Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 2012, T. 32
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/18312
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Vulgarised Rahnerianism and Post-Critical Recontextualisation: Solvents of Catholic Identity in Contemporary CatechesisO’Shea, Gerard (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)W 2010 r. w wywiadzie udzielonym P. Seewaldowi papież Benedykt XVI został zapytany, jak to jest możliwe, że w zachodnich szkołach katolickich młodzież więcej dowiaduje się o buddyzmie niż o swojej własnej wierze. Papież to samo pytanie zadawał sobie, wskazując, że choć dzieci i młodzież w Niemczech uczęszczają przez 9, a niektórzy nawet 13 lat na lekcje religii, to jednak owoce tych zajęć są tak skromne. Jest to swoiste wyzwanie, które domaga się przemyśleń i działań na rzecz odnowy współczesnej katechezy. Wychowanie dokonujące się w szkołach katolickich ma swoją długą historię, jednak w obecnym czasie coraz częściej staje przed różnego rodzaju dylematami. Analiza aktualnej sytuacji społeczno-kulturowej uprawnia do stwierdzeń, że swoistym cudem jest ciągłe trwanie wiary w jej znaczeniu biblijnym i kościelnym. Współczesna edukacja katolicka dokonująca się w tak zróżnicowanych społecznych, politycznych, ekonomicznych i duchowych uwarunkowaniach, poddana wpływom kultury popularnej, wystawiona jest nie tylko na zewnętrzne ataki, lecz także na zagrożenia wewnętrzne. W obecnym artykule profesor Gerard O’Shea, wykładowca Instytutu Jana Pawła II ds. Małżeństwa i Rodziny w Melbourne, ukazuje ten problem w trzech częściach. Pierwsza przedstawia wpływ „popularnej recepcji” teologii Karola Rahnera na tożsamość szkół katolickich. Ten ogólny fenomen angielski dominikanin Aidan Nichols nazwał „uproszczonym rahnerianizmem”, który — choć bazuje na nauczaniu K. Rahnera — to jednak różni się od niego w pewnych zasadniczych kwestiach dotyczących znaczenia Bożego objawienia. Na takiej podstawie w latach 70-tych ubiegłego wieku zaczęto tworzyć koncepcję nowej katechezy. W drugiej części Autor ukazuje równoległy wpływ na wychowanie i współczesną katechezę konstrukcjonizmu (konstruktywizmu, kontekstualizmu), który opiera się na przekonaniu, że ludzie postrzegają rzeczywistość poprzez pryzmat swojej kultury i doświadczeń, przypisując temu, co odnotowują, określone znaczenia, i w związku z tym nikt nie może zaobserwować obiektywnej rzeczywistości, oderwanej od nadawanych znaczeń i kontekstów. Trzecia część zwraca uwagę na próby niektórych katolickich myślicieli (zwłaszcza teologów z Leuven: Lieven Boeve i Didier Pollefeyt), którzy chcieli określić pewne obiektywne kryteria efektywności katolickiej edukacji. Tradycyjna edukacja w szkołach katolickich, która opierała się na realistycznej epistemologii, była ważną propozycją na gruncie ogólno pedagogicznym. Bardzo niebezpieczne dla tej propozycji wychowawczej stało się natomiast uleganie wpływom konstruktywizmu, który podważał obiektywną naturę rzeczywistości (prawdy), przyjmując za główne odniesienie założenia relatywizmu. Od blisko czterdziestu lat szkoły katolickie pozostają pod wpływem takich oddziaływań i to zasadniczo zmieniło ich tradycyjne oblicze. Presja „uproszczonego rahnerianizmu” czy „rekontekstualizmu” jest na tyle zakorzeniona w szerszej mentalności, że trudno jest jej przeciwdziałać i wobec współczesnej kultury podejmować działania służące zachowaniu katolickiego modelu wychowania. Tymczasem od przyjęcia właściwych podstaw zależy przyszłość katolickiej edukacji. Współczesne badania potwierdzają, że w katechezie wymiar symboliczny przeważa nad realistycznym, a zagadnienia dotyczące treści są zdominowane przez kwestie metodyczne. Przekaz depozytu wiary ulega osłabieniu. Współcześni uczniowie mają budować swój światopogląd nie tyle w oparciu o obiektywne wartości i normy, ale odnosząc się do różnych, „światowych” propozycji moralnych i intelektualnych. Tworzony w ten sposób obraz świata jest mocno subiektywny i autonomiczny, w którym wartości katolickiej wiary są marginalizowane. Katolickie szkoły pozostają pod wpływem zasadniczej alternatywy: wierności