Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie, 2020, nr 27

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/6733

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 35

Amor sapientiae w itinerarium duchowym św. Augustyna
Jaśkiewicz, Sylwester (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
Artykuł ukazuje najbardziej charakterystyczne elementy nauczania św. Augustyna na temat amor sapientiae. Stanowi on syntetyczną analizę opartą na wypowiedziach z całego życia myśliciela z Tagasty. Opracowanie to kreśli zarazem główne rysy Augustyńskiego itinerarium duchowego. Augustyn był głęboko przekonany, że to sama opatrzność Boża nie tylko przyprowadziła go do philospophie portus, ale i rozpaliła duszę wielką miłością do mądrości. U początku umiłowania mądrości przez Augustyna stoi przeczytany w dziewiętnastym roku życia dialog Cycerona Hortensjusz. O ile amor sapientiae wprowadził Augustyna najpierw w krainę filozofii, tak od momentu nawrócenia i przyjęcia chrztu jego poszukiwania mądrości będą oparte głównie na powadze Pisma Świętego i autorytecie wiary Kościoła. Stąd augustyński amor sapientiae ma wymiar filozoficzny, teologiczny i mistyczny. Tak jak mądrość jest dla św. Augustyna wiedzą spraw ludzkich i boskich, intelektualnym poznaniem spraw wiecznych, najwyższą światłością czy prawdą, tak również droga do niej prowadzi tak przez poznanie, jak i umiłowanie. Ukoronowaniem augustyńskich poszukiwań mądrości jest dotarcie do samego Boga, Mądrości, która jest wcielonym Synem Bożym, Jezusem Chrystusem. Tak jak wielkiemu myślicielowi z Samos, Pitagorasowi, tak również myślicielowi z Tagasty, Augustynowi, w pełni przysługuje tytuł miłośnik mądrości (amator sapientiae').
Biblijna teologia góry jako miejsca spotkania z Bogiem
Markiewicz, Agata (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
Góra jest miejscem, które ma przede wszystkim znaczenie geograficzne. Góra jest również pojęciem, którym zajmują się teologowie. W Piśmie Świętym wzgórza pełnią różnorodne funkcje, co jest właściwe wszystkim ludom starożytnym, które łączyły górę z kultem. Na wzniesieniach nawiązywano dialog z Bogiem. Na górach objawia się Jahwe i proklamowana jest Jego wola. Hebrajczycy mieli wielki szacunek do gór i uważali, że jest to teren, przebóstwiony, gdzie czuje się obecność Stwórcy panującego nad światem. Jahwe jest wychwalany na wzgórzach. Góry łączą się także z działalnością Jezusa, który wielokrotnie modlił się na górze, na górze proklamował swoje błogosławieństwa, przemienił się na górze i zmarł na górze Kalwarii. Góra jest miejscem spotykania osób - Boga i człowieka. Góry w Piśmie Świętym stanowią nieodłączny element kultury religijnej.
Biblijne ordalia? Od procedury „sądu Bożego” do ceremoniału kultowego (Lb 5,11-31)
Lemański, Janusz (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
Perykopa z Lb 5,11-31 często bywa określana jako przykład sądu Bożego - ordalia (ang. ordeal). Praktyki tego rodzaju znane były na starożytnym Bliskim Wschodzie co najmniej od końca trzeciego tysiąclecia przed Chrystusem i stosowane potem jeszcze w średniowieczu. Analiza perykopy wskazuje jednak, że tekst w obecnej formie powstał dość późno. Elementy rytualne (próba wiarygodności poprzez wypicie „świętej wody” przed Jhwh; samoprzekleństwo; ofiara przypominające ofiary ubogich za grzechy) mogły zostać zebrane razem w jednym i tym samy momencie, aby stworzyć procedurę zapobieżenia ewentualnej nieczystości grożącej całej wspólnocie i znajdującym się w jej centrum sanktuarium. Ograniczona (tylko do Jerozolimy) możliwość jego zastosowania sugeruje bardziej symboliczny wyraz troski o tę czystość niż rytuał stosowany często w praktyce. Elementy próby poprzez ordalia stanowią element składowy całej procedury, jednak nie wybijają się one na pierwszy plan i nie są na tyle dominujące, by mówić tu o klasycznym przykładzie „sądu Bożego”. Wskazuje na to przede wszystkim brak jasnych wskazówek odnośnie odczytania ewentualnego wyroku Bożego.
