Kultura-Media-Teologia, 2025, nr 63

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/39336

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 12 z 12

John Paul II’s Nonverbal Communication Rituals During His Pilgrimage to Bolivia in 1988
Flader-Rzeszowska, Katarzyna (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2025)
The article is dedicated to the communication rituals (secular, sacred, everyday, and occasional) of John Paul II during his pilgrimage to Bolivia in 1988. It focuses particularly on nonverbal communication. The main research question is whether nonverbal communication helped establish relationships with the faithful, and whether the Pope conveyed Christian values and reinforced the message of his pastoral visit through gestural and facial codes. The sources of analysis are media reports that accompanied the pastoral visit, especially press photographs and video materials posted on the YouTube channel documenting the pilgrimage. The method of content analysis and a contextual method were used, interpreting the Pope's nonverbal communication in the context of the social and political changes taking place in Bolivia in the 1980s. As has been demonstrated, John Paul II developed his own style of communication within nonverbal communication; in interactions with the faithful, he was characterized by an affiliative tendency based on close distance, touch, and eye contact. Through clear interpersonal communication, the Pope built community and developed the personal potential of both sides of the communicative exchange. Cultural differences did not pose a barrier to interpersonal communication for him.
Kapitał społeczny a religia. Od wspólnot tradycyjnych do sieciowych
Niesporek, Andrzej (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2025)
W artykule omawia się różne sposoby definiowania pojęcia kapitału społecznego. Prezentuje związki kapitału społecznego i religii oraz analizuje pojęcia kapitału religijnego i duchowego. Analizuje miejsce i rolę kapitału religijnego w społeczeństwie informacyjnym.
Kicz w przestrzeni sakralnej w opiniach internautów – na przykładzie sanktuarium w Licheniu
Stępniak, Krzysztof (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2025)
Celem podjętego badania była analiza wypowiedzi internautów na temat bazyliki w Licheniu, która budzi wiele kontrowersji i dyskusji. Jedni uważają ją za najbardziej wzorcowy przykład kiczu religijnego, inni za prawdziwe dzieło sztuki. Jak widzą to użytkownicy internetu wypowiadający swoje opinie na forach internetowych? To zasadniczy problem badawczy i pytanie badawcze podjęte w tekście, który pokazuje zaledwie niewielki wycinek badań autora nad kiczem religijnym. Metoda badawcza: W artykule pokonano przeglądu literatury przedmiotu (ze szczególnym uwzględnieniem opinii projektantki bazyliki oraz oceniających projekt architektów i historyków sztuki), a także przeprowadzono badania netnograficzne, które w ostatnich dekadach coraz częściej są stosowane w medioznawstwie. Wyniki i wnioski: jak dowiodła analiza etnograficzna, opinie internautów na temat tego szczególnego miejsca na mapie turystyki religijnej i kulturowej są podzielone. Wartość poznawcza: wyniki badania dowodzą, że to, co dla jednych jest przejawem kiczu religijnego, dla innych może zyskiwać szczególną wartość religijną i duchową, co zdaje się potwierdzać opinię jednego z badaczy kiczu, że jest on jedynie w oku patrzącego.
Literatura jako mem? Komunikacja kulturowa w epoce produsera na przykładzie „Wierszy Mateusza Morawieckiego pisanych w Excelu”
Łastowiecki, Janusz (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2025)
Artykuł pokazuje, jak literatura może przybierać nowe formy w epoce mediów społecznościowych. Punktem wyjścia jest profil Wiersze Mateusza Morawieckiego pisane w Excelu, który łączy mem, satyrę i poezję. Analizuję to zjawisko przez pryzmat teorii prosumpcji i produseryzmu. W centrum uwagi znajduje się twórczość Adama Wrotza oraz reakcje społeczności internetowej. Tekst pokazuje, że mem może być jednocześnie narzędziem krytyki politycznej i literackim eksperymentem.
Od estetyki do hiperestetyki – AI action figures jako komunikacyjny akt autoprezentacji cyfrowej
Andruszko, Julia (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2025)
