Kultura-Media-Teologia

Stały URI zbioruhttps://theo-logos.pl/handle/123456789/34872

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 574

Informacja w nauce Kościoła o mediach
Lewek, Antoni (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
Autor analizuje pojęcie informacji w kontekście nauczania Kościoła na ten temat, a następnie stawia pytania o jej istotę, „powinności” (jaka ona jest i jaka powinna być), cele i typy informacji – także o Kościele i w Kościele. Na początku autor prezentuje cechy informacji medialnej w nauczaniu Soboru Watykańskiego II, funkcję informacyjną mediów w instrukcji pastoralnej „Communio et progressio”, istotę i zadanie informacji w świetle Katechizmu Kościoła Katolickiego i wreszcie rolę informacji w info-ewangelizacji w nauczaniu Jana Pawła II.
Ksiądz w blogosferze
Adamski, Andrzej (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
Artykuł poświęcony blogom, prowadzonym przez duchownych katolickich. Autor bada możliwości wykorzystania blogów w duszpasterstwie. Pyta o status prawny bloga prowadzonego przez księdza w świetle prawa kościelnego. Ponadto stawia pytania o możliwe zagrożenia związane z wykorzystaniem Internetu w duszpasterstwie, jak również błędy, które mogą popełnić kapłani, którzy pragną w swych działaniach duszpasterskich wykorzystać blog.
Kościół a mediokracja w Polsce
Lewek, Antoni (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
Artykuł został poświęcony analizie stanowiska Kościoła wobec zjawiska rosnącego wpływu mediów i ich roli, jaką odgrywają w życiu społecznym. Kościół w swoim nauczaniu wielokrotnie przypominał o potędze mediów. Analizowany przez autora termin „mediokracja” wskazuje na zjawisko zbyt dużej zależności pomiędzy trzema elementami: mediami, polityką i biznesem. Autor zwraca uwagę na zjawisko laickiej mediokracji wobec Kościoła, jej przyczyny oraz przejawy. Na koniec formułuje postulaty walki z tym zjawiskiem: nowe prawo prasowe (medialne), zorganizowanie powszechnej edukacji medialnej w duchu etyki i pedagogiki chrześcijańskiej oraz dążenie do pewnej integracji mediów katolickich tak, by stały się większą przeciwwagą do laickich koncernów medialnych w Polsce.
Treść pojęcia „nowa ewangelizacja” według Jana Pawła II
Parzyszek, Czesław (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
Istnieje wiele terminów, przy pomocy których określa się całokształt działania Kościoła. Dla Soboru Watykańskiego II, z zasady, istotnym słowem – „kluczem” jest słowo apostolstwo, w nauce posoborowej teolodzy posługują się słowem ewangelizacja, natomiast sługa Boży Jan Paweł II nie przekreśla treści słów apostolstwo, czy ewangelizacja, podkreśla jednak treść, która zawiera się w terminie: nowa ewangelizacja. Należy wydobyć treści tych słów kluczowych: apostolstwo, ewangelizacja i nowa ewangelizacja oraz wyrażeń im podobnych. Nowa ewangelizacja według Jana Pawła II nie polega na głoszeniu „nowej ewangelii”, której źródłem bylibyśmy my sami, nasza kultura, nasze rozumienie potrzeb człowieka. Według papieża nowa ewangelizacja to głoszenie ewangelii zawsze nowej i zawsze niosącej nowość, która musi być prowadzona „z nową gorliwością, nowymi metodami i z zastosowaniem nowych środków wyrazu” (vs 106).
Kościół wobec wyzwań nowych technologii
Sitkowska, Katarzyna (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
Funkcjonowanie w świecie Globalnej Infrastruktury Informacyjnej stanowi dla Kościoła zarówno szansę, jak i wyzwanie. Struktura sieci i jej właściwości sprawiają, że konieczne staje się wnikliwe poznanie i zrozumienie specyfiki działania tego medium. Natomiast jego wykorzystanie dla potrzeb eklezjalnych wymaga ponadto teologicznej interpretacji Globalnej Infrastruktury Informacyjnej oraz wskazania możliwości jej praktycznego zastosowania.