Chrystologiczne aspekty w teologii św. Hieronima ze Strydonu
Sienkiewicz, Edward (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
Jerome from Stridon, considered as a great exegete, translator and expert on the Holy Scriptures, has left his very clear mark also in dogmatic theology. One of the leading topics in his reflection about the faith is Christology. In fact, Christ indicates in the work of Jerome his interest in the Bible. Biblical and exegetical foundations are among the most important elements of this author’s Christology. They resulted in ontological decisions - formulated in a close context, as well as under the influence and dispute with contemporary representatives of Eastern Christology, just like the internal experiences of Jerome, in which his mystical experiences came together with the reality of the Holy Land bearing the traces of the life and work of Jesus Christ. All this contributed to the recluse life of the author of Vulgata and the strict monk asceticism, so that he would not only understand Jesus but also try to imitate Him. In addition, it quite naturally led to thorough Bible study and residence in Bethlehem. Ontological and Christological solutions Jerome prepared successively and continued in his writings and teaching.
Czy wędrówka Teracha z Ur do Charanu posiada elementy lunarne? Analiza egzegetyczna Rdz 11,27-32
Jędrzejczak, Andrzej Ł. (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
Zainteresowanie wędrówką Teracha z Ur do Charanu wiąże się z próbą wskazania elementów lunarnych, jakie mogą występować w tekście Rdz 11,27-32. Izrael nie był hermetycznie zamkniętą wspólnotą i wiele elementów znanych z systemów religijnych starożytnego Bliskiego Wschodu przeniknęło do tekstów biblijnych. Opracowanie ma na celu ukazanie tych elementów z historii wędrówki Teracha, które mogą potwierdzać lub przeczyć wpływom kultów binarnych na tekst z Księgi Rodzaju.
Dowody na istnienie Boga w ujęciu ks. Franciszka Sawickiego
Babiński, Jarosław (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
Problem Boga zajął miejsce - w kontekście pojawiających się rozmaitych poglądów filozoficznych - w polu zainteresowań ks. Franciszka Sawickiego (1877-1952). W odniesieniu do problemów współczesnej sobie filozofii Boga i religii dostrzega konieczność korekty rozwiązań wypracowanych przez filozofię chrześcijańską o profilu scholastycznym. W związku z tym zagadnieniem Sawicki dostrzega dwie zasadnicze aporie do rozwiązania. Pierwsza to pytanie, czy dowodzenie istnienia Boga jest w ogóle możliwe za pomocą naukowych narzędzi filozofii. Wiąże się to z wpływam i myśli Kanta i odmówienia metafizyce statusu naukowości. Zdaniem Sawickiego wszechobecny wpływ tego typu tendencji został jednak przełamany, co przejawia się coraz donośniejszymi głosami spoza kręgu myśli filozofii chrześcijańskiej o możliwości uprawiania metafizyki. Drugi problem to pytanie o znaczenie tychże dowodów dla religii, zwłaszcza w kontekście obwiązującego od czasów Kanta i Schleiermachera aksjomatu nowoczesnej filozofii religii, jakoby religijna wiara w Boga nie opierała się na filozoficznych rozważaniach, lecz miała inny, niezależny od metafizyki, początek. Te dwie podstawowe kwestie każą Sawickiemu podjąć zagadnienie dowodów na istnienia Boga, które należy zacząć od jasnego zdefiniowana pojęcie Boga. Dowody, z racji swej struktury i przyjmowanych założeń, owo pojęcie wyjaśniają. Konieczne jest jednak przyjęcie jakiegoś wstępnego pojęcia, by wyznaczyć określony tok i zakres rozumowania. Sawicki podkreśla pierwszoplanowość poznania rozumowego, ale jednocześnie postuluje uwzględnienie innych czynników, również irracjonalizujących, wobec stwierdzenia niemożności pewnego i pełnego poznania Boga za pomocą intelektualnej refleksji. Komplementarną i jednocześnie alternatywną drogą poznawczą w stosunku do rozumu jest droga wiary, pozwalająca wejść w relację osobowego dialogu z Bogiem. Człowiek, doświadczając Boga na drodze wiary, musi zgodzić się na niemożliwość zgłębienia do końca tajemnicy Boga. W zamian uzyskuje wewnętrzną harmonię i nadaje sens swojej egzystencji.
