Resovia Sacra

Stały URI zbioruhttps://theo-logos.pl/handle/123456789/31553

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 719

730 lat istnienia parafii pw. św. Mikołaja w Lubli
Nabożny, Marcin (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 2008)
Lubla is situated in the south-east region of the upland of Pogórze Strzyżowskie, on the route linking the valleys of the Wisłok and the Wisłoka rivers. The area is characterised by beautiful landscapes and pristine nature. Also, the upland is a treasure box of historical must-see places which make an unforgettable impression on tourists. The traces of human settlements in the area of Lubla go back to the Neolithic Age. Findings from the Iron Age and early medieval times, as well as the subsequent written records, attest to the development of permanent settlements here. Around 1227, Lubla was donated to the Cistercian monastery located in Koprzywnica and remained in its possession until 1796, when it become incorporated in the imperial estate of the Habsburg family. In 1808, Lubla was sold by the Austrian government to Jan Chrzciciel Rogoyski, lord of Brochowicze, and in 1862 it was in turn bought by Ludwin Dzianott. The manor in Lubla remained in the possession of the Dzianott family as long as until 1946. The parochial school in Lubla was established as early as 1595. Written records point to the fact that it took the place of the former organ player’s house. A new school building was erected in the former graveyard area in the 19th century, and nowadays the school is located in the place where the Dzianotts’ manor used to stand. At the beginning of the 20th century the village could boast a reading room, an agricultural association, a fire brigade, as well as 18 craftsman workshops. In 1914, a part of the village neighboring on Sieklówka was burnt down by the retreating Austrian troops. During the Nazi occupation, the estate of the Dzianott family constituted an important link in the chain of the resistance movement outposts, with the headquarters in Frysztak. In Lubla one may marvel at St. Nicolas church, which is one of the most beautiful late Gothic wooden churches in the Sub-Carpathian region, founded around the middle of the 15th century by Mikołaj Grot, abbot of the Cistercian monastery. In 1793, a belfry tower was added to the main silhouette of the church, which tower was destroyed during the wartime fighting in August 1944. The present day belfry was reconstructed in 1995. The church has undergone repair work several times – in 1778, 1838, 1862, 1922, as well as after the Second World War. The late-Baroque main and lateral altars go back to the early 18th century. Of particular interest are their valuable paintings: the Gothic image of Christ with Mother of God in the altar on the left, from the middle of the 15th century, the two late Gothic paintings in the main altar, depicting the Mother of God with the Child and the patron saint of the church, St. Nicolas, as well as the pictures of St. Ann with Virgin Mary and the Child, and St. Joachim in the altar on the right. In the left-band altar there is a late-Baroque antependium depicting Christ being crowned with the thorns and the death of St. Stanislaw. The crossbeam features a Baroque cross from the 2nd half of the 17th century, as well as rococo angel-shaped chandeliers. Also, of special importance is the rococo pulpit from 1778, rich in sculpture embellishments, and the confessional from the latter half of the 18th century. In the southern wall of the belfry tower there is a head of Christ, which commemorates a miraculous event - during the shelling of Lubla in January 1945, an explosion destroyed the crucifix, but the head of the Crucified flew off intact and got stuck in the wooden wall. The most precious sculpture that may be seen in the church is the 18th century image of Our Lady, showing evident influences of the Italian Baroque art. In the belfry tower, standing next to the church, there is a Gothic bell dating back to the end of the 15th century.
80-ТАРІЧНИЦЯ СМЕРТІ РАДЯНСЬКОГО ЗАСЛАНЦЯ КСЬОНДЗА РОМАНА НЄВІТЕЦЬКОГО 1891-1942
Журек, Вальдемар В. (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 2022)
Urodzony w okresie niewoli narodowej w Wielkopolsce, a wychowany w duchu narodowym i katolickim przez rodziców, Roman Niewitecki zdecydował się realizować powołanie kapłańskie i zakonne u salezjanów. Jego formacja i nauka zostały przerwane mobilizacją do wojska pruskiego po wybuchu I wojny światowej, z której powrócił po przeszło pięciu latach jako inwalida wojenny. Osiągnął upragnione kapłaństwo w 1926 roku święceniami w Turynie. Jego praca kapłańska skupiła się na placówkach dydaktyczno-wychowawczych, głownie na stanowisku przełożonego w Pogrzebieniu na Górnym Śląsku i w Daszawie koło Stryja. W czerwcu 1940 roku został aresztowany przez sowieckie NKWD. Wywieziony do Karelo-Fińskiej Republiki Sowieckiej, półtora roku później zmarł w okropnych warunkach bytowych i pracy w łagrze. Salezjanie dopiero w 1946 roku dowiedzieli się o czasie i miejscu śmierci ks. Romana Niewiteckiego.