Artykuł proponuje wstępne rozpoznanie nowego trendu AI action figures na Instagramie jako formy cyfrowej autoprezentacji, wpisanej w logikę platformy i estetykę feedu (feed aesthetics). Wykorzystano eksploracyjną syntezę jakościową: etnografii wizualnej, etnografii cyfrowej, netnografii oraz koncepcji obrazu usieciowionego (networked images). Badane obiekty wizualne traktowane są jako fenomen charakterystyczny dla tekstu kultury i specyficznego zapisu dokumentalnego – cyfrowego autoportretu. Materiałem badawczym jest studium przypadku postu Agaty Koman oraz bieżące obserwacje szczytu trendu (marzec–kwiecień 2025). Analiza pokazuje, że format generowany multimodalnym promptem ułatwia replikację, homogenizuje przekaz i działa jak „techno-mem” napędzany technologią platformy. Z analizy wynika, że mamy do czynienia z przesunięciem od estetyzacji do hiperestetyzacji: wizerunek staje się wyidealizowanym symulakrum zoptymalizowanym pod kątem widoczności, co pogłębia komodyfikację „ja”. Autorka proponuje pojęcie personal feed vernacular jako roboczą ramę opisu indywidualnego „dialektu” wizualno-narracyjnego profilu, osadzonego w platform vernacular Instagrama, oraz wskazuję możliwe tropy teoretyczne dalszych badań.
Postrzeganie relacji z dziennikarzami przez paraolimpijczyków z Polski i Ukrainy oraz ocena przez nich własnego obrazu medialnego – na podstawie pogłębionych wywiadów indywidualnych
Savchenko, Denys (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2025)
Artykuł prezentuje wyniki badań nad relacjami paraolimpijczyków z Polski i Ukrainy z dziennikarzami oraz ich oceną własnego obrazu medialnego. Podstawą analiz było sześć częściowo ustrukturyzowanych wywiadów pogłębionych. Badanie pozwoliło zidentyfikować powtarzalne schematy narracyjne, w których sportowcy z niepełnosprawnością są przedstawiani głównie jako „superbohaterowie” lub „ofiary”, co prowadzi do marginalizacji sportowego wymiaru ich osiągnięć. Respondenci zwracali uwagę na niewielkie i sezonowe zainteresowanie mediów paraolimpijczykami, brak rzetelności dziennikarskiej oraz nadużywanie stereotypowych określeń. Jednocześnie sformułowali rekomendacje dotyczące rzetelniejszego języka i systematycznego podejścia do relacjonowania sportu osób z niepełnosprawnością. Badanie, mimo pilotażowego charakteru, wnosi istotne wnioski do medioznawczych analiz wizerunku paraolimpijczyków i wskazuje na potrzebę dalszych badań w tym obszarze.
Przewinięci w cyfrowej rzeczywistości. O codziennych praktykach smartfonowych Polaków [Magdalena Hodalska, Łukasz Buksa: Przewinięci. Smartfon w polskiej codzienności. Przeglądanie telefonu w świetle badań empirycznych, Uniwersytet Jagielloński & Wydawnictwo ToC, Kraków 2025, ss. 384. ISBN: 978-83-66492-32-5]
Kinal, Jarosław (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2025)
Srebro to też kolor. Znaczenie tworzywa w projektach Julii Keilowej
Siwińska, Monika (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2025)
Julia Keilowa (1902–1942 lub 1943) rzeźbiarka i metaloplastyczka uznawana jest współcześnie za ikonę polskiego designu. Keilowa studiując w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych uczęszczała na zajęcia z metaloplastyki, które prowadził Karol Stryjeński. W tym czasie nauczyła się pracować z metalem, poznała jego właściwości: zarówno możliwości jak i ograniczenia. Wykuwając przedmioty użytkowe oraz dostarczając projekty do fabryk bardzo duży nacisk kładła na współgranie formy z tworzywem. Była świadoma, że srebrzysta powierzchnia platerów wpływała na odbiór kształtu. Keilowa z ogromnym wyczuciem umiała wykorzystać grę refleksów i tonów, które powstawały na metalicznej powierzchni blachy. Charakterystyczne w jej podejściu do metalu jest niuansowanie efektów powstających dzięki światłu odbijającemu się na miękko wyoblonych, czy ekspresyjnie załamanych elementach projektowanych naczyń. Połysk, mat, kontrast między światłem a cieniem współtworzą formę przedmiotów. Prace Keilowej wpisują się w stylistykę art deco. Oddają ducha lat 20 i 30. XX wieku, okresu, w którym twórcy przedmiotów użytkowych poprzez światło, ruch, dynamiczne zderzenie form, geometryzację przekazywali fascynację nowoczesnością.
W biżuterii nie należy się zakochać – ale biżuterią można miłość opowiedzieć. Znaczenie symboliczne biżuterii w komunikacji kulturowej
Rotter, Lucyna Maria (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2025)
Zdobienie ciała, również za pomocą biżuterii, wydaje się towarzyszyć człowiekowi od najdawniejszych czasów. Czasem biżuteria pełniła funkcję tylko dekoracyjną, często podkreślała atrakcyjność płciową. Czasem była lokatą kapitału, innym razem pełniła funkcje reprezentacyjne. Bardzo często pełniła też funkcję symboliczną lub magiczną. Ta ostatnia funkcja w wielu kulturach i religiach była formą komunikowania o uczuciach – zwłaszcza miłości. Biżuteria opowiadała więc o zakochaniu i miłości, czasem wspierając opowieść magią. Wyrażała też uczucia patriotyczne (miłości do ojczyzny) lub religijne (miłości do Boga).