“Educare il corpo per salvare l’anima”. Sullo „Splanamento de li proverbii di Salomone” di Girardo Patecchio
Rella, Angelo (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
Si può salvare l’anima educando il corpo? La dinamica espansione della civiltà comunale in Italia determinò l’affermazione della letteratura dal carattere prevalentemente pratico e con chiarissimi intenti moralisti, tutta concentrata su elementi didattico-religiosi e didattico-sociali, che vide nel cremonese Girardo Patecchio uno degli autori che si distinsero particolarmente in questo genere in Italia settentrionale. Dalla sua opera Spianamento de li Proverbii di Salomone, di stampo espressamente religioso-pedagogico, emerge chiaro e forte l’assunto che è possibile avere salva l’anima salvando il corpo. Dove per “salvezza del corpo” Patecchio intende “educare” il corpo poiché è solo grazie ad un corpo costumato e virtuoso si evita di cadere in tentazione e si può giungere alla salvezza eterna dell’anima.
Ewangelizujący Kościół w drodze – nowe formy misji ludowych w Polsce
Makowski, Andrzej (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
Dzieło głoszenia Ewangelii należy uznać za łaskę i właściwe powołanie Kościoła. Misja Kościoła wypływa bezpośrednio z nakazu misyjnego Chrystusa (Mt 28,19). To zadanie ewangelizacyjne stanowi zasadniczą misję Kościoła i jego tożsamość. Papież Franciszek w adhortacji apostolskiej Evangelii gaudium podkreśla, że autentyczny Kościół działa „w kluczu misyjnym” (EG, nr 25). Z perspektywy Evangelii gaudium Kościół ewangelizujący to Kościół wychodzący poza mury świątyni i docierający do ludzi. Taką postawę przyjmują niektóre formy współczesnych misji ludowych, które pojawiły się w przestrzeni duszpasterskiej Kościoła w Polsce. Należą do nich misje ewangelizacyjne, misje odnowy parafii, ewangelizacja wioskowa czy misja Talitha Kum.
Geneza i historia urzędu dziekana
Łowicki, Piotr (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
Urząd dziekana bierze swój początek w czasach apostolskich, gdzie pomocnikami apostołów byli diakoni. Poprzez choreopiskopa, archidiakona i archiprezbitera, poprzednika obecnego dziekana, urząd ten zmieniał swój charakter od związanego z pomocą charytatywną po typowe zajęcia sądowo-kontrolne. Biskupi na przestrzeni wieków reagowali na słabości ludzkie pełniących ten urząd, zmniejszając zakres ich praw i obowiązków. Z drugiej strony rozwój Kościoła wymuszał na biskupie poszukiwanie nowych sposobów czuwania i pełnienia opieki duszpasterskiej nad powierzonymi sobie wiernymi, więc dodawano dziekanom zadań. Przełomem był Sobór Trydencki, który zlikwidował jego samodzielność i uzależnił od biskupa diecezjalnego. Kodeks Prawa Kanonicznego z 1917 roku ponownie powrócił do funkcji dziekana, nadając mu charakter duszpasterski, który został jeszcze bardziej podkreślony w Kodeksie Jana Pawła II z 1983 roku i dokumentach Soboru Watykańskiego II.
