Studia Oecumenica, 2020, T. 20

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/34513

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 26

On the need of social dialogue. Reflection on the pastoral letter of the Episcopal Conference of Poland
Ochman, Andrzej (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
The Church as an institution, but also a community of believers, is a part of a society. Thus, it is present in the range of processes and changes taking place in a society. A society is extended in tension between conflict and harmony. In that context, the Episcopal Conference of Poland reflected on the current social issues in Polish society in the form of a letter. It is focused on the necessity of common efforts in favour of dialogue and order and in the face of existing destructive phenomena. The letter has become a perspective for considerations on elements of social life like social mission of the Church, conflict, solidarity, the truth, dialogue. Discussing particular questions draws from the Tradition and the teaching of the Church Magisterium. The undertaken reflection is an attempt to argue for social dialogue which is necessary, especially in more and more pluralistic and at the same time full of tensions society. Genuine dialogue includes being directed to respect, and striving for solutions in the perspective of searching the truth and taking into account human dignity.
Apokatastaza według Miłosza. Teologia sensu i nadziei
Szymik, Jerzy (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Spór o „nadzieję zbawienia dla wszystkich” był (jest?) jedną z najciekawszych debat teologii przełomu XX i XXI w. Popularnie – choć z uproszczeniem – funkcjonuje on jako spór o apokatastazę (gr.: odnowienie). Czesław Miłosz w swoim dziele literackim stosuje pojęcie apokatastsis, jednak wyraźnie w znaczeniu nie tyle „nadziei na puste piekło”, ile nadziei na ostateczne spełnienie wszechrzeczywistości. Jest to dla niego nic innego jak biblijny szyfr sensu – „nieprzepadania szczegółów” (jak pisze) w Bogu i ocalenie tak człowieka, jak świata.
Ekumeniczne vademecum dla biskupów. Komentarz teologiczny
Pawłowski, Sławomir (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
4 grudnia 2020 r. Papieska Rada dla Popierania Jedności Chrześcijan opublikowała liczący ok. 50 stron dokument pt. Biskup i jedność chrześcijan. Vademecum ekumeniczne. Ma on być przewodnikiem „w ekumenicznej drodze” biskupa wraz z jego diecezją. Vademecum bazuje na istniejących już dokumentach Kościoła katolickiego na temat ekumenizmu, ale wybiera z nich treści najbardziej praktyczne, uwzględniając najnowsze osiągnięcia ruchu ekumenicznego. Opisuje, jaka powinna być ekumeniczna postawa wiernych Kościoła katolickiego, których w tym zakresie powinna cechować prawda, miłość, pokora, cierpliwość i wytrwałość. Vademecum ukazuje, że biskup powinien być człowiekiem jedności, dialogu i kultury spotkania. Jego posługa jedności jest głęboko związana z synodalnością, gdyż zarówno synodalność, jak i ekumenizm są procesami wspólnej drogi. Dokument opisuje służące ekumenizmowi struktury Kościoła i sposoby działania: ekumenizm duchowy, dialog miłości, dialog prawdy i dialog życia, który zawiera w sobie ekumenizm duszpasterski, ekumenizm praktyczny i ekumenizm kulturowy. Vademecum przypomina dotychczasowe zasady communicatio in sacris, nic w nich nie zmieniając, choć przyjmuje perspektywę biskupa, i dlatego współuczestnictwo w życiu sakramentalnym pojmuje raczej jako część ekumenizmu duszpasterskiego niż aspekt ekumenizmu duchowego. Niezwykle cenną rzeczą Vademecum są jego zalecenia praktyczne, które w sposób prosty i konkretny przekładają wyłożoną wcześniej treść na język czynów. Do dokumentu dołączono niezwykle użyteczny aneks, który zawiera syntetyczny opis partnerów Kościoła katolickiego w ekumenicznym dialogu międzynarodowym. Vademecum jest tekstem na tyle praktycznym, że skorzystają z niego nie tylko biskupi; może stanowić pomoc dla wszystkich osób zaangażowanych w ekumenizm.