W stronę komunikacji medialno-kulturowej. Refleksja metateoretyczna nad praktykami badawczymi humanistycznego medioznawstwa
Jaszewska, Dagmara (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2025)
Tekst pełni podwójną funkcję: stanowi wstęp redakcyjny do drugiej części numeru „Komunikacja kulturowa w mediach – Media w komunikacji kulturowej” oraz metateoretyczną analizę pojęcia komunikacji kulturowej. Pokazuje, jak koncepcja ta – rozumiana zarówno jako praktyka kulturowa, jak i rozwijająca się perspektywa badawcza – wyłaniała się w refleksji Katedry Komunikacji Kulturowej i Artystycznej UKSW (co nadaje tekstowi częściowo autoetnograficzny wymiar), a następnie była rozwijana podczas prac konferencyjnych i redakcyjnych. Artykuły w tomie potraktowano jako studia przypadków rozwijające tę perspektywę. Analiza, wykorzystująca metaanalizę, interpretację i analizę dyskursu, ukazuje, że komunikacja kulturowa tworzy wspólnoty – zarówno sieciowe, jak i instytucjonalne – oraz że media przekształcają ich funkcjonowanie i krążące w nich treści. Wspólnoty podlegają procesom estetyzacji, popularyzacji i zwiększonej widoczności charakterystycznym dla kultury cyfrowej. Wspólnoty online działają jako laboratoria zmiany, a ich praktyki i treści przenikają następnie do większych wspólnot instytucjonalnych. W efekcie tradycyjne wspólnoty – m.in. artystyczne, religijne czy polityczne – ulegają demokratyzacji i przekształcaniu w wspólnoty medialno-kulturowe. Tekst wskazuje dalsze kierunki badań nad relacjami między mediami, kulturą i przemianami współczesnych wspólnot.
Wolność wypowiedzi a odpowiedzialność za słowo. Systemy moderacji komentarzy użytkowników w polskich informacyjnych serwisach internetowych
Więckiewicz-Archacka, Marta (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2025)
Celem przedstawionego artykułu jest scharakteryzowanie systemów moderacji stosowanych przez redakcje wybranych polskich informacyjnych serwisów internetowych w odniesieniu do komentarzy użytkowników. Na podstawie badania MediaPanel wybrano dziesięć najpopularniejszych w Polsce serwisów ogólnoinformacyjnych. Jedynie pięć z nich oferowało internautom możliwość dodawania komentarzy. Analizę systemów moderacji przeprowadzono na dwóch poziomach: ogólnym i szczegółowym. Na ogólnym poziomie analizy odwołano się do typologii uwzględniającej podział na premoderację i postmoderację. Na poziomie szczegółowym określono mechanizmy funkcjonujące w ramach ogólnego modelu moderacji. Badanie wykazało, że w polskich ogólnoinformacyjnych serwisach internetowych dominuje postmoderacja uzupełniona kilkoma mechanizmami wspierającymi ten system, np. społecznościową oceny komentarzy. Omówione zagadnienie wiąże się z istotnym problemem etycznym, tzn. z odpowiedzialnością za słowo w komunikacyjnym środowisku internetu.
Zagłada i niosący ją w „Odysie płaczącym” i „Dniu gniewu” Romana Brandstaettera
Budzanowska-Weglenda, Dominika (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2025)
Polski poeta, dramaturg, powieściopisarz i tłumacz żydowskiego pochodzenia, „hebrajski Europejczyk” i „przybysz z semickiej i klasycznej kultury” mocno osadzony w polskości i z łatwością przekraczający granice etniczne i kulturowe – Roman Brandstaetter (1906–1987) – w swojej bogatej spuściźnie literackiej poruszał m.in. problem wojny (co nie dziwi, bo sam przecież przeżył dwie wojny światowe), zagłady, cierpienia z powodu zła, ale i duchowej przemiany czyniącego to zło. Niniejszy artykuł na wybranych fragmentach dwóch dramatów pokazuje, jak ten autor ujął problem zagłady wojennej i ludzi jej doświadczających, a także jej… sprawców. W jednoaktówce Odys płaczący z 1956 roku, wprost odwołującej się do eposów Homera i zagłady Troi, Brandstaetter tak naprawdę przywołuje „noc wrześniową” 1939 roku. Jej sprawca staje się tułaczem-pokutnikiem – bez ojczyzny, bez rodziny, bez domu… Akcja drugiego dramatu – w trzech aktach, Dzień gniewu z 1962 roku, toczy się w Polsce podczas niemieckiej okupacji. Butny i ambitny SS-Sturmbannführer Born – jak Odys – niesie zagładę, ale takie postępowanie prowadzi go do… rozpaczy. Brandstaetter pokazuje, że „wojna skutkuje nie tylko śmiercią bezbronnych i niewinnych ludzi, ale też etycznie wyjaławia i deprawuje morderców – tych, którzy tę śmierć zadają”. Mogą jednak, jeśli tylko zechcą, przejść wewnętrzną, duchową przemianę.

Przeglądaj

Przeglądaj Kultura-Media-Teologia, 2025, nr 63 wg Tytuł