Kościołowi albo podążaniu za współczesnymi trendami edukacyjnymi.Pozycja Wkład duchowieństwa katolickiego w rozwój duchowy i materialny gmin pogranicza ‒ Godowa, Gorzyc Śląskich i Krzyżanowic w XX wiekuOlszar, Henryk (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)Remainding of activity the oustanding personality living in the region between Odra and Olza rivers, by learning about their life and activity, is one of the method to shaping the patriotic attitude. The were also many catholic prists, who could shape memorable, worthy of imitate attitudes, working in 23 parishes in Katowice and Opole archidioceses on 175 km2 area. There were lived almost 45.000 inhabitants (in Godów, Gorzyce Śląskie, Krzyżanowice and Krzanowice districts, Racibórz and Wodzisław Śląski towns). It was a specific area, where the cultural influences of Poland, Morawia and Germany were in conflict, competing against each other, but also enriched each other. Prists were on duty in social services as a national, political even scientifical activities. During the historical turning points their were learning members of the church how to show the love to the silesian region and to tradition of previous generations. They remind about the history and the role of family and other spiritual values. Priests developed the devoutness, the eucharistic and Marian spirituality. They attracted of the beauty of the material and spiritual culture and beloved polish language. Simply helped many people, defended their dignity. Promoting of the priesthood inheritance needs time and good will of many allies in the local communities. Those who “were passed by” needs the attention and repay the obligation by the members of the church, who took, many times, their help and support in ministry.Pozycja „Skandal krzyża” a motyw świątyni (ναός), według relacji o wyszydzeniu Jezusa na krzyżu (Mk 15,29-32a)Mikołajczak, Mieczysław (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)Pozycja Eufemia raciborska ‒ priorissaKublin, Grzegorz (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)Pozycja Liturgiczne i pozaliturgiczne przepowiadanie z obrazowością słowną i wizualnościąŁysy, Hubert (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)Pozycja Dyskusja J. Ratzingera – Benedykta XVI z eschatologiczną interpretacją Królestwa Bożego w aspekcie egzegetycznymKról, Przemysław (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)The eschatological interpretation of the God’s Kingdom claims, that Jesus proclaimed the end of the world which is close. J. Ratzinger-Benedict XVI make a exegetical reflection on this way of understanding the kingdom. Pope notices author’s eschatological mentality. They didn’t take into account history of interpretation the biblical text. Pope points out the necessary of using literary and theological principles of interpretation the Holy Bible. There is a need to take into consideration circumstances in which biblical text was produced, original language, parallel passages and the unity of the Old and New Testament. Reading the Bible in that way, by Benedict XVI indicates clearly at Jesus and His Church. The kingdom of God finally occurred on Earth in the person of Jesus — in His mission in The Holy Spirit against the kingdom of Satan. The kingdom of heaven is being present in the event of the cross, which from the point of view of resurrection, is the victory of love against evil. God’s reign exists also in the community of believers. It remains at the same time the kingdom, which is yet to come at the end of times in its fullness. Nevertheless this fullness is already anticipated.Pozycja Znaczenie religijności w formowaniu jakości życia małżonkówKrok, Dariusz (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)Precise analyses of social life show that many people use religious and spiritual beliefs as criteria when seeking a marriage partner. They strongly feel that the person they are going to marry should have similar or even the same religious beliefs and convictions. A review of religion-family literature presents mainly positive correlations between marital