Martin Laird, Sheelah Treflé Hidden (red.), The Practice of the Presence of God. Theology as a Way of Life, New York: Routledge 2017, 136 s. ISBN: 978-1-4724-7832-0.
Libowski, Łukasz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Ecotheology in the service of religion and science
Rabiej, Stanisław (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
The aim of the text is to assess the ecumenical potential of various contemporary approaches to ecotheology, which try to take into account the achievements of natural and social sciences. It outlines the effects of the ecumenical interest of the Churches in ecology, understood as a certain style of thinking and acting, taking into account the good of the natural environment. The results of ecological interest in the Churches are discussed by numerous authors. For example, two complementary concepts from Western and Eastern Christianity are presented: Thomas Berry’s Interdisciplinary Ecotheology and John Zizioulas’ Ethically Oriented Ecotheology.
The Prosperity Gospel: A Distortion of the Fundamental Evangelical Tenets
Kopiec, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Prosperity Gospel is a problematic issue for the Evangelical and Pentecostal Christianity, and it is so in at least two perspectives. First, it influences the teaching of many preachers who employ this approach to capture new believers on the one hand, and it is sharply criticised by many prominent Evangelical theologians who regard it as a serious heresy, a deception of many Christians, on the other. Second, it is a matter of profound theological question raised from the very core of Christian faith and asking how to find a delicate balance between Jesus’ calling to bear the cross and his blessing from the Sermon on the Mount. The most frequent framework is the one that considers the prosperity gospel as the distortion of the substantial Evangelical tenets, and that stems from the various ideological and sociological processes in the 19th United States. The article offers a brief outline of the prosperity message and answers the following research questions: What is the prosperity gospel? What are the roots of it? What are the most critical theological points of the prosperity teaching? What charges are raised by the critics from the Evangelical background? The literary analysis of Evangelical literature is the primary method used to solve the problem.
Zdzisław Józef Kijas, Opatrzność i przeznaczenie, Kraków: Wydawnictwo Franciszkanów Bratni Zew 2020, 256 s. ISBN: 978-8-3748-5366-8.
Mielec, Bogusław (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Gerald McKenny, Biotechnology, Human Nature, and Christian Ethics, New York: Cambridge University Press 2018, XIX+214 s. ISBN 978-1-1083-8591-6
Nowosad, Sławomir (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Teologia w poszukiwaniu kryteriów prawdziwości religii
Kałuża, Krystian (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Celem niniejszego przedłożenia jest wypracowanie kryteriologii umożliwiającej ocenę roszczeń prawdziwościowych poszczególnych religii oraz odróżnienie autentycznych religii od zjawisk pseudoreligijnych. Ze względu na złożoność problematyki ukazano najpierw tło historyczne zagadnienia oraz zwrócono uwagę na jego współczesny kontekst. W kolejnym kroku przeanalizowano istotne dla kryteriologii religii pojęcia. Należą do nich: „prawda”, „prawdziwość”, „religia” oraz „prawdziwość religii”. Poważnym wyzwaniem dla teologii jest dziś zjawisko relatywizmu, kwestionujące istnienie uniwersalnych standardów racjonalności, a w konsekwencji zaprzeczające możliwości utworzenia powszechnie obowiązujących kryteriów oceny poszczególnych systemów (filozoficznych, religijnych, kulturowych, politycznych itd.) i wysuwanych przez nie roszczeń prawdziwościowych. Stąd kolejną część artykułu poświęcono krytyce tego stanowiska. Na koniec zaproponowano kryteriologię religii, którą oparto na kategoriach prawdy, dobra i świętości. Odpowiednio do tego zaprezentowane kryteria mają charakter racjonalny, etyczny i teologiczny. Oznacza to, że w przypadku roszczeń prawdziwościowych, ujawniających się głównie na płaszczyźnie przekonań religijnych, należy sięgnąć do kryteriów racjonalnych, w odniesieniu do praktyki i norm postępowania do kryteriów etycznych, zaś w przypadku roszczeń objawieniowo-zbawczych do kryteriów teologicznych.