„…a lasy od Warty do Noteci będą nasze”. Ruch oporu w Puszczy Noteckiej w latach 1939-1945
Słabig, Arkadiusz (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 2022)
W wyniku ekspansji terytorialnej III Rzeszy i przegranej przez Polskę kampanii wrześniowej 1939 roku ziemie wielkopolskie, jako Okręg Rzeszy Poznań, a później Kraj Warty, stały się częścią nazistowskich Niemiec. Polacy zamieszkujący rozległe tereny ówczesnych powiatów czarnkowskiego, szamotulskiego i międzychodzkiego, porośnięte lasami Puszczy Noteckiej, podzielili los swoich rodaków żyjących pod twardymi rządami namiestnika Arthura Greisera. Od 1940 r. tworzyli zalążki organizacji konspiracyjnych. W czerwcu 1943 r. zostały one scalone z Armią Krajową. Leżące nad Notecią Drawsko stało się siedzibą Obwodu AK Czarnków o kryptonimach „Czerep” i „Czułkowce”. W głębi puszczy utworzono niewielki oddział partyzancki, który w latach 1943-1944 przeprowadził wiele udanych akcji rekwizycyjnych i dywersyjnych. Kilka z nich miało miejsce na terenie tzw. Starej Rzeszy, tuż za dawną linią graniczną. Oddziałem dowodził podporucznik C.W. Edmund Maron ps. „Mur”/„Marwicz”. Antyniemieckie ogniwa konspiracji w Puszczy Noteckiej zostały rozwiązane w styczniu 1945 r., wraz z wkroczeniem Armii Czerwonej. Jednak już w kwietniu tego roku powstały w lasach między Wartą a Notecią nowe partyzanckie grupy przetrwania. Składały się z dawnych żołnierzy Armii Krajowej oraz dezerterów z „Ludowego” Wojska Polskiego i Milicji Obywatelskiej. Przestały istnieć w lipcu 1945 r. w wyniku obław Wojsk Wewnętrznych NKWD i działań Grupy Operacyjnej Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Poznaniu. Duży wpływ na „wyjście z lasu” miała też zapowiadana amnestia. Członkowie grup partyzanckich z Puszczy Noteckiej za swą minioną działalność byli represjonowani aż do 1956 roku.
A Synthesis of Temple Theology In Hebrews
Mikołajczak, Mieczysław (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 2010)
A. K. Sitnik, Dzieje bernardynów łęczyckich po II wojnie światowej 1946−2016, Kalwaria Zebrzydowska 2016, ss. 256.
Moskal, Tomasz (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 2017)
„Aby świętemu złożyć hołd męczennikowi”. Wybrane zagadnienia związane z kultem św. Tomasza Becketa w średniowiecznej Anglii
Grzebyk, Tomasz (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 2021)
29 grudnia 2020 r. minęło 850 lat od czasu męczeńskiej śmierci świętego Tomasza Becketa. Jakkolwiek historia tej postaci jest w polskiej literaturze historiograficznej i hagiograficznej często porównywana do Stanisława ze Szczepanowa, to zarówno formy oddawania czci jak i zasięg kultu angielskiego męczennika był o wiele szerszy niż cześć oddawana biskupowi krakowskiemu. Zadaniem, jakie postawił sobie autor artykułu, jest przybliżenie niektórych aspektów kultu Tomasza Becketa na ziemiach średniowiecznej Anglii, wyrażanego w piśmiennictwie, jubilerstwie, sztuce oraz architekturze. W tym celu autor posłużył się dostępnymi najnowszymi ustaleniami badaczy tego tematu, reprezentującymi dziedziny takie jak: historia, archeologia oraz historia sztuki.
