Studia Oecumenica, 2020, T. 20

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/34513

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 26

An Application of Category of Fraternity to the Grassroots Ecumenism on the Basis of Pope Francis’ Encyclical Letter Fratelli tutti
Kantyka, Przemysław (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Although the encyclical of Pope Francis Fratelli tutti does not speak directly about ecumenism, the category of fraternity developed in it can and should apply in the ecumenical movement, especially in the grassroots contacts of Christians from different Churches. Top-down ecumenism, i.e. doctrinal dialogues and meetings of Church leaders, by themselves – although necessary – are not able to bring about an effective reconciliation of Christians living in different Churches and Ecclesial Communities. The hermeneutical key proposed by Pope Francis in the form of the category of the fraternity has a wider application than ecumenical relations. The article examines the determinants of this category and its possible application to the ecumenical movement. An example of the successful application of the idea of fraternity in the activities of the International Ecumenical Fellowship is also given.
Apokatastaza według Miłosza. Teologia sensu i nadziei
Szymik, Jerzy (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Spór o „nadzieję zbawienia dla wszystkich” był (jest?) jedną z najciekawszych debat teologii przełomu XX i XXI w. Popularnie – choć z uproszczeniem – funkcjonuje on jako spór o apokatastazę (gr.: odnowienie). Czesław Miłosz w swoim dziele literackim stosuje pojęcie apokatastsis, jednak wyraźnie w znaczeniu nie tyle „nadziei na puste piekło”, ile nadziei na ostateczne spełnienie wszechrzeczywistości. Jest to dla niego nic innego jak biblijny szyfr sensu – „nieprzepadania szczegółów” (jak pisze) w Bogu i ocalenie tak człowieka, jak świata.
Braterstwo i przyjaźń społeczna wymiarem ekumenicznej kultury spotkania
Kampka, Franciszek (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Autor analizuje encyklikę Fratelli tutti papieża Franciszka i pokazuje, jak idee braterstwa i przyjaźni społecznej bliskie są postawie ekumenicznej. Papieski opis współczesnego kryzysu jest zgodny z analizami socjologicznymi: doświadczenie samotności i niepewności w relacjach społecznych, dominacja ekonomicznego wymiaru globalizacji i przemiany komunikacji społecznej – to cechy obecnego systemu, których dysfunkcjonalność ujawniła pandemia Covid-19. Realizacja nowej idei proponowanej przez Franciszka – rozwijania braterstwa i przyjaźni społecznej – będzie możliwa między innymi dzięki budowaniu kultury spotkania i odwagi dialogu, jakie praktykowane są w ruchu ekumenicznym.
Diversos modelos litúrgicos y ecuménicos de la completa Iniciación Cristiana
Fernández Rodríguez, José Manuel (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
The sacraments of the Christian initiation have been the main point of an intense debate in the ecumenical movement in the last years. There is still critical literature about the sacraments of the initiation brought out of the bilateral and multilateral ecumenical meetings. However, the sacrament of the confirmation has not found the right place in the initiation triad, due to the concordances and discordances in the conception of the confirmation and the Christian initiation that are found in churches. Every single church community has presented its peculiar way to understand and give the confirmation by means of the sacramental liturgy process. The main goal of this research is to highlight the relationship between the baptism and confirmation in this chronological order, and between the Eucharist and these two sacraments. This close relation among the three sacraments is shown by means of several liturgy models which advocate the restoration of the ancient order of the Christian initiation.
Ecotheology in the service of religion and science
Rabiej, Stanisław (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
The aim of the text is to assess the ecumenical potential of various contemporary approaches to ecotheology, which try to take into account the achievements of natural and social sciences. It outlines the effects of the ecumenical interest of the Churches in ecology, understood as a certain style of thinking and acting, taking into account the good of the natural environment. The results of ecological interest in the Churches are discussed by numerous authors. For example, two complementary concepts from Western and Eastern Christianity are presented: Thomas Berry’s Interdisciplinary Ecotheology and John Zizioulas’ Ethically Oriented Ecotheology.