Joannesa Molanusa recepcja trydenckiego dekretu o obrazach
Klejnowski-Różycki, Dariusz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Jaonnaes Molanus, teolog, rektor Uniwersytetu w Louvain, jest autorem obszernego traktatu, który miał być pomocą dla biskupów i księży w szczegółowym zastosowaniu ogólnego dekretu Soboru Trydenckiego o obrazach. Molanus odrzucił te sposoby obrazowania, które nie są oparte na Biblii, a jedynie na apokryfach. Zerwał także z niektórymi przedstawieniami alegorycznymi czy wschodnimi. Stworzył teologiczne podstawy pod katolicką sztukę sakralną, która jest obecna w kościołach do dziś. Artykuł przedstawia analizę dekretu Soboru Trydenckiego o obrazach (1), życie i twórczość Molanusa (2), kontekst czasów Reformacji, w których żył Molanus, zwłaszcza w aspekcie obrazoburstwa (3), następnie zostaje omówiony traktat o obrazach Molanusa (4), istotne kategorie podziału teologicznego, które przypisuje sakralnym dziełom sztuki (5), a na koniec zostają przytoczone niektóre przykłady ilustrujące myśl Molanusa (6). W podsumowaniu (7) zostanie dokonana ocena wpływu traktatu Molanusa na sztukę sakralną katolickiej Europy.
Mother of Hope. Mary of Nazareth in the Anglican-Roman Catholic Dialogue
Blanco-Sarto, Pablo; Lech, Marcin Stanisław (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
A difficult topic in the dialogue with Anglicans is the issue of Mary and the various forms of liturgical and non-liturgical Marian devotion, which belong at the same to the Anglican and the Catholic tradition. However, the influence of the Reformation has also had an impact on this topic. Hence, paradoxically, Mariology links and -at the same time- constitutes an element of polemics between Anglicans and Catholics. The Anglican doctrine about Mary of Nazareth mentions the term complexion oppositorum, and the ecumenical Dialogue has shown us its present situation, as we can read in these pages. The authors, after presenting a historical introduction, made a presentation of some existing ecumenical documents of the Roman-Catholic/Anglican dialogue in which there was any mention of the Theotokos. Here are presented the documents at international level as well as those that proceeding from national dialogues, in particular from the USA and Canada.
Braterstwo i przyjaźń społeczna wymiarem ekumenicznej kultury spotkania
Kampka, Franciszek (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Autor analizuje encyklikę Fratelli tutti papieża Franciszka i pokazuje, jak idee braterstwa i przyjaźni społecznej bliskie są postawie ekumenicznej. Papieski opis współczesnego kryzysu jest zgodny z analizami socjologicznymi: doświadczenie samotności i niepewności w relacjach społecznych, dominacja ekonomicznego wymiaru globalizacji i przemiany komunikacji społecznej – to cechy obecnego systemu, których dysfunkcjonalność ujawniła pandemia Covid-19. Realizacja nowej idei proponowanej przez Franciszka – rozwijania braterstwa i przyjaźni społecznej – będzie możliwa między innymi dzięki budowaniu kultury spotkania i odwagi dialogu, jakie praktykowane są w ruchu ekumenicznym.
Wschodnie katolickie utożsamienie obrządkowe
Moskałyk, Jarosław (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Katolickie Kościoły wschodnie ze względu na swoje zróżnicowanie obrządkowe wnoszą odrębny wkład w całościowe dziedzictwo chrześcijańskie. Każdy obrządek wschodni emanuje samodzielnym i autentycznym zbiorem cech liturgiczno-kultycznych, typowych dla określonego nurtu tradycyjnego. Posiadanie własnych przymiotów praktyki sakramentalno-rytualnej jest nieodłącznie związane z przywilejem działania Kościoła partykularnego i wpływa bezpośrednio na kształtowanie jego tożsamości. Jakkolwiek elementy zewnętrzne i obrzędowe w Kościele wschodnim spełniają rolę pomocniczą, lecz są one niezbędne i niezastąpione. Ich moc oddziaływania przyczynia się najczęściej do pełniejszej integracji wspólnoty wiernych i jej zjednoczenia modlitewnego. Powoduje prawdziwe zespolenie tychże wiernych wokół idei jednego i rodzimego obrządku, który jawi się dla nich życiodajną siłą duchową. W artykule podjęto ważne aspekty formułowania się tożsamości obrządkowej w obrębie katolickich Kościołów wschodnich, wskazując zarazem na uwarunkowania duszpasterskie, które niekiedy wymuszają na wschodnich katolikach dostosowanie się do rodzaju eksperymentu obrządkowego.