Profetyczny charakter karmelitańskiego eremityzmu – duchowość eliańska i maryjna
Matulewicz, Elżbieta (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
Pokolenia karmelitów i karmelitanek bosych rozpoznają w sobie prorocki charyzmat Eliasza, którego uważają za swojego ojca, a jednocześnie odczuwają bardzo silną, filialną więź z Najświętszą Maryją Panną z Góry Karmel – Kwiatem i Ozdobą Karmelu, Gwiazdą morza, Matką miłosierdzia i Królową. Istotą pustelniczego i prorockiego charyzmatu Karmelu jest nieustanne, miłosne i poufne obcowanie z Bogiem, dawanie świadectwa o Bogu żywym i rozpalenie się gorliwością o Jego chwałę na wzór proroka Eliasza oraz całkowite należenie do Maryi. W duchowości karmelitańskiej wypełnia się testament pierwszego przeora z Góry Karmel, który chciał, aby karmelici ukształtowali swoje życie na wzór Maryi i Eliasza.
Ks. prof. dr hab. Antoni Lewek – twórca Instytutu Edukacji Medialnej i Dziennikarstwa na UKSW
Bartnicki, Roman (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
W styczniu 1992 r. Ks. Doc. Dr hab. Antoni Lewek (1940-2010) wystąpił do władz Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie z propozycją utworzenia Kolegium Nowej Ewangelizacji. Miały to być studia 3-letnie, kształcące nauczycieli religii, dziennikarzy katolickich oraz referentów parafialnych (świeckich pomocników) w odradzającym się Kościele na Wschodzie. Rezultatem było powołanie na Wydziale Teologicznym specjalności Teologia Środków Społecznego Przekazu, na której miały być prowadzone 5-letnie studia teologiczno-dziennikarskie. W sierpniu 2001 r. Ks. Lewek zaproponował powołanie na Wydziale Teologicznym kierunku studiów Dziennikarstwo i Komunikacja Społeczna. W efekcie rektor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w dniu 6 czerwca 2002 r. Powołał Instytut Edukacji Medialnej i Dziennikarstwa. Ks. Prof. Lewek został dyrektorem Instytutu i był nim aż do śmierci.
Ks. prof. Antoni Lewek jako pedagog mediów i praktyk edukacji medialnej
Drzewiecki, Piotr (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
W artykule prezentuję sylwetkę ks. Prof. Antoniego Lewka (1940 – 2010), teologa i pedagoga mediów, założyciela i pierwszego dyrektora Instytutu Edukacji Medialnej i Dziennikarstwa na UKSW w Warszawie. Jako badacz zajmował się na początku homiletyką i nową ewangelizacją. Te badania doprowadziły go do podjęcia nowatorskich, teologicznych badań nad fenomenem mass mediów. Przekonywał o konieczności chrześcijańskiej formacji dziennikarzy i odbiorców przekazów medialnych. W tym celu założył instytut badawczy oraz ogólnopolskie stowarzyszenie integrujące duszpasterzy ludzi mediów, rzeczników prasowych diecezji i wychowawców medialnych w polskich szkołach i seminariach duchownych.
Nieudzielalność osoby ludzkiej jako jedna z podstaw personalizmu chrześcijańskiego
Guzek, Krzysztof (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
Człowiek istnieje jako całość sama w sobie, a nie jako cząstka nieokreślonej całości. W nieudzielalnym byciu sobą zakorzeniona jest godność osoby ludzkiej, z której wynika imperatyw moralny bezwarunkowego szacunku wobec osoby, i która otwiera możliwość kochania osoby ze względu na nią samą. Według personalizmu chrześcijańskiego jedną z najważniejszych cech osoby ludzkiej jest jej nieudzielalność. Gwarantem nieudzielalności osoby ludzkiej jest jej wrodzona godność, a ta z kolei wynika z faktu, iż Bóg nadał człowiekowi szczególny status wśród stworzeń. Dlatego też rozważania antropologiczne na temat cech i przymiotów osoby ludzkiej wzajemnie uzupełniają się z refleksjami biblijnymi, stanowiąc spójną całość.
Etyka – prawo – Internet
Adamski, Andrzej (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
Teatr kultów transowych
Kolankiewicz, Leszek (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
Teatr jest zjawiskiem kulturowo określonym, ograniczonym terytorialnie i i historycznie. Nie ma jednak kultury, która nie praktykowałaby jakichś widowisk. Pośród widowisk kulturowych na szczególną uwagę zasługują kulty transowe. Można w nich dostrzec wiele elementów teatralnych. Tancerz kultów transowych traci swoją tożsamość na rzecz innej tożsamości. W transie rytualnym mityczna postać wchodzi na miejsce zwykłej osobowości człowieka. W przeciwieństwie do aktora, tancerz transowy wykazuje jednak amnezję w sprawie tego, co się z nim działo w toku rytualno-mitycznej akcji. Teatr kulturowy nie jest teatrem odgrywanym, lecz przeżywanym. Autor artykułu koncentruje się na trzech wybranych kultach transowych: dionizyzmie, tarantyzmie i kulcie candomble.
