Studia Gdańskie, 2007, T. 21
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/26864
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Prześladowani i zapomniani. Raport o prześladowaniach chrześcijan w latach 2005-2006, red. John Pontifex, tłum. z ang. A. M. Bereda, Pomoc Kościołowi w Potrzebie, Warszawa 2007, ss. 96Romejko, Adam (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)Pozycja Hans Urs von Balthasar, Odpowiedź wiary, tłum. z niem. W. Szymona, Wydawnictwo „W drodze”, Poznań 2007, ss. 184Romejko, Adam (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)Pozycja Ks. Stanisław Bogdanowicz, Na Wojciechowym szlaku. Pierwsze lata Archidiecezji Gdańskiej, Wydawnictwo Oficyna Pomorska, Nowy Bukowiec-Gdańsk 2007, ss. 432Kaczorowski, Robert (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)Pozycja Podstawowe zagadnienia psychologii religii, red. S. Głaz, Wydawnictwo WAM, Kraków 2006, ss. 672Grulkowski, Bronisław (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)Pozycja Armando Favazza, Religia i psychologia, tłum. z wł. B. Stokłosa, Świat Książki, Warszawa 2006, ss. 399Grulkowski, Bronisław (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)Pozycja Carsten Peter Thiede, Jesus, Man or Myth?, Lion, Oxford 2005, ss. 158Dańczak, Andrzej (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)Pozycja Livio Fanzaga, „Credo”. Le verità fondamentali della fede, San Paolo, Cinisello Balsamo 2005, ss. 291Dańczak, Andrzej (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)Pozycja Hans Küng, Der Anfang aller Dinge. Naturwissenschaft und Religion, Piper, München 2005, ss. 246Dańczak, Andrzej (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)Pozycja Stanisław Dziekoński, Formacja chrześcijańska dziecka w rodzinie w nauczaniu Kościoła od Leona XIII do Jana Pawła II, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2006, ss. 619Cichosz, Wojciech (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)Pozycja Moralny aspekt wykorzystywania zwłok ludzkichMeller, Jacek (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)Modern science and technology offer several options of dealing with a human corpse, other than a traditional funeral. It seems that the range of available choices will widen with time. Each step of the way involves a question of decency and respect for the corpse. Making a human being and human dignity a point of reference for moral judgment, and acknowledging a special status of a corpse and its parts, as a thing closely connected with a person, one can approve of only such deeds that do not threaten a person’s dignity by subordinating it to other purposes. Those deeds should help a person to grow in love, life and health, to know oneself. The situation when a human corpse is treated as a means to an end that does not concern a person must be seen as despicable.Pozycja Celibat – sublimacja czy relacja?Grulkowski, Bronisław (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)The main purpose of the article is discussion with psychological conception of understanding the celibacy as a form of sublimation. This interpretation is connected with the psychoanalytical view of personality and sexuality. The personality is there seen as a “closed” system existing for its own purpose; its energy is originally biological and sexual. In such vision the religious and spiritual values are secondary ones. Such interpretation of the celibacy is incorrect. Therefore the author of the article proposes to interpret the celibacy in the light of the relational concept of personality, originated mainly by Joseph R. Nuttin (author of “Psychoanalysis and Personality”). Personality is seen in this concept as a part of connection “I – world”. The personality is based on the relations with the world and creates them. The sense of life and its quality depends here on self esteem, kind of relations and the interpretation of the world. There are therefore many possible situations and configurations. The relational interpretation of celibacy corresponds very well with religious understanding. It helps to understand much better the nature of the celibacy and the priest’s personality in its dynamic perspective (for example development or overcoming the crisis). This turn is free, what is especially important, from the danger of egocentrism and unclear