Kultura-Media-Teologia, 2024, nr 60
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/37594
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Kategoria dzieciństwa w ekspozycjach o Holokauście. Analiza strategii komunikacyjnych wybranych muzeówZaborski, Marcin (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Jak muzea poświęcone Holokaustowi prezentują historie najmłodszych uczestników wojny? Jaką rolę w ich narracji odgrywają dzieci? Czy autorzy ekspozycji poświęcają im odrębne wystawy – czy raczej dziecięce losy są „wpisane” w ogólny przekaz dotyczący historii Zagłady? Czy muzealne prezentacje są poświęcone konkretnym postaciom czy społecznościom anonimowych uczestników wojennych wydarzeń? I wreszcie – czy autorzy ekspozycji dotykających traumy dostosowują swój przekaz do możliwości percepcyjnych młodego odbiorcy? Stawiając te pytania, autor artykułu analizuje linie narracyjne wybranych placówek muzealnych: Instytutu Yad Vashem w Jerozolimie, Muzeum Żydowskiego w Berlinie, Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie, Wileńskiego Muzeum Historii Żydowskiej, Ryskiego Muzeum Getta i Holokaustu na Łotwie oraz Estońskiego Muzeum Żydowskiego w Tallinie.Pozycja Obraz Czeczena jako wroga w rosyjskiej narracji medialnej podczas II wojny czeczeńskiej i jego wpływ na rosyjskie społeczeństwoWojewska, Monika (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Propaganda była zawsze obecna w wojnach, począwszy od starożytności aż po współczesność. Jednak w obecnych wojnach, z powodu mediatyzacji i cyfryzacji współczesnej kultury, jest ona ich nieodzownym elementem, współdecydującym o wyniku. Pierwsza wojna czeczeńska, którą podjęli Rosjanie bez większego przygotowania dezinformacyjnego i propagandowego, ukazała społeczeństwu rosyjskiemu – dzięki interwencji niezależnych dziennikarzy – prawdziwy obraz okrucieństwa na Kaukazie. Natomiast w czasie II wojny czeczeńskiej, po przejęciu władzy przez Władimira Putina, władzom Rosji udało się odciąć swoich obywateli (oraz zagranicznych obserwatorów) od rzetelnych informacji. Wystraszeni powtarzającymi się zamachami bombowymi (zainicjowanymi przez Putina, ale opisywanymi przez kremlowskie media jako skutek działań Czeczenów) i poddani blokadzie informacyjnej obywatele Rosji dali swoim władzom społeczne przyzwolenie na krwawą pacyfikację Czeczenii. Rosnące odtąd poparcie Rosjan dla nowego prezydenta jest dowodem na to, że jego polityka medialna trafiła do społeczności rosyjskiej, która zaaprobowała przedstawiony przez władze wizerunek wroga – czeczeńskiego terrorysty. Celem tego artykułu jest opisanie tego negatywnego obrazu Czeczenów w prokremlowskich mediach oraz ukazanie jego wpływu na społeczeństwo rosyjskie.Pozycja Edukacja dzieci i etyka skoncentrowana na dobru. Obserwacje na marginesie lektury książki „Świat w lustrze. Dobro może być większe”Urych, Ilona (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Artykuł przedstawia analizę treści książki Świat w lustrze. Dobro może być większe autorstwa Zofii Kulińczak, Aleksandry Kulińczak, Katarzyny Kulińczak oraz Cezarego Smuniewskiego, z ilustracjami Anny Kaszuby-Dębskiej. Tekst bada edukacyjne i etyczne walory książki, koncentrując się na jej strukturze narracyjnej oraz artystycznych ilustracjach. Artykuł podkreśla znaczenie otwartej narracji oraz pedagogiki odwróconych ról (parentyfikacja), wskazując, że dobro może pochodzić z niespodziewanych źródeł, niezależnie od pozycji społecznej. Ilustracje odgrywają istotną rolę, wzmacniając emocjonalne przesłanie tekstu. Refleksje teologiczne oraz wieloaspektowe podejście do moralności wzbogacają przesłanie książki, która stanowi cenne narzędzie edukacyjne rozwijające empatię, wyobraźnię oraz zrozumienie dla różnych perspektyw i wartości moralnych. Autorzy wykorzystują metaforę lustra, by ukazać dobro jako wartość, która domaga się odkrywania z różnych perspektyw i zróżnicowanych kontekstach. Książka