Colloquia Theologica Ottoniana, 2018, nr 2

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/722

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 15 z 15

ΟΥΔ´ ἈΡΕΤῊ ΦΙΛΟΤΗΤΟΣ ἈΠΟΠΡΟΘΕΝ – antyczny Kościół wobec kryzysu rzymskiego małżeństwa
Nowaszczuk, Jarosław (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
W pierwszych wiekach po Chrystusie instytucja małżeństwa i rodziny przeżywała w Imperium Romanum widoczny kryzys. Chrześcijaństwo, rozwijając się w strukturach pogańskiego państwa, nie mogło uniknąć konfrontacji w realiami życia. Pisma autorstwa Ojców Kościoła oraz orzeczenia synodów biskupich przekonują, że wspólnota wiary musiała reagować w swych szeregach na wiele wykroczeń, a nawet wynaturzeń pożycia małżeńskiego, opisywanych wspólnym mianem πορνεία badź fornicatio. Dokumenty przekonują do zmiany postępowania chrześcijan stosowano surowy, lecz jasno sprecyzowany, zestaw sankcji, pośród których najistotniejszą było pozbawienie uczestnictwa w życiu Kościoła i zakaz przyjmowania Eucharystii. Nawróceni grzesznicy mogli powrócić do wspólnoty po odbyciu wyznaczonej przez biskupa pokuty pełnionej w postaci exomologesis, a wraz z upływem czasy pojawiły się homilie, katechezy i traktaty pochodzące także od najwybitniejszych Ojców Kościoła, w których wyłożono ortodoksyjną doktrynę dotyczącą związku mężczyzny i kobiety. Uznano w nich małżeństwo nie tylko jako wartość, lecz także ukazano jako jedną z dróg uświęcenia i osiągnięcia doskonałości moralnej, alternatywną do życia w celibacie.
Relacje Maryi do osób Trójcy Świętej w świetle VIII rozdziału Konstytucji dogmatycznej o Kościele „Lumen Gentium”
Bujak, Janusz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Celem niniejszego artykułu jest ukazanie relacji, które łączą Maryję z Osobami Trójcy Świętej – z Ojcem, Synem i Duchem Świętym – w kontekście nauczania zawartego w VIII rozdziale Lumen gentium, posoborowej wykładni Kościoła i opracowań teologów. Maryja jest tam ukazana jako Córka Ojca, Matka Syna Bożego i Oblubienica Ducha Świętego. Przesłanie Soboru Watykańskiego II stało się podstawą do analizy relacji między Maryją a Trójjedynym Bogiem, najistotniejszym odniesieniem jest Wcielenie Syna Bożego, stanowi bowiem moment, w którym po raz pierwszy w dziejach zbawienia dokonało się pełne objawienie misterium trynitarnego.
Wątki maryjne w katechezie parafialnej i przedsięwzięciach pastoralnych
Kielian, Andrzej; Walkowiak, Natalia (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
W artykule zostały zaprezentowane wątki maryjne w katechezie parafialnej i przedsięwzięciach pastoralnych w polskich parafiach. Autorzy ukazali znaczenie parafii oraz rolę mariologii w przekazie katechetycznym. Została zwrócona uwaga zarówno na aspekt pobożnościowy, jak i formacyjny nauczania. W dalszej części przedstawiono wyniki sondażu dotyczącego form kultu maryjnego i uczestnictwa w nich dzieci oraz młodzieży, a także maryjny profil ich formacji w parafialnych grupach. Badania pokazały, iż parafialne wspólnoty skupiają tyko niewielki odsetek dzieci i młodzieży, natomiast większą frekwencją cieszą się formy pobożności i kultu maryjnego w parafiach. Analiza poszczególnych grup wykazała, że ważne jest odpowiednie przygotowanie animatorów i liderów poszczególnych wspólnot nie tylko o charakterze maryjnym.
Matka Jezusa w nauczaniu i tradycji apostolskiej wzorem współczesnej katechezy maryjnej
Kochel, Jan (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Artykuł próbuje odpowiedzieć na pytanie o model katechezy maryjnej w naszych czasach. Współczesna katecheza maryjna powinna być – na wzór katechezy apostolskiej i patrystycznej – biblijna, chrystologiczna, eklezjalna i antropologiczna, czyli wierna Bogu i człowiekowi. Nie może być ckliwa i egzaltowana czy oparta tylko na emocjach i pobożności ludowej. Domaga się pogłębienia biblijnego i patrystycznego, czyli fachowej interpretacji i aktualizacji tekstów Starego i Nowego Testamentu, odwołujących się do osoby Matki Jezusa. Trzeba też sięgać do Ojców Kościoła i wielkich teologów maryjnych, którzy byli piewcami Matki Słowa. Nie wolno również zapomnieć o rozwoju tradycji maryjnej w kulturze i sztuce, czyli o inkulturacji maryjnej. Dobrym tego przykładem jest kult Matki Jezusa na ziemiach polskich, gdzie rycerstwo już w XV w. śpiewało pieśń maryjną Bogurodzica przed bitwą pod Grunwaldem. Nasza carmen patrium to pierwsza pogłębiona biblijnie i kulturowo katecheza maryjna.