Kielich i patena Konrada Mazowieckiego z XIII wieku – kopia dla archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej
Krzystek, Andrzej (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
Kopia kielicha i pateny Konrada Mazowieckiego, wykonana na podstawie oryginału z połowy XIII wieku, została zrealizowana w ramach pracy naukowo-badawczej Katedry Teologii Praktycznej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego we współpracy z pracownią „ArtSacr” Jerzego Stachurskiego Mistrza Rzemiosła Artystycznego. Kielich i patena ofiarowane katedrze płockiej są aktem zadośćuczynienia księcia mazowieckiego Konrada za zabójstwo ks. Jana Czapli, kanonika płockiej kapituły katedralnej, scholastyka płockiego i włocławskiego, dokonane w Płocku w 1239 roku. Kielich Konrada należy do najwybitniejszych dzieł rzemiosła artystycznego epoki średniowiecza znajdujących się na terenie Polski. Oryginał, wykonany w srebrze z elementami złocenia, znajduje się w skarbcu katedralnym Muzeum Diecezjalnego w Płocku. Kopia kielicha i pateny została wykonana z brązu, metodą odlewniczą z grawerowaniem i cyzelowaniem, na zewnątrz srebrzone, a środek czaszy kielicha złocony. Od strony warsztatowej i ikonograficznej to dzieło najwyższej klasy. Na szczególną uwagę zasługuje ikonografia, która prezentuje dojrzałą myśl teologiczną. Kielich płocki został wykonany w stylu romańskim (połowa XIII w.), ale można w nim zauważyć początki nowego stylu gotyckiego. Świadczy o tym ukształtowanie czary i nodusu kielicha. Artykuł omawia genezę powstania kielicha i pateny, a także przedstawia ich opis, ikonografię i teologię. Wykonanie kopii kielicha i pateny dla archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej stanowi wkład w promocję kultury polskiej i dziedzictwa narodowego oraz jest przypomnieniem więzi historycznych łączących Szczecin i Pomorze Zachodnie z Polską w XII i XIII wieku.
Kryzys wychowania w wartościach i jego konsekwencje – analiza zjawiska na przełomie XX i XXI wieku
Rawicka, Iwona (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
W każdym aspekcie ludzkiego życia człowiek spotyka się z analizą wartości, a system wartości ma określony wpływ na życie społeczne i wychowanie. Hierarchiczne uporządkowanie wartości (wyniesione z rodzinnego domu) jest warunkiem większej aktywności młodzieży w sprawach ważnych społecznie i moralnie. Wartości w życiu społecznym są pożądane i cenne. Przemiany, jakie nastąpiły w Polsce po 1989 roku, jak i wcześniej propagowana ideologia marksistowska, miały wpływ na życie rodzin i wychowywanie potomstwa. Niszczenie wartości dotyczyło i często dotyczy wymiaru narodowego, społecznego i religijnego. Pojawiła się laicyzacja życia i przyjęcie konsumpcyjnego modelu życia. Swoiste zmiany dotyczyły wartości rodziny i domu rodzinnego. Rozbicie i dysfunkcyjność rodziny, konflikty w pokoleniach powodują, że dzieci uciekają z domu, a grupa rówieśnicza i jej subkultura staje się wzorem do naśladowania. W ten sposób dochodzi do rozkładu podstawowej kulturotwórczej roli domu rodzinnego. Współczesna rodzina stała się „otwarta” i „chłonna” na wszystko, co dociera do niej z zewnątrz. Wystąpiły tendencje do osiągnięcia wysokiego standardu materialnego i pozyskania wolnego czasu. Wzrósł wskaźnik rozwodów i tzw. pozamałżeńskich wspólnot życia. Kryzys w poważnym stopniu objął wychowawczą funkcję domu rodzinnego. Część wychowujących się w rodzinie dzieci przyjmuje moralność rodziców, ale wykształcają się też alternatywne formy życia moralnego. Mass media mają specjalny udział w przebudowie systemu wartości. Wywierają wpływ na ludzi, a szczególnie na młode pokolenie. Przekazywane w nich wzory i zachowania są często bezkrytycznie naśladowane, a trudno jest w nich odnaleźć