terms such as unconsciousness, sublimation etc. So it seems very important to understand and interpret the celibacy in terms of the relational concept of personality.Pozycja De l’école chrétienne á l’école laïqueCichosz, Wojciech (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)Jak daleko sięgamy w historię Europy czasów chrześcijańskich, edukacja nie tylko od samego początku była obecna w Kościele (zarówno dydaktyka, jak i wychowanie), ale stała się swoistą mistrzowską sztuką: ars artium et scientia scientiarum. Szkoły były związane z instytucjami kościelnymi: z parafiami, zakonami czy też z katedrami, a z biegiem czasu powstawały również zakładane i promowane przez Kościół uniwersytety. Było to zatem nauczanie, które wychodziło z Kościoła i którego patronem był Kościół; nauczanie typowo kościelne, związane nie tylko z problematyką teologiczną, czy, mówiąc jeszcze prościej, kościelną, ale wychowanie rozumiane jako służba spełniana przez Kościół w odniesieniu do społeczeństwa, do poszczególnych ludzi – dzieci, młodzieży i dorosłych. W sekularyzującym się współcześnie świecie warto zapytać o główne przyczyny oraz kontekst historyczno-kulturowy przekształcenia tradycyjnej szkoły kościelnej (fr. l’école chrétienne) w laicką (świecką) szkołę publiczną (fr. l’école laïque). Szczególnie interesujące wydają się pytania: Jak należy rozumieć laicyzację? Co historycznie legło u jej podstaw? Czy słowo zeświecczenie (laicyzacja) nacechowane jest współczesnymi treściami (rozumiane jako ateizacja oraz walka z Kościołem i religią w ogóle), czy też może w historii wychowania ma ono nieco inne odniesienie i tym samym znaczenie (konotacje etymologiczne: dowartościowanie tego, co świeckie: gr. laikos, łac. laicus – świecki, ludowy)? Owa czytelność języka jest niesłychanie ważna, gdyż często „używamy tych samych słów i korzystamy z tych samych znaków, a zupełnie się nie rozumiemy”. W kontekście zachodzących współcześnie przeobrażeń cywilizacyjnych powyższe pytania wydają się istotne, wręcz fundamentalne, gdyż oblicze Europy, z jednej strony, ukazuje swój chrześcijański charakter, a z drugiej – postępującą laicyzację i sekularyzację. W XVIIII wieku nastąpiło – z różnych i nie zawsze łatwych do uchwycenia przyczyn – zawładnięcie wychowaniem kościelnym przez państwo, które kierowało się nierzadko inspiracjami filozoficznymi, dalekimi od myśli chrześcijańskiej. Laicyzacja szkolnictwa, nacechowana głównie znamionami filozofii oświeceniowej, nie może być rozumiana jako zwykła ateizacja wychowania czy też walka z Kościołem i religią w ogóle, gdyż w historii wychowania przybrała konotacje etymologiczne (dowartościowanie tego, co świeckie). Z czasem, w niektórych częściach Europy mogła przybrać postać bardziej zdecydowaną i ideologiczną (Rewolucja Francuska), a wyrażającą się w redukowaniu różnych dziedzin życia uniwersalistycznej cywilizacji chrześcijańskiej (łac. respublica christiana) do wymiaru świeckiego (horyzontalnego) i stopniowym eliminowaniu Kościoła i religii w ogóle z życia społeczeństwa. Laicyzacja szkoły była procesem długotrwałym, a uchwycenie jej wszystkich wątków i okoliczności jest wręcz niemożliwe. Niemniej jednak, można dziś stwierdzić z dużym przekonaniem, że choć „szkolnictwo kościelne” ulegało zeświecczeniu, to proces ten należy rozumieć przede wszystkim jako przekazanie nadzoru nad wychowaniem ludziom świeckim (nie jak początkowo – duchownym). Właśnie laikat (stąd zeświecczenie), choć duchowni w dalszym ciągu odgrywali znaczącą rolę w wychowaniu jako elita wykształcona, stał się odpowiedzialny za edukację młodego pokolenia, a wyrazem tego miały być następujące elementy: 1)świecki charakter edukacji poprzez nadzór państwowy; 2) udoskonalona organizacja wychowania publicznego; 3) tworzenie edukacji wielokulturowej i wielowyznaniowej; 4) szkolnictwo prywatne poddane kontroli państwowej; 5) tworzenie ogólnego planu edukacji i spisu obowiązujących podręczników; 6)przygotowanie kadry nauczycieli świeckich; 7) postępująca autonomia nauki; 8) dostosowanie szkoły do potrzeb życia codziennego i wymagań narodowych; 9) prowadzenie zajęć szkolnych i nauki w ogóle w języku ojczystym; 10) przesunięcie punktu ciężkości z wykształcenia gramatyczno-retorycznego, na moralno-obywatelskie; rozszerzenie treści przedmiotowych o przedmioty przyrodnicze; 11) ograniczenie nauczania religii