Supermarket telewizji. Cyfryzacja sektora audiowizualnego – wyzwanie dla edukacji medialnej
Drzewiecki, Piotr (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
Artykuł o technologicznych i kulturowych przemianach związanych z planowanym w Europie i Polsce wprowadzeniem cyfrowej technologii nadawania przekazów telewizyjnych. Rośnie liczba abonentów telewizji cyfrowej, ale dostrzegamy również przemiany jakościowe. Rozwój telewizji cyfrowej prowadzi do powstania nowej kultury i mentalności telewidzów. Kultura telewizji cyfrowej będzie wymagać od widzów większej aktywności i orientacji w przekazach audiowizualnych. Odbiorcy będą potrzebowali wsparcia ze strony instytucji wychowawczych i mediów. Dużą rolę może odegrać społeczna i szkolna edukacja medialna.
Theatrum profanum et sacrum
Oszajca, Wacław (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
Rzeczywistość jest sceną, na której rozgrywają się różne zdarzenia. Jedni twierdzą, że są one przypadkowe, inni – że zaplanowane, reżyserowane przez Boga. Świat człowieka można postrzegać na trzy sposoby: doskonały świat transcendentny (sacrum); świat immanencji (profanum) oraz świat będący wymysłem i dziełem człowieka, do którego przynależy między innymi sztuka, kultura, teologia. Podział rzeczywistości na trzy płaszczyzny nie przybliża nas jednak do poznania prawdy o świecie. Dzielenie zjawisk na sacrum i profanum prowadzi do sztucznych i nieuzasadnionych podziałów. Znana i wielokrotnie analizowana koncepcja Theatrum Mundi jak i Theatrum Dei, w której bóg przygląda się aktorom i ocenia ich grę, jest niesatysfakcjonująca. Odpowiedzią godną człowieka może być dopiero Theatrum Christi, w którym nie ma podziału na sacrum i profanum, ducha i materię. To teatr, w którym się nie odgrywa i nie przedstawia lecz stwarza.
Kościół nie boi się mediów
Adamski, Andrzej (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
Szlaban
Siedlanowski, Paweł (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
Dramat „Szaja Ajzensztok” wpisuje się w żywą także i dziś dyskusję o historii Polaków i Żydów, wzajemnych relacjach, uprzedzeniach. Historia nowotarskiego Żyda, który marzy o modlitwie przy Ścianie Płaczu, wpisana w kontekst historyczny Galicji okresu międzywojennego, to zbiór bardzo wnikliwych refleksji na temat wzajemnych odniesień, stosunku Polaków do Żydów, granicy inności, która mimo wielowiekowego współistnienia do końca nie została przekroczona. Motywem, który organizuje tekst, jest szlaban, przy którym znaczną część swojego życia spędza bohater opowieści. Szlaban staje się symbolem oddzielenia, upokorzenia, bezradności. Tragizm sytuacji polega na tym, że każda próba jego przekroczenia kończy się porażką. Mimo inności oba narody łączy tragizm historii. Wspólna jest wiara w to, że tylko dobro może ocalić człowieczeństwo, na nim możliwe jest pojednanie.
Pustelniczy charyzmat Karmelu w świetle najdawniejszych dokumentów Zakonu
Matulewicz, Elżbieta (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
Charyzmat Karmelu stanowi ciągle żywą inspirację do życia kontemplacyjnego w samotności i oddzieleniu od świata – niezależnie od tego, czy ktoś należy do Zakonu, czy żyje na osobności w świecie. Dziś również, tak jak w czasach proroków, Ojców Pustyni i dawnych eremitów z Góry Karmel, współcześni pustelnicy i pustelnice żyją w ciszy i samotności, przebywając nieustannie z Panem, który ich przynęcił i wyprowadził na pustynię, aby tam mówić do ich serc (por. Oz 2, 16). W niniejszym artykule na podstawie najdawniejszych pism karmelitańskich: Reguły św. Alberta, listu „Ignea sagitta” Mikołaja Francuza i dokumentu „De institutione primorum monachorum” ukazane zostaną główne elementy pustelniczego charyzmatu Karmelu. Należą do nich: powołanie do nieustannego przebywania z panem, naśladowanie Chrystusa modlącego się na górze, walka z mocami zła i kierownictwo Ducha Świętego.