pozytywne ustosunkowanie do takich wartości jak Bóg, religia, ojczyzna, wychowanie, doskonalenie siebie. Kryzys wychowania dotknął przede wszystkim takich wartości jak autorytet i dyscyplina. Młodym ludziom zaczyna brakować norm i wzorców regulujących ich zachowanie. Często zaciera się to, co jest możliwe, a co nie jest, które plany życiowe są realne, a które nie. Pomocni mogą tu być dobrzy wychowawcy, którzy wskażą prawdziwe życiowe wartości, ale i ukażą cele w życiu. Wychowywanie zarówno przez rodziców, dziadków jak i nauczycieli ma stanowić pomoc w socjalizacji młodego pokolenia. Dokonuje się to przede wszystkim przez przyswajanie wartości i norm społecznych, pomoc w przyjęciu i pełnieniu ról społecznych oraz w kształtowaniu sumienia. Wychowanie powinno wprowadzać w rzeczywistość kulturalną i pomóc młodemu człowiekowi odkryć siebie jako osobę, swoje wartości osobowe, zarówno witalne, intelektualne, estetyczne, jak i moralne. Aby młody człowiek był pożyteczny dla społeczeństwa, powinna go cechować nie tylko twórcza indywidualność, ale również zdolność do współpracy i odpowiedzialności za innych. Gdy wzrasta wykształcenie rodziców, często pojawia się niewydolność wychowawcza i brak rozumienia potrzeb potomstwa. Zapełnienie tej pustki to również wyzwanie dla wychowawców i pedagogów, którzy mogą ukazywać młodym prawdziwe wartości i przez to pomóc odnaleźć sens życia.
Kwestia unieważniania prawomocnych orzeczeń sądowych wydawanych wobec księży w Polsce w latach 1944-1989
Sobański, Piotr (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
Tematem artykułu jest zagadnienie możliwości unieważniania prawomocnych orzeczeń sądowych wydawanych wobec księży w Polsce w latach 1944-1989. Po II wojnie światowej Kościół Rzymskokatolicki był obiektem prześladowań, które trwały do końca lat 80. Księża byli aresztowani oraz prowadzono przeciwko nim postępowania karne, które kończyły się wydaniem wyroków skazujących. Często represje następowały nie tylko z przyczyn religijnych, lecz także ze względu na działalność opozycyjną wobec ówczesnego ustroju. Rehabilitację księży represjonowanych w latach 1944-1989 umożliwiły regulacje ustawy z 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy uznaje się za nieważne orzeczenia rozstrzygające o odpowiedzialności karnoprawnej za czyny związane z działalnością na rzecz niepodległości Polski oraz orzeczenia wydane z powodu takiej działalności. Z uwagi na skalę represji wobec księży w latach 1944-1989, pamięć o prześladowanych księżach oraz przewidzianą w ustawie możliwość uzyskania pośmiertnej rehabilitacji zalecane jest podjęcie kroków mających na celu stwierdzenie nieważności wszystkich orzeczeń, które były przejawem represjonowania księży związanego z działalnością na rzecz niepodległości.
L’impegno di papa francesco per una fratellanza universale. Le novità del documento di Abu Dhabi (4 Febbraio 2019)
Piola, Alberto (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
Il Documento sulla fratellanza umana per la pace mondiale e la convivenza comune, firmato ad Abu Dhabi il 4 febbraio 2019 da papa Francesco e da Ahmad Al-Tayyib, Grande iman di al-Azhar, è uno sviluppo dell’insegnamento del Vaticano II e del magistero successivo sulla fraternità che deriva dall’unico Dio Creatore. L’articolo analizza quale idea di fraternità viene proposta e quali sono gli aspetti più sottolineati; affronta anche le critiche che da parte cattolica sono state rivolte a papa Francesco, soprattutto sul modo con cui il Documento presenta il pluralismo religioso. Il Documento è un esempio importante di quali sono oggi le potenzialità del dialogo interreligioso e rappresenta un comune appello all’azione per affrontare varie ingiustizie del nostro mondo.