do wykładu katechizmu i Pisma Świętego na niższym stopniu; 12) przeniesienie życia religijnego do kościołów. Współczesne szkoły kościelne, istniejące wraz z państwowymi (publicznymi), czasami zagrożone wychowaniem ateistycznym, a więc nie tylko pomijającym wychowanie chrześcijańskie, ale często zwalczającym takie wychowanie, ukazują w XXI wieku nowy (właściwie tradycyjny!) kierunek wychowania, mianowicie związania szkoły nie tylko z Kościołem jako instytucją wspierającą, patronującą czy instytucją będącą mecenasem wychowania, ale także z Kościołem, który przez ludzi jako świadków wiary kształci nowe pokolenie. Tak jak w Oświeceniu wyraźnie dał się zauważyć proces zawłaszczenia „szkoły kościelnej” przez „szkołę świecką” – zgodnie z zasadą: cuius regio, eius educatio – tak dziś, państwowa szkoła świecka – z coraz to większym powodzeniem – współistnieje w pluralistycznej edukacji ze szkołą prowadzoną przez Kościół (szkoła katolicka). Ta ostatnia uświadamia wychowankom poczucie kulturowej więzi z Europą, ukształtowanej na fundamencie dziedzictwa antyku i tradycji chrześcijańskiej.Pozycja Proces inicjacji chrześcijańskiej dziecka w rodzinieIdem, Łukasz (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)This article deals with the problem of Christian initiation of children in their families. Firstly it shows the meaning of the word “initiation” and the connection between a religious initiation and a family’s catechumenate. Then the article describes the process of the initiation of a child in a family – an introduction into: a recognition of God, prayer, liturgy of the Church and sacraments. A family is the first and fundamental environment of Christian initiation. In this particular community parents’ example and testimony of life are the most important. But the process of the initiation in a family needs continuation in other catechetical environments – especially in a parish.Pozycja Austriacka polityka wobec wybranych mniejszości narodowych i religijnychRomejko, Adam (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)Pozycja Konsumpcjonizm jako nowa kwestia społecznaBiedrzycki, Tomasz (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)Pozycja Tradycja liturgiczno-muzyczna Kościoła Mariackiego w Gdańsku w świetle kodeksu Ms. Mar. F 405 z Biblioteki PAN w GdańskuJasiewicz, Jan Jerzy (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)The present study contributes to the extensive research carried out on the mediaeval musical culture in Poland, particularly in the Pomeranian Region. This paper is not only a monographic elaboration on Ms. Mar. F 405 code. Additionally, it attempts to determine its position against a background of various other kinds of Polish and European liturgical and musical tradition. The antiphonary contains both “de tempore” and “de sanctis” breviary chants, including “commune sanctorum” compositions. It is certainly a second part of a two-volume antiphonary (the first part containing Advent, Christmas and Lent is unknown), as it begins with Vespers from the office of the Lord’s Resurrection’s Sunday. The code is not complete. The fact that a lot of pages are missing, including the colophon, makes it impossible to read some offices and hinders to determine the time and place of the antiphonary’s origin. The book is bound in oak panels coated with skin. There are some other characteristic features noticeable in the book’s construction, for example some practical devices in the form of metal corners and bars, a separate spot serving to fasten the book to a stand and a lack of stamps which were first used in the 15th century. These qualities indicate the 14th century as the time of the book’s origin. The code was written in Gothic minuscule commonly used in the middle ages (called also a texture) on parchment folios (having some features of the northern parchment: “charta theutonica”). The ornamentation of the code is rather simple and strictly related with the divine office (liturgy of the hours). Liturgical chanting was recorded in a rhombic notation, called Gothic, which is monophonic, generally typical of the diocesan chorale. The comparison of Ms. Mar. F. 405 with the Teutonic codes (F1, L6 and L10) and the diocesan antiphonary from Bamberg (the 12th century) makes it possible to ascertain their repertoire similarity. In the