Ecumenical issues in Józef Herbut’s philosophy of religion
Wolsza, Kazimierz Marek (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
The philosophy of religion constituted one of the main fields of research by Prof. Józef Herbut. He created an original version of the analytical philosophy of religion. With the use of logical means, he analysed various dimensions of religion, primarily religious language. During the last period of his work, Herbut included ecumenical issues in his philosophical research. His research on these issues consisted of two stages. During the first stage, Herbut tried to create a specific logic of ecumenism. He hypothesised that the reason for the crisis of ecumenical dialogue consists in the lack of a clearly defined goal. Using the logical set theory, Herbut constructed possible models of doctrinal unity of different denominations. These models were constructed a priori, without reference to actual dialogues. During the second stage of his project, Herbut focused on the content of Catholic and Evangelical doctrines presented in catechisms. Here, he also put forward a research hypothesis that the languages of Catholic and Evangelical theology are different because they include different philosophical assumptions. These assumptions reach back to the medieval problem of universals. The language of Catholic theology is heavily influenced by moderate realism, and the language of Evangelical theology is influenced by moderate nominalism (these are two of the four standpoints in the problem of universals). Herbut’s research project is original and innovative in terms of Polish philosophical and theological literature. However, in foreign language literature it is possible to find ones analogous to Herbut’s project (József Fuisz, Charles Morerod).
Ekumeniczne vademecum dla biskupów. Komentarz teologiczny
Pawłowski, Sławomir (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
4 grudnia 2020 r. Papieska Rada dla Popierania Jedności Chrześcijan opublikowała liczący ok. 50 stron dokument pt. Biskup i jedność chrześcijan. Vademecum ekumeniczne. Ma on być przewodnikiem „w ekumenicznej drodze” biskupa wraz z jego diecezją. Vademecum bazuje na istniejących już dokumentach Kościoła katolickiego na temat ekumenizmu, ale wybiera z nich treści najbardziej praktyczne, uwzględniając najnowsze osiągnięcia ruchu ekumenicznego. Opisuje, jaka powinna być ekumeniczna postawa wiernych Kościoła katolickiego, których w tym zakresie powinna cechować prawda, miłość, pokora, cierpliwość i wytrwałość. Vademecum ukazuje, że biskup powinien być człowiekiem jedności, dialogu i kultury spotkania. Jego posługa jedności jest głęboko związana z synodalnością, gdyż zarówno synodalność, jak i ekumenizm są procesami wspólnej drogi. Dokument opisuje służące ekumenizmowi struktury Kościoła i sposoby działania: ekumenizm duchowy, dialog miłości, dialog prawdy i dialog życia, który zawiera w sobie ekumenizm duszpasterski, ekumenizm praktyczny i ekumenizm kulturowy. Vademecum przypomina dotychczasowe zasady communicatio in sacris, nic w nich nie zmieniając, choć przyjmuje perspektywę biskupa, i dlatego współuczestnictwo w życiu sakramentalnym pojmuje raczej jako część ekumenizmu duszpasterskiego niż aspekt ekumenizmu duchowego. Niezwykle cenną rzeczą Vademecum są jego zalecenia praktyczne, które w sposób prosty i konkretny przekładają wyłożoną wcześniej treść na język czynów. Do dokumentu dołączono niezwykle użyteczny aneks, który zawiera syntetyczny opis partnerów Kościoła katolickiego w ekumenicznym dialogu międzynarodowym. Vademecum jest tekstem na tyle praktycznym, że skorzystają z niego nie tylko biskupi; może stanowić pomoc dla wszystkich osób zaangażowanych w ekumenizm.
Ewa Kosowska, Barbara Bokus (red.), Prawda i fałsz w nauce i sztuce, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 20201, 302 s. ISBN 978- 83-235-4214-8.
Rabiej, Stanisław (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Gerald McKenny, Biotechnology, Human Nature, and Christian Ethics, New York: Cambridge University Press 2018, XIX+214 s. ISBN 978-1-1083-8591-6
Nowosad, Sławomir (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Joannesa Molanusa recepcja trydenckiego dekretu o obrazach
Klejnowski-Różycki, Dariusz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Jaonnaes Molanus, teolog, rektor Uniwersytetu w Louvain, jest autorem obszernego traktatu, który miał być pomocą dla biskupów i księży w szczegółowym zastosowaniu ogólnego dekretu Soboru Trydenckiego o obrazach. Molanus odrzucił te sposoby obrazowania, które nie są oparte na Biblii, a jedynie na apokryfach. Zerwał także z niektórymi przedstawieniami alegorycznymi czy wschodnimi. Stworzył teologiczne podstawy pod katolicką sztukę sakralną, która jest obecna w kościołach do dziś. Artykuł przedstawia analizę dekretu Soboru Trydenckiego o obrazach (1), życie i twórczość Molanusa (2), kontekst czasów Reformacji, w których żył Molanus, zwłaszcza w aspekcie obrazoburstwa (3), następnie zostaje omówiony traktat o obrazach Molanusa (4), istotne kategorie podziału teologicznego, które przypisuje sakralnym dziełom sztuki (5), a na koniec zostają przytoczone niektóre przykłady ilustrujące myśl Molanusa (6). W podsumowaniu (7) zostanie dokonana ocena wpływu traktatu Molanusa na sztukę sakralną katolickiej Europy.