Manuskrypt ks. Andrzeja Józefa Delerdta jako źródło do początków kultu Matki Bożej Bolesnej w Skrzatuszu
Ceynowa, Tadeusz (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Skrzatuszu położone jest obecnie w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Jest jedynym miejscem, w którym czci się nieprzerwanie od ponad 400 lat cudowną Pietę. Początki Skrzatusza sięgają XV wieku. Wówczas powstała tam pierwsza świątynia. Drugi kościół pw. Wniebowzięcia NMP wybudowano w 1572 roku. Poświęcił go sufragan poznański 3 lata później. W wyniku reformacji wcześniejsza samodzielna parafia skrzatuska został włączona jako filia do Wałcza na początku XVII wieku, wyodrębniona ponownie jako samodzielna przez bpa Wojciecha Tolibowskiego w 1660 roku. Obecna świątynia - sanktuarium i bazylika mniejsza - wybudowana została dzięki staraniom Wojciecha Konstantego Brezy pod koniec XVII wieku. Manuskrypt ks. Delerdta jest nieocenionym źródłem dla dziejów początkowych kultu maryjnego w Skrzatuszu. Autor - wikariusz miejscowy w latach 1768-1793 - na podstawie dostępnych źródeł opisał sposób, w jaki cudowna figura dostała się z Mielęcina do Skrzatusza. Niezwykle cenne są informacje o cudach dokonanych za wstawiennictwem Piety Skrzatuskiej. Ks. Delerdt przedstawia ponad 60 takich wydarzeń, podając często personalia obdarowanego, jego pochodzenie, jak i rodzaj doznanej łaski. Ważne jest skonfrontowanie tego źródła z innymi zachowanymi, a niewykorzystanymi archiwaliami. Warte będzie także porównanie XVIII-wiecznego tekstu ze Skrzatusza z innymi podobnymi z tego okresu.
Maryja jako wspomożycielka osób starszych
Bachanek, Grzegorz (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
Artykuł stanowi próbę spojrzenia na zjawisko starości w perspektywie mariologii. Opierając się na tekstach Pisma Świętego, ojców Kościoła, świętych, a także współczesnych teologów, ukazuje szczególną relację Maryi wobec osób starszych. Matka Boża pomaga tym osobom zbliżyć się do Chrystusa i odkryć w Nim sens swojego życia. Wspiera w oczyszczeniu uczuć, w przezwyciężeniu postawy ciągłego niezadowolenia. Umacnia w sytuacji pokus, cierpień i lęków. Umożliwia nawrócenie tym, którzy - wydawało się - ostatecznie odeszli przed laty od Boga. Niekiedy uzdalnia do podejmowania nowych wyzwań. Jest obecna przy człowieku, który przeżywa czas próby i ciemności, jakim jest umieranie. Starszy człowiek może odnaleźć w Maryi oparcie i głęboki pokój.