Agata Ochałek-Skałba, Powstaniec. Wspomnienie o Władysławie Romerze, Bieździedza 2008-2018, Wyd. Ruthenus, ss. 80, il. 64, ISBN 978-83-7530-599-9.
Lechwar, Mateusz (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 2018)
Akceptacja norm moralnych przez młodzież szkolną w Krośnie na Podkarpaciu
Mierzwa, Janusz (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 2001)
All values are safeguarded by moral standards strongly connected with form of standards and behaviour criteria. The Decalogue as a collection of moral rules of Covenant creates Christian tradition. The Decalogue is the basis of European moral culture as it presents natural rules for both believing Christians and atheists. In 1997, a survey concerning The Decalogue was carried out. Students had to decide whether each of the ten commandments is „fully used”, „partly used” or „it is not used at all” in their lives as well as lives of other people. The survey shows that students do not have equal view on values: some of them are of higher priority than others and some are recognized by them as those of lower priority. Students also do not accept all religious truths but those which are useful for them at a given period of their lives.
Akceptacja wartości ostatecznych przez młodzież szkolną w Krośnie na Podkarpaciu
Mierzwa, Janusz (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 2003)
In the period of the unification of the continent as well as the global processes, people seek for universal values that could be the basis of future union if the nations. During the two thousand years of Christianity, the Church has established main rules that remain the same until today. On the other hand, they occurred to be flexible and easily adaptable to changing historical and social conditions. The extreme and instrumental values are closely connected and they come from differences between religions. Simone Weil tries to put them into one system which he calls “the process of becoming rooted”. The system is an inner hierarchy that allows us to keep the right direction of behaviour, having in mind transcendental side of life on one hand, and being in touch with every day life on the other, despite the fact these two exclude each other. In 1997 the author of the article, carried out a survey concerning the level of recognition of the extreme values. On the basis of the answers of High Schools’ students on Podkarpacie Province, he tried to define the place of religious values among the extreme values and what is the level of recognition of religious truths among young people in Poland.
Akcja Katolicka na Śląsku za rządów kard. Adolfa Bertrama
Błaszczyk, Tomasz (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 2005)
Akcja Katolicka w Pstrągowej w okresie międzywojennym jako przejaw aktywności społeczno-religijnej wiernych
Walicki, Bartosz; Zych, Sławomir (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 2023)
W latach 30. XX wieku w parafii w Pstrągowej należącej do diecezji przemyskiej obrządku łacińskiego zaznaczyła się działalność Akcji Katolickiej. Inicjatorami i asystentami kościelnymi tworzących je Stowarzyszeń byli proboszczowie: ks. Sylwester Bazylski (1927-1936) i ks. Jan Bazan (1936-1947). W 1932 roku powstało w Pstrągowej Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej Żeńskiej, a w następnym roku Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej Męskiej, później przekształcone w oddziały Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej i Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej. W 1935 roku, a po dwóch latach powtórnie założone zostało Katolickie Stowarzyszenie Mężów, zaś około 1936 roku Katolickie Stowarzyszenie Kobiet. W duszpasterstwie parafialnym szczególną rolę odegrały Stowarzyszenia młodzieżowe, które przejawiały również aktywność oświatową i kulturalną. Niestety, brak zachowanych źródeł nie pozwala w pełni nakreślić losów i działalności poszczególnych kolumn Akcji Katolickiej.
Akta lokalne, księgi metrykalne i inne dokumenty diecezji rzeszowskiej w zasobie Archiwum Diecezjalnego im. Arcybiskupa Jerzego Ablewicza w Tarnowie
Glugla, Paweł (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 2017)
The stock of local acts, books and other documents produced in parishes of the diocese of Tarnów since 1992 to the Diocese of Rzeszów and located in the resources of the Diocese Archive in Tarnów is substantial. Metric books (baptized, married and deceased) cover the nineteenth and twentieth centuries. Some of them refer only to the nineteenth century. Moreover, documents from the departments of the deacon and canonical visits allow us to draw up an account of the history of particular parishes and deanships over the centuries. They provide valuable source material for research not only in the history of the Church, dioceses, but also in other departments of science. They are also an indisputable proof of the religiousness of the Diocese and the work of the clergy among the faithful.