Wizyty prymasa Polski kard. Józefa Glempa na terenie archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej
Wejman, Grzegorz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Prymas Polski kard. Józef Glemp w duchu swoich wielkich poprzedników – kard. Augusta Hlonda i kard. Stefana Wyszyńskiego – również często odwiedzał Pomorze Zachodnie. Wizyty te miały zarówno charakter służbowy, jak i prywatny, co wynikało z obowiązku bycia metropolitą tych ziem w latach 1981–1992, ale także z troski o tutejszy Kościół. Na terenie archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej prymas był aż 16 razy: jako metropolita szczecińsko-kamieński 7 razy i 9 razy, jako kustosz relikwii św. Wojciecha i arcybiskup metropolita warszawski. Wizyty te miały różny wymiar, a związane były miedzy innymi z pielgrzymką papieża Jana Pawła II w Szczecinie, z konferencjami Episkopatu Polski, uroczystościami religijnymi, kulturowymi i odwiedzinami prywatnymi. Wizytował w tym czasie miasta: Szczecin (15 razy), Kamień Pomorski (2 razy), Wolin (1 raz) i Trzebiatów (1 raz). Zachęcał mieszkańców Szczecina i Pomorza, by na „krawędzi naszej Rzeczypospolitej” troszczyli się o wzrost wiary, sprawiedliwości i miłość na wzór Maryi – patronki archidiecezji. W dowód wdzięczności za całość posługi na rzecz Kościoła szczecińsko-kamieńskiego Arcybiskup Metropolita Szczecińsko-Kamieński Andrzej Dzięga uhonorował kard. Józefa Glempa Orderem św. Ottona z Bambergu.
Od kapliczki do mody. Obraz Maryi w kulturze współczesnej
Draguła, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
W katolicyzmie Maryja odrywa szczególną rolę pośród świętych – jest matką Jezusa, Syna Bożego. Jej wyjątkowość odbija się także w kulturze, która wyrasta z chrześcijaństwa. W kulturze tej jest ona prototypem kobiecości i macierzyństwa, łącząc w sobie nie tylko kult Maryi, ale także pozostałości przedchrześcijańskiego kultu pramatki. W pobożności ludowej, a zwłaszcza w jej wiejskiej wersji, postać Maryi ujawnia się w dwojaki sposób: jako Maryi z Nazaretu, znanej z kart Ewangelii, oraz jako przychodzącej z nieba Matki Bożej. W obu przypadkach Maryja jest tą, która przebywa z ludźmi, dzieląc ich troski życiowe. Wraz z urbanizacją, ten kulturowy model został przeniesiony do miasta, jak to ukazują w swoich powieściach Sylwia Chutnik i Salcia Hałas. Współczesny obraz kulturowy Maryi często wykracza poza teologiczną ortodoksję, co widać na przykład w „ewangelizacyjnych” działaniach Ady Karczmarczyk, a także wykorzystania wizerunku Maryi w sztuce, kulturze popularnej oraz w modzie. Opisane w artykule przykłady pokazują, że osoba Maryi odgrywa wciąż bardzo ważną rolę we współczesnej kulturze, choć funkcjonuje w niej często w sposób niezgodny z jej ewangelicznym i teologicznym obrazem.
Sprawozdanie z V Ogólnopolskiej Konferencji Prawa Procesowego „Współpraca sądów w zakresie dowodzenia”. Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 24 kwietnia 2018 roku.
Pokorski, Krzysztof Oskar (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie dnia 24 kwietnia br., obyła się V Ogólnopolska Konferencja Prawa Procesowego. Jej celem była analiza norm prawnych dotyczących dowodzenia w postępowaniach sądowych i administracyjnych w systemie prawa polskiego i kanonicznego oraz współpracy sądowej w tej materii. Liczni prelegenci, jak też wielopłaszczyznowość podejmowanych zagadnień, potwierdzili jak ważna i potrzebna jest naukowa dyskusja i refleksja nie tylko teoretyków prawa, ale także jego praktyków. Wiele podjętych zagadnień powinno stać się przyczynkiem do dalszych zmagań naukowych na kolejnych konferencjach.