United by the same concern. Ecumenical impulses of Pope Francis in the context of integral ecology
Anderwald, Andrzej (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
One of the important tasks of the Church in the temporal order are concern for the work of creation and for man himself, and sometimes even the defense against threats of technical progress, conducted from any ethical and moral references. The concern for the common home is not only a domain of the Catholic Church. Similarly, other churches and Christian communities as well as other world religions reflect on the issues relating to the degradation of human and natural environment. Thus, the aim of these reflections is an attempt to recognize ecumenical impulses of the Pope Francis in the context of integral ecology that takes into account the interlinkages between different dimensions of reality. Therefore, during the considerations will be presented firstly the papal diagnosis of the social and ecological crisis (1), then the proposals of actions aiming at the development of integral ecology (2) as well as an invitation to a dialogue resulting from the care for the common home (3). The main sources of the analysis undertaken are the two papal documents, namely the encyclical Laudato si’ (LS) and the post-synodal apostolic exhoration Querida Amazonia (QA).
Ewa Kosowska, Barbara Bokus (red.), Prawda i fałsz w nauce i sztuce, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 20201, 302 s. ISBN 978- 83-235-4214-8.
Rabiej, Stanisław (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Scientific work and life of Edith Stein – psychological assumptions of empathy in the light of the problem of ecumenism
Mróz, Barbara (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
The article is an attempt to analyze the manifestations of empathy in Edith Stein’s scientific work and life, and it draws attention to the psychological role of empathy in the development of personality. It is worth emphasizing the importance of both the very figure of Husserl’s outstanding student and the ecumenical significance of her work. The concept of “empathy” appeared in the first decades of the 20th century and the basis for the analysis of this phenomenon was philosophical (phenomenological) deliberations on the problem of cognition of other people’s psychic states. One of the first psychologists to draw on the achievements of phenomenologists and apply the term Die Einfühlung was Theodor Lipps. In the Anglo-Saxon literature this term was translated as “empathy” or “sharing feelings with…”. In psychotherapy today, important findings in the field of empathy were made by a Rogers and Batson, in Poland Rembowski. The article presents fragments of Edith Stein’s selected writings, letters and statements, which bear testimony to her interest in the problem of empathy both in her scientific work and in her personal life. The factual material presented and its analysis is additionally based on the Personality and Axiological Model by Mróz, which focuses on the dimensions of competence, social relations and autonomy. Stein’s biographical facts and statements on empathy are presented with emphasis on the relations and dependencies between the scholar’s psychobiography and the dimensions of the MOA and references to the issues of ecumenism.
Ecumenical issues in Józef Herbut’s philosophy of religion
Wolsza, Kazimierz Marek (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
The philosophy of religion constituted one of the main fields of research by Prof. Józef Herbut. He created an original version of the analytical philosophy of religion. With the use of logical means, he analysed various dimensions of religion, primarily religious language. During the last period of his work, Herbut included ecumenical issues in his philosophical research. His research on these issues consisted of two stages. During the first stage, Herbut tried to create a specific logic of ecumenism. He hypothesised that the reason for the crisis of ecumenical dialogue consists in the lack of a clearly defined goal. Using the logical set theory, Herbut constructed possible models of doctrinal unity of different denominations. These models were constructed a priori, without reference to actual dialogues. During the second stage of his project, Herbut focused on the content of Catholic and Evangelical doctrines presented in catechisms. Here, he also put forward a research hypothesis that the languages of Catholic and Evangelical theology are different because they include different philosophical assumptions. These assumptions reach back to the medieval problem of universals. The language of Catholic theology is heavily influenced by moderate realism, and the language of Evangelical theology is influenced by moderate nominalism (these are two of the four standpoints in the problem of universals). Herbut’s research project is original and innovative in terms of Polish philosophical and theological literature. However, in foreign language literature it is possible to find ones analogous to Herbut’s project (József Fuisz, Charles Morerod).