Oblicza duchowości św. Andrzeja Boboli i płynące z nich przesłania dla współczesnych ludzi w kontekście encykliki Piusa XII „Invicti athletae Christi”
Wejman, Henryk (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
Celem niniejszego artykułu było ukazanie wartości duchowości św. Andrzeja Boboli dla współczesnego pokolenia ludzi. Realizacja tak określonego celu nie mogła nie rozpocząć się od odsłonięcia zasadniczych elementów natury duchowości Andrzeja Boboli. Stanowiły je: bezgraniczna wierność kapłańskiemu powołaniu, żarliwa troska o zbawienie wiernych i ekumeniczna wrażliwość. Odsłonięcie tych składowych elementów jego duchowości pozwoliło na uwypuklenie płaszczyzn jego oddziaływania na współczesne działania ludzi w społeczeństwie. W tym względzie wpływ jego duchowości można upatrywać we wskazaniu na podstawę wszelkiego ładu w społeczeństwie, jakim jest wierność Chrystusowej Ewangelii, w okazywaniu wsparcia ludziom w potrzebie jako wymiaru świadectwa o wierności Chrystusowi i w otwartości na bliźnich, którzy wyznają inną wiarę i kierują się odmiennym światopoglądem. Właśnie w tych płaszczyznach zawiera się aktualność duchowość św. Andrzeja Boboli.
Obraz świata podziemnego w świetle wybranych mitów mezopotamskich
Goniszewski, Piotr (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
Artykuł ten przedstawia wyobrażania mieszkańców Mezopotamii o świecie podziemnym w wybranych mitach w języku sumeryjskim (Zejście Inany do świata podziemnego) i akadyjskim (Zejście Isztar do świata podziemnego; Nergal i Ereszkigal i Sen księcia Kummy). Obraz krainy umarłych zawarty w pismach sumeryjskich został przejęty i rozwijany w tradycji akadyjskiej. Według wierzeń mieszkańców Mezopotamii miejsce, gdzie po śmierci udawali się zmarli, było położone pod powierzchnią ziemi i praoceanem wód. Swoim wyglądem przypominało starożytne sumeryjskie miasto, co odzwierciedlało urbanistyczną mentalność mieszkańców Międzyrzecza. Należało pokonać rzekę, która prawdopodobnie nawiązywała do systemów irygacyjnych, i przekroczyć bramy, by dostać się do mrocznego polis, w którego centrum znajdował się pałac-świątynia. Świat podziemny okryty był mrokiem i wszechobecnym pyłem. Ludzie po śmierci wiedli bierną egzystencję, często porównywaną do snu. W krainie umarłych obecne były te same struktury społeczne co na ziemi. Królowie, notable, kapłani zachowywali swoją pozycję i ich stan był nieco lepszy od kondycji zwykłych zmarłych. Los człowieka po śmierci można było poprawić poprzez godny pochówek i regularne ofiary. Śmierć była stanem wiecznym, jedyny kontakt ze światem żywych zapewniała praktyka nekromancji oraz fakt nawiedzania bliskich w przypadku zaniedbywania ofiar. Zaświaty zamieszkiwał ogromny panteon bóstw i hybrydalnych istot, na którego czele stała mroczna para, bogini Ereszkigal i bóg Nergal. Bogowie nieba i ziemi nie mieli władzy nad tą częścią kosmosu, ich także obowiązywały surowe prawa krainy umarłych.