Aktualność św. Tomasza z Akwinu
Wolicki, Marian (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 1999)
Aktywność wyznaniowa ludności ukraińskiej w województwie krośnieńskim. W latach 1975-1989 z perspektywy Służby Bezpieczeństwa
Słabig, Arkadiusz (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 2021)
Teren uformowanego w 1975 roku województwa krośnieńskiego od setek lat był pograniczem wyznaniowym, kulturowym i etnicznym. Przenikały się tu wpływy Kościoła rzymskokatolickiego, Kościoła greckokatolickiego i Cerkwi prawosławnej. Ludność polska sąsiadowała z ludnością pochodzenia rusińskiego, której część deklarowała przynależność do narodu ukraińskiego, a część do wspólnoty etnicznej Łemków. Aktywność grekokatolików i wyznawców prawosławia była próbą odbudowy tożsamości religijnej i kulturowej po drastycznych zmianach wywołanych przez powojenne akcje deportacyjne. W zależności od obowiązującej „linii politycznej” i lokalnych uwarunkowań aktywność ta była ograniczana, tolerowana, bądź też stymulowana (tylko w przypadku prawosławia) przez komunistyczne władze partyjno-państwowe. Istotną rolę w stanowieniu polityki wyznaniowej wobec wyznań nierzymskokatolickich odegrała Służba Bezpieczeństwa (SB) – policja polityczna, której powierzono zadanie rozpoznania i „neutralizacji” wszelkich inicjatyw kolidujących z interesem państw komunistycznych. Świadectwem działań jest dokumentacja zgromadzona w tzw. sprawach obiektowych o kryptonimach „Ortodoksi”, „Wspólnota” i „Góral”. Aktywność operacyjna SB na polu religijnym i narodowościowym została definitywnie zakończona na przełomie 1989 i 1990 roku wraz z kolejnym etapem transformacji ustrojowej w Polsce.
Alkoholizm zagrożeniem dla życia rodzinnego. Studium na podstawie świadectw słuchaczy radiowej „Godziny Różańcowej” o. Justyna Figasa
Bożek, Józef (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 2019)
The article was based on letters written by listeners, Polish immigrants, to “The Rosary Hour” – the world’s oldest Catholic radio program in Polish in the United States and Canada. The publication shows the dire influence of alcohol on the mental, moral and material life of families. The listeners wrote, among others, about the problem of alcohol abuse by fathers, mothers or both parents. On the basis of correspondence, one can imagine their homes being miserable places where insults, curses and child abuse reign supreme. Drunkenness is the cause of aggression towards wives, husbands and children and can further cause anxiety, uncertainty, hatred, mental breakdown, divorce and material poverty. Fr. Justin Figas, in his instructions, indicated how to overcome the addiction of drunkenness. He called for prayer, fasting and the vow of sobriety. He advised to seek help from the parish priest, report alcoholism to the police and to refer the compulsive drunkard for compulsory treatment. The priest’s indications and catechesis were effective: they changed the alcoholic and motivated them to live in sobriety.
„Altius semper ad sacra tractanda”. Hugona ze Świętego Wiktora spojrzenie na rzeczywistość sakramentu święceń kościelnych: trzecia część drugiej księgi jego „De sacramentis christianae fidei”
Libowski, Łukasz (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 2024)
Artykuł niniejszy poświęcony został trzeciej sekwencji drugiej księgi nieobecnego, póki co, w polskiej literaturze dzieła De sacramentis christianae fidei Hugona ze Świętego Wiktora. Zasadniczą część pracy stanowi przekład odnośnego tekstu. Aby w jakiejś skromnej mierze dopomóc czytelnikowi w pogłębieniu lektury przedkładanego tłumaczenia, opatrzone ono zostało rożnego rodzaju notami-komentarzami; poprzedzono je także krótkim wstępem.