satisfactionand various dimensions of religion, e.g. active involvement in a faith community, service attendance. In that case, discussing the role of religion in a marital system is needed. The aim of this article is to examine the significance of religiousness in forming spouses’ quality of life. Evidence indicates that there are three main areas in which religiousness is tied to spouses’ quality of life: (1) global marital satisfaction, (2) marital commitment, and (3) marital conflict-resolution strategies. The results show that more frequent church attendance and the personal relevance of religion relate to greater marital satisfaction. The relations between religiousness and marital satisfaction are moderated by two important factors: spouses’ mental health and the frequency of church attendance. Greater religiousness is consistently connected to greater marital commitment. Religion also offers couples guidelines suggesting how to resolve conflicts after they erupts. As a consequence religiousness is linked to more constructive conflict-resolution strategies, less frequent conflict and better communication patterns. Religion does not provide an unfailing guarantee for happy marriage. Nevertheless, it offers a chance to considerably improve spouses’ quality of life.Pozycja Korelacja nauczania religii katolickiej z wiedzą o społeczeństwie w szkołach ponadgimnazjalnych. Ujęcie teoretyczneZellma, Anna (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)Successive curricular reforms in general education have been implemented in Polish education since 2009/2010. In connection with it, the authors of catechetical curricular documents of Catholic Church in Poland planned new areas of correlation of religion teaching with school education. They also introduced new contents in correlation with subjects of general education such as civic studies. The aim of this article is to analyse correlation of catholic religion teaching with civic studies in post-secondary schools: in secondary school, technical college and vocational school on the basis of new curricular documents on religion teaching and general education. The issues included in binding documents: Catechesis curriculum and General education curriculum are consecutively disscussed. Being aware of the fact that new civic studies curriculum is just being created, the analysis of correlation of religion teaching with civic studies in post secondary schools is omitted. However, the range of correlation in catechesis and general education curriculum is mentioned. The evaluation of analysed aims, tasks and contents is also made. In the summary a few didactic and educational postulates, significant to catechetical practice, are introduced.Pozycja Wygaśnięcie władzy delegowanej wskutek wystąpienia przyczyn natury wewnętrznej (kan. 142 §§ 1-2 KPK)Dzierżoń, Ginter (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)The Author of the presented article focused his attention of cessation of delegated power mentioned in can. 142 § 1 CIC, i. e. fulfilment the mandate, expiration the time, completion of the number of cases for which the power was granted and also cessation of the purpose for the delegation. According to the Author, all the aforementioned hypotheses result from the nature of things and for this reason there is no need to express them in normative form. This is because they acquire legal effectiveness irrespective of a decision by a delegating or delegated person. However, the legislator decided to develop a normative from in order to guarantee proper functioning of the system. In view of such legal order, the duty of the doctrine is to explain the mechanism of functioning og these hypotheses.Pozycja Rodzaje objawienia. Typologia Karla RahneraCichoń, Jan (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)Pozycja Demokracja i jej wartości w encyklikach Jana Pawła IIWróbel, Adam (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)The main issue of the article concentrates on the idea of democracy, its moral, social, legal and political spectrum, included in encyclicals of John Paul II. The author, sharing