Ks. James Haldane Stewart: „Wskazówki dla ogólnego zjednoczenia chrześcijan w modlitwie o wylanie Ducha Świętego” (1820). Okoliczności powstania, tekst i przesłanie
Pawłowski, Sławomir (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
W roku 1820 anglikański duchowny James Haldane Stewart (1776–1854) opublikował małe dzieło pt. „Wskazówki dla ogólnego zjednoczenia chrześcijan w modlitwie o wylanie Ducha Świętego”. Tekst jest małym traktatem o modlitwie, ale także odezwą i szczegółową instrukcją dotyczącą wewnętrznych przekonań i zewnętrznych działań, starającą się objąć osobiste i społeczne życie chrześcijańskie: modlitwę i spotkania, kazania i zebrania, lekturę Biblii i korespondencję. Opiera się na dziedzictwie przebudzeniowych ruchów i inicjatyw poprzedniego wieku, np. przebudzenia metodystycznego, amerykańskiego Pierwszego Wielkiego Przebudzenia czy „Pokornej próby” Jonathana Edwardsa. „Wskazówki” Stewarta są świadkiem jego czasów: kryzysu społecznego, przebudzenia mesjanistyczno-eschatologicznego i zapału misyjnego. Są także zwiastunem pneumatologicznych prądów czasów przyszłych, zwłaszcza ruchu zielonoświątkowego. Dzieło Stewarta pozostaje ważnym etapem w historii ekumenizmu duchowego, opartego na nawróceniu i modlitwie, który w pełni rozwinie się w XX w.
Martin Laird, Sheelah Treflé Hidden (red.), The Practice of the Presence of God. Theology as a Way of Life, New York: Routledge 2017, 136 s. ISBN: 978-1-4724-7832-0.
Libowski, Łukasz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Mother of Hope. Mary of Nazareth in the Anglican-Roman Catholic Dialogue
Blanco-Sarto, Pablo; Lech, Marcin Stanisław (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
A difficult topic in the dialogue with Anglicans is the issue of Mary and the various forms of liturgical and non-liturgical Marian devotion, which belong at the same to the Anglican and the Catholic tradition. However, the influence of the Reformation has also had an impact on this topic. Hence, paradoxically, Mariology links and -at the same time- constitutes an element of polemics between Anglicans and Catholics. The Anglican doctrine about Mary of Nazareth mentions the term complexion oppositorum, and the ecumenical Dialogue has shown us its present situation, as we can read in these pages. The authors, after presenting a historical introduction, made a presentation of some existing ecumenical documents of the Roman-Catholic/Anglican dialogue in which there was any mention of the Theotokos. Here are presented the documents at international level as well as those that proceeding from national dialogues, in particular from the USA and Canada.
On the need of social dialogue. Reflection on the pastoral letter of the Episcopal Conference of Poland
Ochman, Andrzej (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
The Church as an institution, but also a community of believers, is a part of a society. Thus, it is present in the range of processes and changes taking place in a society. A society is extended in tension between conflict and harmony. In that context, the Episcopal Conference of Poland reflected on the current social issues in Polish society in the form of a letter. It is focused on the necessity of common efforts in favour of dialogue and order and in the face of existing destructive phenomena. The letter has become a perspective for considerations on elements of social life like social mission of the Church, conflict, solidarity, the truth, dialogue. Discussing particular questions draws from the Tradition and the teaching of the Church Magisterium. The undertaken reflection is an attempt to argue for social dialogue which is necessary, especially in more and more pluralistic and at the same time full of tensions society. Genuine dialogue includes being directed to respect, and striving for solutions in the perspective of searching the truth and taking into account human dignity.