An Unreconciled Loss: Deportation, Assimilation and Identity of Ukrainian Migrants in Northern and Western Poland after the Second World War
Mantyk, Tomasz Karol (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 2019)
Artykuł przedstawia doświadczenie przymusowego przesiedlenia Ukraińców z południowo-wschodniej Polski na dawne terytoria niemieckie po drugiej wojnie światowej. Wpierw przedstawia przyczyny i przebieg operacji przesiedleńczej, nazwanej przez władze kryptonimem „Wisła”. Następnie skupia się na trudnym procesie asymilacji w nowym środowisku, analizując ów proces z wilii perspektyw: psychologicznej, ekonomicznej, kulturowej, religijnej i językowej.
Analiza natury „obiektów ponadczasowych” w „Science and the Modern World” A.N. Whiteheada
Duda, Paweł (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 2016)
This article attempts to analyze the metaphysical category, defined by A. N. Whitehead as “eternal objects” in his „Science and the Modern World”. The abstract nature of the eternal objects creates its relational essence. The most important relationships because of the nature of the eternal object are internal relations. These relations are defined in the essence of the eternal object in relation to other eternal objects and are, for it constitutive relations forming its importance. Individual essence may be simple or complex of other eternal objects forming an “abstractive hierarchy”, having two aspects: the abstraction of actualisation and abstraction of the possibilities. The complexity of the eternal object refers to its essence and is on its degree in the field of possibilities. In this way, eternal objects create an “extended continuum” as the basis of actual occasions. Te relational essence determines the possibility of entering eternal objects in actual occasions, creating the so-called “the general principle of ingression”. The world of Whitehead’s eternal objects is, therefore the great system of interrelationships that flow from the nature of opportunities and at the same time expresses it.
Analiza zróżnicowania stopnia spójności przekonań religijnych w grupie młodocianych przestępców
Zieliński, Janusz (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 2006)
The majority of the Polish people consider themselves to be Catholic and they claim to cherish the traditions of their forefathers, based on prosocial values. If so – given such a high percentage of righteous people, who are eager to help others and approach others (‘fellow human beings’) with empathy and compassion – where do a variety of offenders come from? Why is the Christian faith not a factor which – as such – may prevent believers from committing misdemeanours, as well as control and correct socially unacceptable behaviour? There is a growing number of scientific publications on the offenders’ attitudes to religious practices. People sentenced to imprisonment are classified using different criteria and then the percentage is determined of those who take part in religious services. Then the offences the convicts have committed are matched with the degree of intensity of their religious beliefs. The attitudes to the faith, as declared by the offenders, are frequently very different from their manifest behaviour. Juvenile offenders – probably due to the lack or inadequate internalisation of the values appreciated by the society – undergo a religious crisis. I assume that this results from, inter alia, the upbringing model indirectly referred to in the respondents’ statements. The lack of the possibility to get an insight into one’s own self or to examine ones’ conscience with the use of a religious doctrine makes it easier for the convicts to resort to a wide range of excuses which ensure their internal equilibrium. It turns out that the ‘deficit of fear’ or a certain internal drive or temptation, which are manifest in the majority of offenders, make it easier for them to embark on socially risky behaviour (J. Zieliński, 2004). My search for the answers to the foregoing questions leads to a conviction that it is necessary to conduct an analysis of the aforesaid religious attitudes in terms of their consistency. Such a research procedure has also been proposed by W. Chaim (1991).
Analogia w myśli uznanych komentatorów św. Tomasza
Sołtys, Andrzej (Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie, 2024)
W niniejszym artykule poddano analizie logiczno-lingwistyczne podejście do Tomaszowej doktryny analogii zawarte w myśli filozoficznej Tomasza de Vio (Kajetana) i Franciszka Suareza. Badanie zagadnienia analogii przeprowadzono pod kątem wyróżnienia podziałów analogii tworzonych przez Kajetana i Suareza, pod kątem wskazania w nich na analogię podstawową we wskazanych podziałach oraz przedstawienia trudności związanych z przyjętymi podziałami analogii. W pracy zmierza się do uzasadnienia twierdzenia, że interpretacje Tomaszowej doktryny analogii dokonane przez Kajetana i Franciszka Suareza ugruntowały do czasów współczesnych wątpliwe podejście do analogii oraz że skutkiem błędów interpretacyjnych dotyczących Tomaszowej doktryny analogii jest utrwalony esencjalizm metafizyki tomistycznej.

Przeglądaj

Przeglądaj Resovia Sacra wg Tytuł