Prymas Polski kardynał Józef Glemp w materiałach archiwalnych Instytutu Pamięci Narodowej
Stanuch, Zbigniew (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Kardynał Józef Glemp stał się obiektem zainteresowania ze strony Służby Bezpieczeństwa jeszcze zanim objął urząd prymasa Polski. Zachowana do naszych czasów i przechowywana w zasobie archiwalnym Instytutu Pamięci Narodowej dokumentacja archiwalna pozwala stwierdzić, że ks. Glemp był inwigilowany i zachęcany do nawiązania współpracy z SB. Dla SB jego postać była ważna ze względu na bezpośredni dostęp do kard. Wyszyńskiego. Posiadanie tajnego współpracownika w bezpośrednim otoczeniu ówczesnego prymasa Polski byłoby niewątpliwym sukcesem służb specjalnych PRL. Zamierzenia funkcjonariuszy spełzły jednak na niczym, ze względu na nieugiętą postawę przyszłego prymasa. Ks. Glemp pozostał wiernym synem Kościoła katolickiego i lojalnym współpracownikiem kard. Wyszyńskiego. Z tego powodu jego postawa zasługuje na szacunek. Niniejszy artykuł omawia przechowywane w IPN dokumenty, które obrazują m.in. nieudane próby pozyskania ks. Glempa do współpracy z SB oraz ukazują w ogólnym zarysie jego wizyty na Pomorzu Zachodnim. Pisząc o dokumentacji archiwalnej, autor tekstu ma na myśli nie tylko różnego rodzaju raporty i sprawozdania, lecz również karty ewidencyjne, stanowiące ważną część archiwum IPN. Przykładowe materiały zostały dołączone do prezentowanego artykułu.
Katecheta wobec ucznia z rodziny dysfunkcyjnej
Sługocka, Karmela Katarzyna (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Celem pierwszej części artykułu jest prezentacja wyników badań nad sytuacją dziecka w rodzinie dysfunkcyjnej, określenie roli, jaką przyjmuje dziecko w takiej rodzinie oraz konsekwencji wynikających z braku odpowiednich warunków do właściwego rozwoju. Druga część artykułu określa rolę katechety w edukacji ucznia żyjącego w rodzinie dotkniętej dysfunkcją. Wskazuje na przyczynę trudności, z którymi spotyka się katecheta uczący dziecko z rodziny dysfunkcyjnej oraz omawia niektóre metody działania katechety ukierunkowane na dobro tego ucznia.
Sens ludzkiego cierpienia: uczestnictwo z nadzieją – w świetle dokumentu Jana Pawła II Salvifici doloris
Adamczyk, Dariusz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Artykuł dotyczy sensu ludzkiego cierpienia w kontekście uczestnictwa w zbawczym cierpieniu Jezusa Chrystusa. O tym sensie cierpienia pisze Jan Paweł II w dokumencie Salvifici doloris. Zbawczy sens cierpienia nie zmienia faktu, że jest ono złem i należy mu się przeciwstawiać. Cierpienie należy jednak postrzegać w kontekście przyszłej chwały i wykorzystywać je dla królestwa Bożego. Cierpienia ludzkie dopełniają cierpień Chrystusa. W cierpieniu człowiek zostaje wezwany do przekraczania samego siebie. Cierpienie innych ludzi powinno wyzwalać w człowieku miłość i gotowość udzielenia pomocy.
Pojęcie niezdolności do zawarcia małżeństwa z przyczyn natury psychicznej (kan. 1095 n. 3 KPK)
Pokorski, Krzysztof Oskar (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Kanoniczny proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa, sięgając do psychologii i posługując się dostępnymi środkami dowodowymi prowadzi do zdobycia prawdy obiektywnej o zaskarżonym małżeństwie. Różnorodne czynniki mające wpływ na osobowość człowieka mogą sprawić, że jest on niezdolny do podjęcia obowiązków małżeńskich. Prawodawca kościelny w jednym z kanonów wskazał na zaburzenia psychiczne, jako ewentualną przyczynę nieważności małżeństwa. Ważne jest więc ukazanie genezy wspomnianego kanonu, jego celu i spraw, dla których został ustanowiony. Konieczne jest także wskazanie konkretnych zaburzeń osobowości, które sprawiają niezdolność do zawarcia małżeństwa. Celem niniejszego artykułu jest zwrócenie uwagi na to, że nie ulega zmianie nauka Kościoła dotycząca nierozerwalności małżeństwa czy istnienia „rozwodu kościelnego”, a w całym postępowaniu kanonicznym w sprawach małżeńskich na pierwszym miejscu znajduje się dobro człowieka i prawda o nierozerwalności małżeństwa.