„Ojcze nasz” Augusta Cieszkowskiego – metody egzegetyczne z parakletyczną tezą
Kubski, Grzegorz (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
August Cieszkowski był w romantyzmie najbardziej znanym w Europie polskim filozofem. W roku 1838 stworzył szkic traktatu Ojcze nasz, nad którego tekstem pracował ponad 50 lat. Obszerne wydanie dzieła nastąpiło w XX wieku, długo po śmierci autora. Traktat jest komentarzem ciągłym do Modlitwy Pańskiej podporządkowanym założeniom historiozofii. Autor w nawiązaniu do ponad tysiąca wersetów biblijnych stara się udowodnić, że w dziejach ludzkości, po epokach Boga Ojca, Syna nastanie trzecia era – Ducha Świętego, Parakleta, czas królestwa Bożego na ziemi. Dopiero w świetle Parakleta nastąpi „objawienie Objawienia”, jak to określa za teozofem Josephem de Maistre’em. W koncepcji Cieszkowskiego widać podobieństwa do poglądów Friedricha Schellinga, ale także do rozumienia filozofii jako zapowiadanego Parakleta. Takie przekonanie głosił Józef Hoene-Wroński. Cieszkowski uważa, że teksty Pisma Świętego rozwijają swoje znaczenia wraz z rozwojem ludzkości. Deklaruje trzymanie się ówczesnego katolickiego sposobu egzegezy związanego z Tradycją. Gdy w jego lekturze sensy dosłowne nie pasują do przypisanych tradycyjnych znaczeń, wybiera dosłowne rozumienie. Posługuje się egzegezą etymologiczną. Obejmuje nią także polskie przekłady, nawet gdy w źródle nie ma etymologicznego powiązania. W artykule ukazano interpretację daną przez Cieszkowskiego na przykładzie takich wyrazów, jak ó άρραβών „zadatek” (2 Kor 1,22), τό μυστήριον „tajemnica” (Mt 13,11) czy ή κοινωνία „społeczność” (2 Kor 13,13). Cieszkowski odczytuje wyrażenie „zadatek Ducha” jako dowód, że ludzkość otrzyma Go w pełni w trzeciej erze. Dotąd nauczanie Kościoła, formy życia chrześcijańskiego i społecznego były tylko „zadatkiem” wobec pełni panowania Boga jako Parakleta w trzeciej erze. Nawet Jezus Chrystus objawiał to Królestwo „przybliżonym sposobem’ jako „tajemnicę”. W trzeciej erze nastanie κοινωνία, „społeczność Ducha Świętego”. Cieszkowski zmieniał XVI-wieczne rozumienie wyrazu „społeczność” z dawnych przekładów. Nadawał mu znaczenie nowożytnego społeczeństwa. Pod wpływem tertulianizmu oryginalnie wnioskował, że zacznie się panowanie Ducha Świętego „Króla Wiekuistego”.
Ontologia ed epistemologia nell’itinerario scientifico e spirituale di padre Pavel A. Florenskij
Del Mastro, Diana (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
Pavel A. Florenskij was an authentic giant of both scientific and theological culture, explicitly recognized as one of the great masters of religious thought in the Encyclical Fides et ratio by Pope John Paul II in 1998, a thinker who has been able to cross all fields of the knowledge, authentically transdisciplinary, defined by many as the Leonardo da Vinci of Russia. An integral vision of knowledge pushes him to try to penetrate the “living fibers of science”, and to glimpse the possibility of an interrelation of knowledge and their different languages through the key of the symbol.
Oskar Arnulfo Romero, święty trudnego czasu
Lesner, Witold (Uniwersytet Szczeciński, 2020)
Artykuł na przykładzie św. Oskara Romero, arcybiskupa San Salvadoru w latach 1977-1980, ukazuje, że świętość zawsze jest osadzona w konkretnej rzeczywistości historyczno-geograficzno-duchowej (część pierwsza). Dbając o zbawienie dusz i pokój w kraju w trakcie narastającego konfliktu polityczno-gospodarczego, arcybiskup podejmował wszystkie niezbędne działania: był mediatorem między rządem a niezadowolonym ludem; upominał za bestialstwo wojska; zapewniał schronienie i żywność potrzebującym (część druga). Te działania wzbudziły falę protestów oponentów, którzy oskarżali go o lewicowe poglądy i propagowanie teologii wyzwolenia (część trzecia). W wątpliwościach św. Oskar szukał duchowego wsparcia w nauczaniu ówczesnych papieży oraz Soboru Watykańskiego II i synodów - i je tam znajdował (część czwarta). Mimo przeciwności św. Oskar pozostał wierny do końca powołaniu pasterza „owiec i wilków” i dopiero gdy go już zabrakło, okazało się, jak ważny był dla pokoju w Salwadorze. Odpowiedzialny za zbawienie powierzonych ludzi heroicznie bronił świętości i godności ich życia, aż do męczeńskiej śmierci w czasie sprawowanej Mszy Świętej.

Przeglądaj

Przeglądaj Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie, 2020, nr 27 wg Tytuł