującej integralną koncepcję osoby i rozwoju.
Polaryzująca funkcja krzyża w narodzie
Szulist, Janusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2015)
Przedmiotem niniejszej publikacji jest analiza polaryzującej funkcji krzyża, przedstawiona na przykładach wybranych sytuacji ze współczesnej historii Polski. Soteriologia w aspekcie przedmiotu badań wskazuje na to, jak dalece destrukcyjne jest wykorzystywanie symbolu krzyża w walce politycznej. Narzędziowe posługiwanie się elementami sacrum posiada tradycję biblijną. Podziały dyktowane brakiem akceptacji dla zbawczego przesłania zawierające się w krzyżu są warunkowane następującymi postulatami: wezwanie do zmiany, zachowanie czystości intencji oraz uznanie najwyższego autorytetu w Bogu. Każdy z tych postulatów zrealizował w sposób doskonały Jezus. Naśladowanie Mistrza z Nazaretu wiąże się więc z przyjęciem postawy ofiarności i niezłomnego trwania przy nauce Bożej. Nadzieja chrześcijańska wyraża się w tym, iż jedność porządku stworzenia (w tym również jedność społeczna) funkcjonuje ponad wszelkimi doczesnymi podziałami.
Recepcja „Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym” w encyklikach społecznych bł. Jana Pawła II
Szulist, Janusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2012)
Dokumenty Soboru Watykańskiego II inspirują Kościół do działania. Założeniem Ojców Soborowych była bowiem aktualizacja Orędzia Zbawczego, zachowanego i głoszonego przez Kościół. Bł. Jan Paweł II kontynuuje owo dzieło aktualizacji, odnosząc się w swoich wypowiedziach m.in. do Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”. Analiza i próba porównania wykładni konstytucji duszpasterskiej oraz nauczania społecznego Papieża Polaka pozwalają wyróżnić trzy grupy tematyczne, stanowiące wspólny obszar refleksji Ojców Soborowych i wspomnianego hierarchy, a mianowicie: uwarunkowania polityczne, rozwój oraz pracę. Uwarunkowania wspólnot politycznych dotyczą zgłaszania przez elity rządzące postulatów, które w centrum państwa sytuują osobę i obierają prawa człowieka za fundament ustroju. Zjawisko rozwoju dotyczy prób czynienia świata bardziej ludzkim. Stosując terminologię właściwą nauczaniu społecznemu Kościoła, należy stwierdzić, że rozwój wyraża się w kształtowaniu pierwszeństwa „być” przed „mieć”. Bł. Jan Paweł II uwzględnił w swoich naukach koncepcję integralnego rozwoju. Odniósł ją nie tylko do człowieka, ale również do stosunków pomiędzy państwami. Zagadnienie pracy oznacza uczestnictwo w dalszym procesie stwarzania. Chrześcijański etos pracy przyjmuje konkretną postać w zachowaniu podmiotowości robotników, w odniesieniu do których powinno być zagwarantowane przestrzeganie katalogu praw ludzi pracy. Właściwa organizacja produkcji, czyli miejsca, w którym robotnik jako osoba urzeczywistnia się poprzez akty, przyjmuje za nienaruszalny priorytet pierwszeństwo człowieka przed sferą metod i środków z dziedziny techniki.
Rola sprawiedliwej płacy w kształtowaniu wolności odpowiedzialnej człowieka
Szulist, Janusz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2016)
Zagadnienie sprawiedliwej płacy jest przedmiotem nauczania społecznego Kościoła. Właściwe wynagrodzenie ma miejsce przy spełnieniu postulatów wynikających z zasady sprawiedliwości oraz z zasady o powszechnym przeznaczeniu dóbr. W każdej z wymienionych zasad pierwszym kryterium stosowania porządku normatywnego jest osoba w zakresie jej powołania przyrodzonego i nadprzyrodzonego. W niniejszym artykule wskazano na fundamentalną zależność pomiędzy systemami płacowymi a wolnością człowieka. Zdobywane na skutek pracy dobra umożliwiają człowiekowi pogłębione doświadczenie własnej podmiotowości. W ramach procesów stanowienia są dokonywane fundamentalne wybory dotyczące odpowiedzialności za bliźnich. Wreszcie wynagrodzenie umożliwia urzeczywistnianie dynamiki rozwojowej, której kierunek człowiek określa, mając na uwadze własne uzdolnienia oraz relację do porządku Bożego. Materiały źródłowe opracowania stanowią w zasadniczej mierze dokumenty nauczania społecznego Kościoła. W opracowaniu posłużono się metodą krytycznej analizy tekstu.