Pojęcie niewiedzy w Tipiṭaka i Nowym Testamencie – studium porównawcze buddyzmu i chrześcijaństwa
Goniszewski, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Celem niniejszego a rtykułu jest próba „teologicznej i duchowej lektury” świętych tekstów dwóch wielkich światowych religii, czyli chrześcijaństwa i buddyzmu. W przypadku buddyzmu nasze a nalizy skupią się na wybranych fragmentach kanonicznego zbioru tekstów buddyzm u theravāda, czyli Tipiṭaka. Będą to: Lokāyatika Sutta (SN 12.48), Dutiyaavijjāpahāna s utta Sutta (SN 35,80) oraz Avijjā Sutta (SN 45.1). Jeżeli chodzi o chrześcijaństwo, to skoncentrujemy się na sześciu nowotestamentalnych perykopach, w których pojawia się rzeczownik ἂγνοια (Dz 3,17; 17,30; Ef 4,18; 1 P 1,14) lub ἀγνωσία (1 Kor 15,34; 1 P 2,15). Po przeprowadzeniu badań o charakterze egzegetycznym przejdziemy do analizy teologiczno-komparatywnej. Innymi słowy, staramy się spojrzeć na buddyjską ideę niewiedzy (avijjā) z perspektywy teologii chrześcijańskiej. Stawiamy tezę, że pomiędzy pojęciem niewiedzy w buddyzmie theravāda a literaturze nowotestamentalnej nie ma pełnej symetrii co do ich miejsca w ramach całego systemu filozoficzno-teologicznego danej religii. W buddyzmie niewiedza (avijjā) jest elementem fundamentalnym dla charakterystyki kondycji człowieka. Z kolei w Nowym Testamencie ten sposób opisywania nieznajomości jedynego Boga i Chrystusa nie pełni centralnej funkcji, ale ma jedynie charakter drugorzędny i uzupełniający. Gdybyśmy chcieli w chrześcijaństwie znaleźć bardziej adekwatną analogię z ideą niewiedzy w buddyzmie theravāda, będzie to doktryna o grzechu pierworodnym.
Rola religii w życiu współczesnych społeczeństw w ujęciu przedstawicieli Ośrodka Myśli Politycznej
Pabich, Marek (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Artykuł jest poświęcony zagadnieniu roli religii w życiu współczesnych społeczeństw w ujęciu wybranych autorów publikujących w Ośrodku Myśli Politycznej. Religia stanowi dla nich niezbędny dla państwa fundament aksjologiczny, wokół którego możliwe jest zbudowanie wspólnoty obywatelskiej. Zapewnia ona państwu wartości potrzebne do prawidłowego funkcjonowania, których jego instytucje same nie są w stanie wytworzyć. Odniesienie do transcendencji pozwala ponadto na pogłębioną interpretację losów danego społeczeństwa na przestrzeni dziejów. Współcześnie chrześcijaństwo stanowi jedyną liczącą się alternatywę dla dominujących w świecie zachodnim prądów liberalnych. Zapewnia ponadto ciągłość między europejskim dziedzictwem kulturowym a współczesnością. Poglądy omawianych autorów sytuują się w ramach nurtu konserwatywnego.
Rozeznawanie i prawidłowe korzystanie z darów Ducha Świętego przez wspólnoty charyzmatyczne według wybranych dokumentów Kościoła rzymskokatolickiego
Samiczak, Paweł (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Od czasu Soboru Watykańskiego II oraz wydarzeń, które dokonały się po nim, jesteśmy świadkami bardzo mocnej obecności Ducha Świętego w Kościele. Momentem przełomowym było „wylanie Ducha Świętego” podczas wspólnej modlitwy Słowem Bożym profesorów i studentów z uniwersytetu w Duquesne w 1967 r. Od tego momentu, który określany jest jako pierwszy „chrzest w Duchu Świętym”, rozpoczął w Kościele katolickim proces formowania wspólnot odnowy. W niniejszym artykule zostanie przeprowadzona analiza różnego rodzaju zjawisk zarówno fizycznych, jak i duchowych, związanych z posługą charyzmatyczną. Punktem odniesienia będą dokumenty pastoralne wydane na przestrzeni ostatnich lat przez poszczególne konferencje episkopatów, jak również przez instytucje kościelne zaangażowane w nieustanne monitorowanie ruchów odnowy. Pozwoli to na ukazanie możliwości wypracowanych modeli pastoralnych przez biskupów poszczególnych krajów oraz ich analizę. Punktem wyjścia rozważań będzie ukazanie natury charyzmatów, określenie i przyjęcie poprawnego terminu dla rozumienia pojęcia charyzmatu, a następnie przeanalizowanie zjawisk towarzyszącym modlitwie charyzmatycznej oraz ich ocena teologiczna. Ostatnim elementem będzie próba wyjaśnienia kontrowersji oraz problemów, jakie występują w trakcie modlitwy charyzmatycznej zarówno w aspekcie teologicznym (duchowym), jak również psychologicznym.