angażuje młodych odbiorców, rozwijając ich wyobraźnię, empatię oraz zdolność do refleksji nad wartościami etycznymi i społecznymi. Jest to przykład literatury dziecięcej adresowanej również do dorosłych czytelników.Pozycja Rozplątać zaplątane. Co zawiodło w artykule „Więzi” z 27 lutego 2023 roku oraz w projekcie Teologii Politycznej poddanym krytyce w tym artykule?Treppa, Zbigniew (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Realizacja projektu Teologii Politycznej, który miał na celu stworzenie nowych wersji obrazu Miłosierdzia Bożego wykonanego podczas objawień św. Faustyny w latach 30. XX w., została poddana druzgocącej krytyce w artykule „Więzi”. Zagadnienia poruszane przez autorkę artykułu, która jest lingwistką, dotyczą złożonej problematyki z zakresu teologii wizualności. Zawarte w nim tezy rozmijają się jednak z wiedzą z tego zakresu. W niniejszym artykule podjęta została próba korekty błędów zawartych w artykule „Więzi”. Z analiz wynika, że nie tylko krytyka projektu, lecz również sam projekt wraz z jego realizacją zawierają szereg rażących wad i nieprawidłowości. Jednym z wniosków jest to, że niewystarczające baza badawcza i brak kompetencji w dziedzinach, które w nieuprawniony sposób próbuje się reprezentować, zamiast rozwiązywać skomplikowane problemy, czynią je jeszcze bardziej zawiłymi.Pozycja „Actus humanus” w kontekście sztucznej inteligencji a odpowiedzialność osobySobkowiak, Jarosław A. (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Celem prezentowanego artykułu jest refleksja nad zagadnieniem „actus humanus” w odniesieniu do sztucznej inteligencji (AI) oraz odpowiedzialności moralnej człowieka. W pierwszej części dokonuje się zestawienia cech charakterystycznych dla aktu ludzkiego z odpowiednikiem „aktów” sztucznej inteligencji, które są oparte na algorytmach i procesach uczenia maszynowego. W dalszej części zostają nakreślone technologiczne i etyczne ramy wykorzystania sztucznej inteligencji. W ostatniej części zostanie omówiona propozycja ograniczenia nadzoru człowieka nad procesem uczenia maszynowego i powierzenie go sztucznej inteligencji odwołującej się wyłącznie do stworzonych ram etycznych (CAI ). Całość zostaje dopełniona najnowszą propozycją „Collective Constitutional AI” (CCAI ), która ma poszerzyć odpowiedzialność o społeczny wymiar tworzenia ram etycznych i w ten sposób zachować pośredni nadzór człowieka nad procesami sztucznej inteligencji.Pozycja Idea sejfityzmu w kulturze współczesnej i jej egzemplifikacje w polskich portalach internetowychRusanowska, Ida (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Tekst opisuje temat sejfityzmu, czyli problemu coraz silniej obecnego we współczesnej kulturze i środkach masowego przekazu kultu bezpieczeństwa i eliminowania zagrożeń dotyczących ludzkiego życia. Pierwsza cześć artykułu przedstawia przegląd literatury dotyczącej idei sejfityzmu oraz przybliża dwa jej podstawowe nurty, a mianowicie: wychowanie w bezpieczeństwie fizycznym i bezpieczeństwie emocjonalnym. W drugiej, badawczej części tekstu, przedstawiona została metodologia badań własnych oraz opis przykładów ulegania idei sejfityzmu oraz jej popularyzacji w wybranych polskich portalach internetowych. W zakończeniu zasygnalizowana została potrzeba pogłębionych badań w zakresie idei sejfityzmu i jej realnego oddziaływania na społeczeństwo polskie.Pozycja Zaburzenia racjonalnej konsumpcji żywności obserwowane w narracji medialnejRaś, Dariusz; Szumiło-Kulczycka, Magdalena (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Obserwowanemu współcześnie konsumeryzmowi towarzyszą niejednokrotnie dysfunkcje odżywiania. Wykorzystując metodę prof. W. Pisarka i adaptując ją do mediów społecznościowych można zaobserwować niepokojącą tendencję: anorektyczki udzielają w Internecie wskazówek dotyczących odchudzania. Lektura zjawiska zaburzeń odżywiania z pozycji medioznawczych wydaje się w tym przypadku