Systemy samoreferencyjne Niklasa Luhmanna jako sposób interpretacji rzeczywistości społeczno-politycznej
Szulist, Janusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2009)
Teologia dramatyczna jako sposób interpretacji wiary na przykładzie nauczania Benedykta XVI
Szulist, Janusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2013)
Człowiek w naturalny sposób wchodzi w relacje z Bogiem, czego wyrazem jest stan i akty wiary. Odniesienie do Stwórcy stanowi źródło nadziei, iż element miłości będzie czynnikiem dominującym w relacji do Niego. Przedmiotem niniejszego artykułu jest interpretacja fenomenu wiary w nauczaniu Benedykta XVI przy zastosowaniu metody dramatycznej wypracowanej w szkole innsbruckiej. W pierwszej części artykułu zaprezentowano metodę dramatyczną jak też dramaturgię zbawczą, w której za Raymundem Schwagerem wyodrębnia się pięć aktów. W drugiej dokonano dramatycznej analizy nauczania Benedykta XVI w kwestii wiary. W nauce Papieża można wskazać na następujące zjawiska współczesne związane z wiarą: geneza kwestionowania wiary, proces powrotu do Boga oraz docelowa wizja zjednoczenia z Bogiem na fundamencie wiary. W artykule wykorzystano literaturę obejmującą publikacje teologów innsbruckich, jak też wypowiedzi papieskie. W oparciu o krytyczną analizę dostępnych tekstów sformułowano wnioski.
Wirtualne a realne kształtowanie więzi wspólnoty Kościoła w dobie pandemii koronawirusa
Szulist, Janusz (Wydawnictwo Pallottinum, 2020)
Pandemia koronawirusa jako swoistego rodzaju sytuacja kryzysowa wpłynęła na koncepcję duszpasterstwa, realizowaną w łonie Kościoła katolickiego. Dotychczasowa działalność Kościoła, oparta na rzeczywistym kontakcie z wiernymi, została w pewnej mierze zredukowana do relacji wirtualnych w czasie lockdownu. Ten stan rzeczy odpowiada idei społeczeństwa wirtualnego, w ramach której przedefiniowano wartości prawdy, solidarności i dobra wspólnego. Każda ze wskazanych wartości (będących jednocześnie zasadami społecznymi) zmierza do ochrony człowieka w aspekcie godności osobowej i nienaruszalnych praw. Mając na uwadze niebezpieczeństwa, jakie kryją się w wirtualnej rzeczywistości, należy traktować łączność internetową jako szansę dla duszpasterstwa, przy jednoczesnym uwzględnieniu fundamentalnego znaczenia realnego kontaktu z wiernymi. Pandemia koronawirusa jest „znakiem czasu”, który intensyfikuje doświadczenie wspólnoty jako Kościoła stanowiącego źródło otuchy w dobie kryzysu.
Zasada prawdy w nauczaniu społecznym Benedykta XVI
Szulist, Janusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
Odniesienie do prawdy określa status człowieka w ramach doczesności, mając na uwadze porządek przewidziany przez Boga wobec stworzenia w wymiarze fizycznym i duchowym. Fundamentalne znaczenie prawdy dla społeczeństwa, jak sugeruje Benedykt XVI, związane jest z powołaniem człowieka, jak też z pragnieniem integralnego rozwoju wspólnot. Prawda społeczna funkcjonuje niejako w czterech obszarach. Po pierwsze, prawda wyraża ideę pokoju, a ponadto poznawanie prawdy dynamizuje ku pełni człowieczeństwa relacje wspólnotowe. Po drugie, prawda wskazuje na fundamentalne znaczenie wolności w świecie w zakresie upodmiotowienia jednostek, jak też w aspekcie suwerenności państw. Trzecim obszarem funkcjonowania prawdy jest kwestia wykonywania władzy. Rządzący realizują swój mandat na fundamencie zasad i wartości, które w obiektywny sposób warunkują osiąganie właściwych priorytetów w działalności politycznej. Ostatnim obszarem funkcjonowania prawdy jest dziedzina moralności laikatu. Politycy jako szczególna grupa osób – skoncentrowana wokół dobra wspólnego – są zobligowani do proklamowania w świecie „prawdy moralnej”. W artykule wykorzystano teksty z zakresu nauczania Benedykta XVI, przy zastosowaniu metody krytycznej analizy tekstu.
Źródła solidarności na przykładzie Orędzia na Światowy Dzień Pokoju 2014 Papieża Franciszka
Szulist, Janusz (Wyższe Seminarium Duchowne w Koszalinie, 2014)
Przedmiotem analiz zawartych w niniejszym artykule jest interpretacja genezy solidarności z perspektywy papieskiego nauczania zaprezentowanego w Orędziu na Światowy Dzień Pokoju 2014. Zasada solidarności w ujęciu Franciszka nawiązuje do dobra wspólnego. Ważnym zagadnieniem omawianego orędzia jest bowiem kwestia wspólnego działania na poczet dobra wspólnoty, a ściślej fakt, iż z tegoż działania nikt nie może być wyłączony. Wskazuje się na dwa elementy składowe fundamentu solidarności. Pierwszym z tychże elementów jest aktywność ludzka realizowana w ścisłym nawiązaniu do norm moralnych. Drugi element fundamentu solidarności stanowi pokój Chrystusowy. Jezus jest Pokojem. Chrześcijanie mają obowiązek głosić Chrystusa w słowie i czynie, co jest równoznaczne z budowaniem w świecie ładu Bożego. Publikacja jest podzielona na dwie części. Tematyka pierwszego rozdziału oscyluje wokół koncepcji solidarności w kontekście dobra wspólnego, stanowiącej nawiązanie do zagadnień zawartych w Sollicitudo rei socialis. Natomiast część druga jest poświęcona źródłom koncepcji solidarności autorstwa papieża Franciszka, a więc moralnie uporządkowanej aktywności ludzkiej oraz zagadnieniu pokoju Chrystusowego.