Scientific work and life of Edith Stein – psychological assumptions of empathy in the light of the problem of ecumenism
Mróz, Barbara (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
The article is an attempt to analyze the manifestations of empathy in Edith Stein’s scientific work and life, and it draws attention to the psychological role of empathy in the development of personality. It is worth emphasizing the importance of both the very figure of Husserl’s outstanding student and the ecumenical significance of her work. The concept of “empathy” appeared in the first decades of the 20th century and the basis for the analysis of this phenomenon was philosophical (phenomenological) deliberations on the problem of cognition of other people’s psychic states. One of the first psychologists to draw on the achievements of phenomenologists and apply the term Die Einfühlung was Theodor Lipps. In the Anglo-Saxon literature this term was translated as “empathy” or “sharing feelings with…”. In psychotherapy today, important findings in the field of empathy were made by a Rogers and Batson, in Poland Rembowski. The article presents fragments of Edith Stein’s selected writings, letters and statements, which bear testimony to her interest in the problem of empathy both in her scientific work and in her personal life. The factual material presented and its analysis is additionally based on the Personality and Axiological Model by Mróz, which focuses on the dimensions of competence, social relations and autonomy. Stein’s biographical facts and statements on empathy are presented with emphasis on the relations and dependencies between the scholar’s psychobiography and the dimensions of the MOA and references to the issues of ecumenism.
Teologia w poszukiwaniu kryteriów prawdziwości religii
Kałuża, Krystian (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
Celem niniejszego przedłożenia jest wypracowanie kryteriologii umożliwiającej ocenę roszczeń prawdziwościowych poszczególnych religii oraz odróżnienie autentycznych religii od zjawisk pseudoreligijnych. Ze względu na złożoność problematyki ukazano najpierw tło historyczne zagadnienia oraz zwrócono uwagę na jego współczesny kontekst. W kolejnym kroku przeanalizowano istotne dla kryteriologii religii pojęcia. Należą do nich: „prawda”, „prawdziwość”, „religia” oraz „prawdziwość religii”. Poważnym wyzwaniem dla teologii jest dziś zjawisko relatywizmu, kwestionujące istnienie uniwersalnych standardów racjonalności, a w konsekwencji zaprzeczające możliwości utworzenia powszechnie obowiązujących kryteriów oceny poszczególnych systemów (filozoficznych, religijnych, kulturowych, politycznych itd.) i wysuwanych przez nie roszczeń prawdziwościowych. Stąd kolejną część artykułu poświęcono krytyce tego stanowiska. Na koniec zaproponowano kryteriologię religii, którą oparto na kategoriach prawdy, dobra i świętości. Odpowiednio do tego zaprezentowane kryteria mają charakter racjonalny, etyczny i teologiczny. Oznacza to, że w przypadku roszczeń prawdziwościowych, ujawniających się głównie na płaszczyźnie przekonań religijnych, należy sięgnąć do kryteriów racjonalnych, w odniesieniu do praktyki i norm postępowania do kryteriów etycznych, zaś w przypadku roszczeń objawieniowo-zbawczych do kryteriów teologicznych.
The evaluation of populist tendences in the debate of the Christian Churches in Germany. Theological and moral perspective
Chojnacki, Grzegorz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2020)
In the ecumenical dialogue of the Christian Churches (both Catholic and Evangelical), the issue of the development of populist tendencies is the subject of research, debate and joint statements by their most prominent representatives. This joint voice shows, on the one hand, the genesis and directions of the spread of populist ideas, pointing out all dangers for the development of civil society, and on the other hand, it highlights the weaknesses of the democratic system in the face of all abuses consisting in the concentration of capital and disturbing social justice, reducing the participation of citizens in decision-making processes and, in the case of the European Union, the development of federalist visions to the detriment of the community of homelands dominated by more developed economic and financial countries.

Przeglądaj

Przeglądaj Studia Oecumenica, 2020, T. 20 wg Tytuł