Rola religii w życiu współczesnych społeczeństw w ujęciu przedstawicieli Ośrodka Myśli Politycznej
Pabich, Marek (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Artykuł jest poświęcony zagadnieniu roli religii w życiu współczesnych społeczeństw w ujęciu wybranych autorów publikujących w Ośrodku Myśli Politycznej. Religia stanowi dla nich niezbędny dla państwa fundament aksjologiczny, wokół którego możliwe jest zbudowanie wspólnoty obywatelskiej. Zapewnia ona państwu wartości potrzebne do prawidłowego funkcjonowania, których jego instytucje same nie są w stanie wytworzyć. Odniesienie do transcendencji pozwala ponadto na pogłębioną interpretację losów danego społeczeństwa na przestrzeni dziejów. Współcześnie chrześcijaństwo stanowi jedyną liczącą się alternatywę dla dominujących w świecie zachodnim prądów liberalnych. Zapewnia ponadto ciągłość między europejskim dziedzictwem kulturowym a współczesnością. Poglądy omawianych autorów sytuują się w ramach nurtu konserwatywnego.
Ks. James Haldane Stewart: „Wskazówki dla ogólnego zjednoczenia chrześcijan w modlitwie o wylanie Ducha Świętego” (1820). Okoliczności powstania, tekst i przesłanie
Pawłowski, Sławomir (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
W roku 1820 anglikański duchowny James Haldane Stewart (1776–1854) opublikował małe dzieło pt. „Wskazówki dla ogólnego zjednoczenia chrześcijan w modlitwie o wylanie Ducha Świętego”. Tekst jest małym traktatem o modlitwie, ale także odezwą i szczegółową instrukcją dotyczącą wewnętrznych przekonań i zewnętrznych działań, starającą się objąć osobiste i społeczne życie chrześcijańskie: modlitwę i spotkania, kazania i zebrania, lekturę Biblii i korespondencję. Opiera się na dziedzictwie przebudzeniowych ruchów i inicjatyw poprzedniego wieku, np. przebudzenia metodystycznego, amerykańskiego Pierwszego Wielkiego Przebudzenia czy „Pokornej próby” Jonathana Edwardsa. „Wskazówki” Stewarta są świadkiem jego czasów: kryzysu społecznego, przebudzenia mesjanistyczno-eschatologicznego i zapału misyjnego. Są także zwiastunem pneumatologicznych prądów czasów przyszłych, zwłaszcza ruchu zielonoświątkowego. Dzieło Stewarta pozostaje ważnym etapem w historii ekumenizmu duchowego, opartego na nawróceniu i modlitwie, który w pełni rozwinie się w XX w.
Ukraińska autokefalia rok po ustanowieniu: reakcje i dylematy świata prawosławnego
Kałużny, Tadeusz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
W artykule podjęto refleksję nad stanem recepcji ukraińskiej autokefalii w świecie prawosławnym po roku od jej ustanowienia. Temat został rozwinięty w trzech częściach. Najpierw przedstawiono stanowisko Konstantynopola i Moskwy w sprawie ustanowienia autokefalicznego Kościoła Prawosławnego Ukrainy. Następnie omówiono reakcje pozostałych Kościołów prawosławnych na ukraińską autokefalię. W końcowej części zwrócono uwagę na podjętą w Ammanie (2020 r.) próbę porozumienia w tej sprawie. W toku refleksji m.in. stwierdzono, że dotąd tylko 3 z 14 autokefalicznych Kościołów prawosławnych uznały ukraińską autokefalię (Konstantynopola, Aleksandrii i Grecji); negatywne stanowisko prezentuje 7 Kościołów (Antiochii, Jerozolimy, Moskwy, Serbii, Polski, Albanii oraz Czech i Słowacji); pozostałe 4 Kościoły (Gruzji, Rumunii, Bułgarii i Cypru) nie sformułowały jednoznacznego stanowiska w badanej sprawie.

Przeglądaj

Przeglądaj Studia Oecumenica, 2020, T. 20 wg Data wydania