musical layer, the code is not a monolith, however its tonal profile fits within the diocesan practice much better than within the monastic tradition. It is possible to notice the impact of the latter practice mainly in the chants of the 4th and 7th tone. Undoubtedly, it is evidence of the mediaeval practice of an intermingling of different kinds of liturgical and musical tradition. The place of the manuscript’s origin remains an open question. The script might have been created both in Gdańsk, and outside the city’s borders. Numerous arguments associated with this matter indicate mediaeval Toruń, as it was at that time an energetic center of culture and craftsmanship. The Ms. Mar. F 405 was written six hundred years ago and it seems that at this point we have to make do with mere suppositions.Pozycja Cysterska poezja liturgiczna – oficjum rymowane „Laetare Germania”Jasiewicz, Jan Jerzy (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)One of the fundamental sources serving to carry out research on the development of chorale composing in Poland, belonging to the mediewal liturgical poetry, are productions devoted to Saint Jadwiga. Almost all of these compositions were created in the circle of Silesian Cistercians, and they were most likely first introduced where the Saint Bernard’s monasteries existed. Due to the frequend devastations of the Oliwa monastery the oldest liturgical books did not survive. We may suppose that the texts about Saint Jadwiga were insert into Oliwa Cistercians’ liturgy at the end of the 13th century and they later spread all over the Pomerania region, especially in Gdańsk. The religious worship of Saint Jadwiga reached Gdańsk at the a test in the 14th century, as the earliest preserved manuscripts, containing among other works also texts concerning Saint Jadwiga, go back to these times. The source basis of this article, were source records which are a part of the special collection departments of both the Gdańsk Library of the Polish Academy of Sciences and the Pelplin Theological Seminary. The literary text of Laetare is of purely cultic character. All the antiphons and responsories are in a poetic form, whose basic constants are isosylabisms and rhymes. Only in the lines of the responsories prose is used in most parts. The melodies of antiphons and responsories are characterized by numerical succession of modi, which was in accordance with the rule almost absolutely observed in the 13th century. The Saint Jadwiga Office, representing the mainstream of the then common practice, shows, however, richer diversity in this matter. The melodies of the antiphons recorded in Laetare are not entirely original and they do not contribute to chorale composing any new elements. The incipit of the chants are in accordance with the melody formulae encountered in today’s Vatican edition. Apparently, this means that melodies of already known compositions were used with new texts. The architectural structure of the majority of the compositions is faultless and some of them, from the point of view of Gregorian aesthetics, cam be acknowledged as extremely valuable. The relation between the literary text and music of these compositions do not reveal any serious irregularities. The composer is aware of the character of the tonic language, and it seems that the casus of moved accentuation that appear in the work result from the author’s desire to subordinate the word stress to the logical emphasis of the whole sentence. The aesthetic value of the compositions, being a part of the above discussed office, is significant, and the work done by the anonymous author is praiseworthy. In accordance with the requirements of a liturgical monody, remaining under the influence of the tendencies prevailing among the then European composers, the anonymous author created a work of art, whose level did not diverge from the form of this kind encountered in other countries.Pozycja „Pieśń katechizmowa” ze śpiewnika Jana Siedleckiego z 1886 rokuKaczorowski, Robert (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)Pozycja Nauczanie o Matce Bożej w XIX-wiecznych katechizmach na WarmiiKaczorowski, Robert (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)Pozycja Życie mistyczne według św. Pawła. (Wstęp metodologiczny)Rafiński, Grzegorz (Kuria Metropolitalna Gdańska, 2007)