konieczna. Pozbawione odniesienia do choroby, nieadekwatne treści komentarzy do postów Eugenii Cooney (2 mln subskrybentów), w połączeniu z nienormatywnym obrazem jej ciała oraz postrzeganie jej blogów wprost jako propagowanie filozofii pro-ana stawiają nowe pytania medioznawcze.Pozycja H.A. Campbell & W. Bellar, Digital Religion: The Basics, 1st Edition, Routledge, Abingdon – New York 2023, ISBN 9780367528102, pp. 178Buksa, Łukasz (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Pozycja Reprezentatywna mikroskala? Rozważania o tożsamości lokalnej mieszkańców Czeladzi z racji udziału ich przedstawicieli w bitwie o Monte Cassino, red. M. Krakowiak, A. Dębska-Kossakowska, Katowice 2016, ss. 384Maroń, Natalia (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Pozycja Marcin Ciechanowski, Klaudia Cymanow-Sosin, Ewangelizacja w mediach, Homini, Kraków 2024, ss. 206, ISBN 978-83-8205-297-8Guzek, Damian (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Pozycja Czy muzyka gra jeszcze pierwsze skrzypce we współczesnych koncertach? Koncert jako wydarzenie multimedialne i jako przestrzeń komunikacji kulturowejKusto, Justyna; Jaszewska, Dagmara (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Praca przedstawia nowe multimedialne formy wydarzeń muzycznych, takie jak mapping, hologramy, silent disco, koncert wirtualny, koncert w rozszerzonej rzeczywistości, oraz łączące te zjawiska formy hybrydowe. Omówiono w niej wyniki dotychczasowych badań nad tymi zjawiskami, a także zilustrowano je przykładami z polskiej i zagranicznej sceny muzycznej. W pracy ukazane zostały techniczne uwarunkowania tych innowacji, ale przede wszystkim zmiany, jakie niosą one w dziedzinie odbieranych przez słuchaczy wrażeń. Zmiany te wpisują się w zjawisko aromatyzacji kultury, polegające na przekształcaniu muzycznych doświadczeń w wyjątkowe przeżycia przez wzmacnianie percepcji muzyczno-wizualnej. Ważnym wątkiem podjętym w artykule był wpływ koncertów multimedialnych na komunikację kulturową (muzyczną) ich uczestników i twórców. Przedstawione w pracy badania pokazują, że jedynie część słuchaczy pozytywnie ocenia doznania oferowane na tego typu koncertach oraz ich wspólnototwórczy charakter. Dlatego wydaje się, że swoich odbiorców znajdą w przyszłości zarówno tradycyjne koncerty „na żywo”, jak również zaawansowane technologicznie imprezy multimedialne.Pozycja Artykulacja barwno-fakturalna ekspozycji Muzeum Księdza Jerzego Popiełuszki w Warszawie w perspektywie komunikacji multimodalnejMojżyn, Norbert (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Muzeum Błogosławionego Księdza Jerzego Popiełuszki na warszawskim Żoliborzu jest instytucją kościelną, która od 1990 roku gromadzi, konserwuje, kataloguje i udostępnia do publicznego wglądu obiekty związane z Jerzym Popiełuszką, księdzem katolickim zamordowanym w 1984 roku na polecenie władz komunistycznych. Obiekty zebrane w całość wystawienniczą tworzą w Muzeum spójną przestrzeń duchową, kulturową, poznawczą i edukacyjną, dedykowaną szerokiemu gronu zwiedzających, zarówno wierzących, jak i niewierzących. W artykule omówiono wykorzystanie środków artykulacyjnych w Muzeum – koloru i faktury materiału – z punktu widzenia komunikacji multimodalnej. W przeciwieństwie do „zwykłej” komunikacji, w której głównym środkiem jest język (słowo, tekst), w komunikacji muzealnej język ma status medium pomocniczego – obiekt i wystawa są własnym językiem komunikacji muzealnej. W wyniku przeprowadzonych badań komunikacja w muzeum jawi się jako kompleksowy zespół zróżnicowanych praktyk komunikacyjnych, ukierunkowanych przede wszystkim na realizację funkcji religijnych, kulturotwórczych, integrujących i tożsamościowych. Badania potwierdziły, że współczesna komunikacja muzealna wykorzystuje szeroko ugruntowane kulturowo-religijne znaczenia kolorów i faktur. Badania pozwoliły na stwierdzenie, że są one niezbywalnymi elementami kodu