Ewangelizacja w kulturze ponowoczesnej i medialnej
Dziewiecki, Marek (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
Niniejszy tekst to analiza związku, jaki zachodzi między dominującą obecnie kulturą ponowoczesności i funkcjonowaniem w społeczeństwie zinformatyzowanym, związanym z kulturą ikoniczną, a sposobami głoszenia Słowa Bożego współczesnemu człowiekowi. W takim kontekście kulturowym i społecznym media mogą i powinny stać się ważnym narzędziem nowej ewangelizacji. Wymaga to od ewangelizatorów nie tylko znajomości orędzia chrześcijańskiego ale też kompetencji z zakresu komunikacji międzyludzkiej oraz umiejętności kodowania prawd wiary w formie dostosowanej do specyfiki danego środka przekazu. Również dziś zachowują swą wartość tradycyjne metody głoszenia ewangelii pod warunkiem, że nowi ewangelizatorzy będą posługiwać się językiem i argumentami, zrozumiałymi dla współczesnych ludzi oraz dobierać tematy przepowiadania, które są ważne dla konkretnej grupy słuchaczy Słowa Bożego.
Kultura versus cooltura. Don't worry, be cool
Kwaśniak, Adam Jakub (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
Artykuł prezentuje główne antynomie współczesnej cywilizacji, odnoszące się do, szeroko rozumianego, pola działalności intelektualnej. Klasycznej koncepcji kultury, zakorzenionej w greckiej, rzymskiej, średniowiecznej i nowożytnej refleksji nad światem, przeciwstawiona zostaje postmodernistyczna cooltura, pozbawiona najczęściej jakichkolwiek korzeni i jawnie odrzucająca każdą tradycję. Sformułowanie antynomii prowadzi do schematycznego przedstawienia najbardziej charakterystycznych pozycji referencyjnych, bez najmniejszych pretensji do formułowania definitywnych sądów. Już sam opis jest wystarczająco rozstrajający.
Teologie na „progu domu”
Seweryniak, Henryk (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
„Teologie na progu domu”, taki jest tytuł artykułu, który otwiera pierwszy numer naszego pisma. Chodzi oczywiście o teologię kultury i teologię mediów oraz o ich relację do „klasycznej” teologii katolickiej. Ks. Henryk Seweryniak, badając tę relację, szuka odpowiedzi na następujące pytania: jakie są zadanie teologii według Vaticanum II? Co oznacza metafora: „teologie na progu domu”? Jak można opisać status teologii kultury? Jaki jest program teologii mediów? Jakie są podstawy metodologiczne obu tych teologii? Odpowiedź autora jest prosta: teologie te powinny badać bogactwo kultury i mediów współczesnych w świetle Tomaszowej zasady sub ratione Dei. Na koniec Seweryniak wskazuje konsekwencje praktyczne zastosowania tej zasady.
Od kultury wizualnej do teologii wizualnej
Kawecki, Witold (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2010)
Współczesne społeczeństwa faworyzują jako podstawowy zmysł – zmysł wzroku. Żyjemy współcześnie w świecie zdominowanym przez komunikację wizualną i kulturę wizualną nazywaną też ikonologią. Tendencja ta uwypuklająca znaczenie obrazu jest określana przez krytyków jako „zwrot obrazowy”, nazywany także zwrotem piktorialnym (pictorial turn). Jego istotę stanowi to, że obrazy tworzą punkt szczególnego zorientowania intelektualnych dociekań. Staje się on centralnym tematem dyskusji w naukach humanistycznych pociągając za sobą visual culture studies. Powstaje pytanie czy jest to przełom socjologiczny i kulturowy, czy może narodziny samodzielnej dyscypliny badań kulturowych? W obliczu rozwoju visual culture study oraz dominującej współcześnie komunikacji wizualnej warto zapytać, czy nie należy w większym niż dotychczas stopniu odkrywać w teologii język niewerbalny, czyli wyraz artystyczny w różnych jego formach.

Przeglądaj

Przeglądaj Kultura-Media-Teologia wg Data wydania