Ks. Marek Jagodziński (red.), Perspektywy wiary, Wydawnictwo Diecezji Radomskiej Ave, Radom 2015, ss. 286.
Adamczyk, Dariusz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Recenzja dotyczy pracy zbiorowej pod tytułem Perspektywy wiary. Redaktorem jest ksiądz Marek Jagodziński. Publikacja ukazała się w Wydawnictwie Diecezji Radomskiej AVE. Zawarte jest w niej osiem artykułów, dotyczących aktualnych kwestii związanych z wiarą, inspirujących do pogłębiania jej istoty w warunkach współczesności oraz refleksji nad postawą chrześcijanina w zlaicyzowanym świecie.
Katecheza maryjna w spotkaniu z tradycjami polskiej pobożności ludowej
Potocki, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Pobożność ludowa sytuuje się na styku teologii i kultury ludowej. Pierwsza określa treść pobożności, druga jej formy. Pobożność ludowa okazuje się kulturową przestrzenią naszej wiary. W ramach teologii ważna jest mariologia – nauka teologiczna o Matce Pana, stąd też w centrum pobożności ludowej, co znamienne dla warunków polskich, staje pobożność maryjna. Wymaga ona starannego kształtowania, w czym uprzywilejowana rola przypada katechezie. Nie można jednak redukować tej ostatniej do zajęć typu szkolnego. Katechetyczny wymiar mają też związane ze czcią Maryi praktyki religijne, jak różaniec, cześć dla wizerunków Maryi, pielgrzymki do sanktuariów, a także odmawiane w ich trakcie modlitwy (jak np. litanie).
Nauczanie pomorskie prymasa Polski Józefa Kardynała Glempa
Wejman, Henryk (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Kard. J. Glemp, jako prymas Polski, przejawiał głębokie zatroskanie o życie duchowe i społeczne wiernych na Pomorzu Zachodnim, tj. na ziemiach nad Odrą i Bałtykiem. Świadczy o tym zarówno liczba wizyt w tym regionie, jak i waga słów, które kierował do wiernych w czasie tych spotkań. Wielokrotne przybywanie na te ziemie (29 razy, w tym 16 razy na teren archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej i 13 razy na teren diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej) oraz ranga podejmowanych przez niego tematów w oficjalnych przemówieniach – takich, jak: potrzeba poznawania przez wiernych historii regionu i budowania na tym lokalnego patriotyzmu, konieczność wierności wartościom ewangelicznym jako sposób osiągnięcia szczęścia wiecznego i w końcu rozbudzanie regionalnych form nabożeństwa ku czci Najświętszej Maryi Panny – aż nadto potwierdzają jego wrażliwość na sytuację materialną, społeczną i moralną ludzi tych ziem i jednoznacznie wskazują na jego poczucie odpowiedzialności za tożsamość narodową i duchową tego regionu Rzeczypospolitej Polskiej, tj. na północno-zachodnich jej rubieżach usytuowanych nad Odrą i Bałtykiem.
Katecheza maryjna w nauczaniu religii w szkole
Zając, Marian (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Historia prowadzenia katechizowanych do Chrystusa poprzez katechezę o Maryi, Matce Bożej ma na ziemiach polskich długą tradycję. Prorocze słowa Maryi, iż błogosławić Ją będą wszystkie pokolenia, zaczęły spełniać się w trudnych czasach katechizacji w powojennej Polsce. Z analizy dostępnych programów nauczania religii oraz podręczników dla ucznia i poradników metodycznych wynika, że element maryjny był mocno wyeksponowany w polskiej katechezie. Katecheza maryjna w nauczaniu w szkole była strategią wynikająca z przyjętych przez Kościół założeń teologicznych i duszpasterskich oraz z dobrego planowania. W pomocach katechetycznych znalazły się jednostki, które w całości dotyczyły Maryi, lub tematyka maryjna była umieszczana w pewnych punktach katechezy, pojawiając się w formach okazjonalnych, z racji przypadających świąt, okresów liturgicznych, miesięcy maryjnych. Najważniejsze elementy kształtujące polską katechezę maryjną dotyczyły z jednej strony duchowego przeżywania chrześcijaństwa nakierowanego chrystocentrycznie i eklezjalnie, a z drugiej strony krzewienia wartości narodowych i społecznych. Można także potwierdzić, że droga maryjna w nauczaniu katechetycznym stanowiła w warunkach polskich ważny moment, dlatego powinna być kontynuowana.

Przeglądaj

Przeglądaj Colloquia Theologica Ottoniana, 2018, nr 2 wg Data wydania