kulturowego używanego w dyskursie muzealnym, ponieważ: 1. doprecyzowują przekaz – pomagają prawidłowo identyfikować znaczenie; 2. wzmacniają poczucie tożsamości grupy religijnej i etnicznej (polskiej, patriotycznej); 3. symbolizują poglądy, wymagania i cele grupy religijnej lub narodowej; 4. przybierają formę powtarzalną – multiplikatywną dla równoległych zdarzeń dyskursywnych.Pozycja Dialog kulturowy czy promowanie idei? – sytuacja chrześcijaństwa w Republice Chińskiej w świetle wybranym międzywojennym czasopiśmiennictwie w latach 1931-1939Michalewicz, Katarzyna (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)W artykule przeanalizowano wybrane artykuły z polskiego międzywojennego czasopiśmiennictwa (lata 1931-1939) poświęcone rozwojowi chrześcijaństwa w jego różnych odłamach (katolickim, protestanckim i prawosławnym) w Chinach. Zbadano tematykę oraz wydźwięk tych artykułów. Wyniki badań pokazały, że dziennikarze skupiali się w swoich relacjach na przedstawianiu działalności organizacji chrześcijańskich, ukazywali wpływ elit na szerzenie się religii chrześcijańskich, a także opisywali działalność misyjną Kościołów. Zdarzało im się przy tym popełniać błędy faktograficzne, czy upowszechniać uproszczone wizje rzeczywistości, niepoparte wiedzą naukową. Zarówno treść tych artykułów, jak również ich wydźwięk, często miał charakter propagandowy - co związane było z problematyką różnic międzykulturowych. Badania pokazały, że dziennikarstwo prasowe można określić mianem medialnie zapośredniczonej komunikacji międzykulturowej - w tym kontekście wskazano na operowanie sloganami czy szerzenie stereotypów kulturowych (na przykład nieuargumentowanych sądów o wyższym poziomie chińskiej moralności względem moralności Zachodu).Pozycja Rozwój literatury audialnej w platformach streamingowych w Polsce w ostatnich 20 latachMatusiak, Eliza (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Artykuł został poświęcony literaturze audio wydawanej jako podcasty w formie serii przez platformy streamingowe w Polsce (Storytel i Audiotekę) w perspektywie 20 lat (2004-2024). Badanie osadzone jest w kontekście zwrotu audytywnego współczesnej kultury. Głównym celem badawczym jest sprawdzenie, jak przedstawia się zawartość wskazanych platform pod kątem seriali audio oraz scharakteryzowanie rozwoju produkcji audialnych na przestrzeni 20 lat. Dla osiągnięcia celu zastosowane zostały dwie metody badawcze: analiza zawartości ilościowa, badająca dostępne produkcje pod kątem liczby oraz gatunkowej przynależności publikowanych serii, oraz analiza jakościowa, która obejmuje aspekty rozwoju narracji audio w Polsce.Pozycja Komunikowanie wartości w filmie jako medialnym przekazie audiowizualnymMarczak, Mariola (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Utwory audiowizualne, bez względu na cele, dla których zostały wytworzone, służą transmisji jakiejś wartości informacyjnej Dotyczy to także audiowizualnych artefaktów, co oznacza, że można i należy traktować je jednocześnie jako przedmioty kulturowe (niekiedy także dzieła sztuki) oraz jako media (narzędzia przekazu informacji) i przekazy, wypełnione zawartością informacyjną, które zostały wytworzone po to, aby dotrzeć do jakiegoś odbiorcy – adresata tegoż przekazu (komunikacyjny punkt widzenia). W niniejszym tekście konstruuję teoretyczne podstawy dla analitycznego badania możliwości komunikowania wartości poprzez filmy. Autorski koncept oparty jest na połączeniu perspektywy komunikacyjnej i estetycznej poprzez komunikacyjną teorię filmu Calvina Prylucka. Zakładam, że zawartość informacyjna przekazu kulturowego, w tym ta o charakterze aksjologicznym, wyłania się z dwustopniowej analizy znaczeń tegoż utworu, tj. z analizy na poziomie kształtowania znaczenia i konstruowania znaczenia.Pozycja Lekcja odpowiedzialności z Janem Józefem Szczepańskim, red. M. Krakowiak, LTW, Łomianki, 2023Wiszniowska, Monika (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Pozycja Fundamentals of the presence of clergy in the media. Theological and canonical aspectKołodziej, Marcin (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Kościół realizuje Chrystusowy nakaz głoszenia Ewangelii także poprzez środki społecznego przekazu. Zwrócił na to uwagę w czasach najnowszych Sobór Watykański II, który w dekrecie Inter mirifica, postulował korzystanie z tych narzędzi. W obecnym czasie ważną przestrzenią przepowiadania słowa Bożego stał się również internet. Obecność duchownych w mediach społecznościowych wydaje się być konieczna. Ma ona oczywiście swoje blaski i cienie. Dlatego w refleksji teologicznej i ustawodawstwie posoborowym Kościoła nie brakuje wskazań, które posługę duchownych w mediach mają uporządkować w taki sposób, aby stała się ona nowoczesną amboną i służyła skutecznemu przepowiadaniu słowa Bożego.Pozycja Komunikacja przez sztukę i komunikacja w sztuceKawecki, Witold (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Z jednej strony komunikowanie było zawsze ważnym aspektem kultury, kultura bowiem sama z siebie jest komunikacją.Z drugiej strony komunikacja tworzy kulturę. Kultura przekazuje z pokolenia na pokolenia „wzory zachowań” czyli pewnego rodzaju „kody”. Kultura i media wzajemnie się przenikają. Media nadają kulturze nową strukturę i porządek, można by rzec nowy status. Ale jest też relacja zawrotna: kultura zmienia i kształtuje wizerunek mediów. Z tego powodu można mówić o kulturotwórczej roli mediów. Tak jak możemy traktować o komunikacji kulturowej, uprawnieni jesteśmy też do tego, by mówić o komunikacji w obrębie sztuki. Dla McLuhana sztuka jest środkiem komunikacji i wyjątkową techniką niepodobną do innych. Sztuka jest przekaźnikiem, a jednocześnie formą poznania i walki z oddziaływaniem innych przekaźników – jest specyficzną formą języka oddziałującą na ludzi przede wszystkim przez swoją istotę, nie zaś przez treść.Pozycja Relacja zbudowana na algorytmach. Co determinuje dziś treści oferowane odbiorcom przez portale informacyjne – na przykładzie serwisu rp.plJarosz, Marta (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Wciąż postępująca rewolucja technologiczna sprawia, że treści dziennikarskie oferowane użytkownikom internetu nie są już zależne tylko od wagi podejmowanych tematów, ale w dużym stopniu również od uwarunkowań narzucanych przez algorytmy i oczekiwań samych odbiorców. Efektem tego jest konieczność rozszerzania oferty przez media do tej pory specjalizujące się w tematach związanych z polityką, prawem i ekonomią. Zjawisko, o którym mowa, obrazują zmiany, które dokonały się w ostatnim roku w portalu rp.pl. Na czym one polegały i czym zaowocowały? Co w praktyce redakcyjnej oznacza „dyktatura Google Discover”? W artykule została podjęta próba odpowiedzi na te pytania. W przedstawionych rozważaniach wykorzystane zostały praktyczne doświadczenia autorki i dane wewnętrzne wydawnictwa oraz wyniki badania ankietowego przeprowadzonego na potrzeby niniejszego opracowania.Pozycja Digital religion – nowe oblicze wiary w erze cyfrowejBuksa, Łukasz (Wydział Teologiczny UKSW w Warszawie, 2024)Twierdzenie, że technologia cyfrowa otwiera przed współczesnym człowiekiem nowe możliwości jest obecnie niewystarczające. Po niespełna trzech dekadach (r)ewolucji cyfrowej należy stwierdzić, że technologia w zawrotnym tempie – całkowicie i w sposób nieodwracalny – zmieniła każdą sferę życia człowieka. Odcisnęła swoje piętno na życiu jednostek i społeczeństwa, interakcjach międzyludzkich, komunikacji, poznawaniu i postrzeganiu świata, wartościowaniu, sposobie realizacji potrzeb życiowych, także religijnych. To ostatnie stało się źródłem zjawiska, któremu socjologowie amerykańscy już dwadzieścia lat temu nadali miano „digital religion”. Wydaje się, że zagadnienie religii cyfrowej w zbyt małym stopniu przyciąga uwagę polskich badaczy i wciąż czeka na pogłębione analizy.