John Paul’s II opinion, tries to: specify what the democracy and its fundamental human rights exactly are; define the values which are its foundation, and the anti values that constitute a threat to it; show the rights, duties and the role of an individual, society and the state in the democratic system. Analysis of the Pope’s teaching in this area, shows that true democracy — which ensures the common participation in political decisions and is a guaranty for citizens to control their democratic rules — should be connected with fixed and constant, thus invariable moral and human values, which belong to the human nature, come from the truth about human being, and protect dignity and fundamental rights of human beings. The Pope indicates unequivocally that democracy and peace, are the most wanted and precious values for the society, in centre of which lies the respect for human life.Pozycja Variety and Reliability of Religious Experience as a Scientific ProblemAbramovich, Semen (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)Z medycznego punktu widzenia religijność jest uważana za coś równoważnego nerwicy. Wielu naukowców uważa religijność za patologię. Ten fakt różni się jednak od oczywistych dowodów potwierdzających, że przytłaczająca większość populacji Ziemi jest religijna. Okazuje się, że większość ludzi nie idzie krok w krok z przedstawicielami myśli medycznej i materialistycznej. W historii kultury nigdy nie było tak, żeby większą część ludzi uznać za szalonych. Ani izolacja braminow-mędrców z pewnych warstw społeczności, które są zidentyfikowane w Wedach jako „bydło bogów”, ani oznaczenie świadomości sansarycznej w Dhammapadzie jako „bańki”, ani nawet deklaracja chrześcijańskiej tezy o jedynie „niewielkiej liczbie” wybrańców, nie były tak kategoryczne. To wszystko jest typową dedukcją pozbawioną żywych korzeni praktyki religijnej. Dzisiaj jest prawie niemożliwe, żeby badać religię „w gabinecie”. Mamy zaufanie do naukowca, który podczas badań wprowadził do systemu religijnego wierzenia jakiegoś dzikiego plemienia, został poddany odpowiedniej inicjacji i osobiście doświadczył tego konkretnego transu, który później mógł opisać w swojej pracy naukowej. Nowoczesna psychologia posługuje się pojęciem odmiennych stanów świadomości głównie w odniesieniu do zjawisk archaicznego szamanizmu z zażywaniem narkotyków, i łatwo jest szydzić z szamana, który wchodzi w trans poprzez halucynogenny napój i dźwięki bębna. Ale ci, którzy są uważani za luminarzy ludzkości i ich działalność zmieniła świat, doświadczyli takiego rodzaju transu bez halucynogenów i bębna. Definicja „odmienne stany świadomości” jest stosowana do każdego stanu religijnego transu. Udowodniono, że w czasie intensywnej religijnej emocji mózg staje się bardzo aktywny i roztropny, emocje stają się niezwykle wytrzymałe, jednocześnie są one kontrolowane przez intelekt z dużą energią i precyzją. Otóż określenie „ciemny fanatyzm religijny” nie obejmuje wszystkich dzieł świadomości. W rzeczywistości jednak religijne emocje, ekstaza modlitwy oraz inne podobne rzeczy nie wyczerpują pojęcie religii. Ale wiara — serce religii — oznacza bardzo trudną psychologiczną pracę, ponieważ wielkość Wszechświata nie pozostawia nam żadnych nadziei, że wszyscy ludzie przez całe ich życie zdołają zrozumieć istniejące realia. Jedyne wyjście dla nas, to przyznać, że bardzo mało wiemy, że większość z istniejących rzeczywistości zawsze pozostanie tajemnicza. Człowiek, zagłębiając się w te sprawy, często staje się zrozpaczony z powodu swojej niezdolności do znalezienia racjonalnego wytłumaczenia dla świata. Irracjonalne poczucie zaufania do istniejącego porządku rzeczy daje nadzieję i odwagę by żyć, kochać i urodzić dziecko, które będzie, prawdopodobnie, wrogo przyjęte przez świat. Takie poczucie pobudza optymizm i nadzieję. Oczywiście, sama natura religii pokazuje, że człowiek pokonuje strach egzystencjalny w praktyce doświadczenia religijnego, a badanie tego doświadczenia metodami nauk pozytywnych jest coś w rodzaju daltonizmem.Pozycja Vztah česke společnostik Církvi a křesťanstvíVicha, Daniel (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)Celem artykułu jest przedstawienie relacji społeczeństwa wobec Kościoła i chrześcijaństwa w Republice Czeskiej. Uświadomienie sobie tej sytuacji może pomóc samotnemu w Republice Czeskiej Kościołowi, aby ponownie zadać sobie pytanie: Jak głosić Ewangelię w tym społeczeństwie? Ponieważ sytuacja Kościoła w Republice Czeskiej zdecydowanie różni się od sytuacji w innych krajach Europy, ważnym jest określenie przyczyn takiego stanu rzeczy, które warunkują aktualny kontekst działania Kościoła w tym kraju. Dlatego w paragrafie pierwszym analizie zostają poddane źródła i przyczyny teraźniejszej sytuacji Kościoła w Republice Czeskiej. Paragraf drugi artykułu zostaje poświęcony stopniowi sekularyzacji, w jakim znajduje się społeczeństwo czeskie, oraz specyficznym przejawom stosunku narodu wobec Kościoła. Natomiast w paragrafie trzecim zostaje przedstawiony sposób postrzegania Kościoła przez opinię publiczną. Treść paragrafów stopniowo wprowadza w uwarunkowania historyczne i współczesne przejawy stosunku Czechów do Kościoła katolickiego, dostarczając czytelnikowi kompletny wizerunek problematyki obecności Kościoła w życiu społecznym jednego z najbardziej zsekularyzowanych krajów. Społeczeństwo czeskie w skali europejskiej jest postrzegane jako wielce zsekularyzowane, a jego członkowie — jako ludzie przeważnie deklarujący się jako ateiści. Taka sytuacja jest istotnym bodźcem i wyzwaniem dla Kościoła czeskiego, który na te fakty musi reagować. Jednak by sam Kościół i społeczeństwo były w stanie tę sytuację dostatecznie rozważyć, trzeba pytać ojej przyczyny. Powody znacznie rozwiniętej sekularyzacji, często przypisywane czterdziestoletniemu okresowi ustroju komunistycznego, są głębsze i należy ich szukać w historii narodu czeskiego. Opisany w artykule stan sekularyzacji jest wynikiem długotrwałego historycznego doświadczenia narodu czeskiego z Kościołem, które kształtowało się przez kilka stuleci, zwłaszcza jednak pod koniec panowania monarchii habsburskiej, która była dla Czechów symbolem ucisku, a zarazem łącznikiem z Kościołem katolickim. Chociaż w przeciwieństwie do innych państw Republika Czeska charakteryzuje się nadzwyczajnym stopniem sekularyzacji, nie można powiedzieć, by społeczeństwo było wobec religii jako takiej całkowicie wrogie. W środowisku czeskim za określeniem siebie jako ateista kryje się często raczej niezgadzanie się z Kościołem i jego pomyłkami historycznymi, niż bezpośrednie odrzucenie istoty nadprzyrodzonej. Pytanie nie jest zatem o to, czy Czesi są wierzący, czy nie, ale w co właściwie wierzą. Podczas gdy tylko 13% populacji deklaruje się jako katolicy, egzystencję istoty nadprzyrodzonej odrzuca tylko jedna piąta Czechów. Właśnie ta sytuacja jest dla Kościoła czeskiego niezmiernym wyzwaniem. Społeczeństwo czeskie jest wobec działalności Kościoła, pomimo znacznego stopnia sekularyzacji, stosunkowo tolerancyjne. Kościół ma możliwość działania w takiej mierze, która nie odzwierciedla poziomu mocno zsekularyzowanego społeczeństwa. Kościół w czeskim społeczeństwie nie jest w większości organizacją szanowaną i wyszukiwaną. Większość ludzi nie rozumie, dlaczego Kościół miałby korzystać ze specjalnych przywilejów, których nie mają inne organizacje. Kościół nie ma wpływu ani znaczenia przy tworzeniu się opinii społecznej czy poglądów obywateli, zaś wartości, które głosi, są postrzegane w większości jako przestarzałe i anachroniczne. Taka pozycja oznacza dla Kościoła nową potrzebę szukania własnej tożsamości w społeczeństwie, które nie jest wrogie, ale raczej obojętne. Ta obojętność jednak, paradoksalnie, umożliwia Kościołowi wolność w możliwościach oddziaływania i ewangelizacji, ponieważ w społeczeństwie z tak niewielką religijnością prawie nie istnieje ateizm walczący.Pozycja Logikeiatreía ‒ istota służby Bożej według J. Ratzingera / Benedykta XVISzymik, Jerzy (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)Pozycja Austro-węgierski epizod Sióstr Maryi Niepokalanej (1914-1918)Stefaniak, Piotr (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)Pozycja Kapłan jako przewodnik w kierownictwie duchowym. Refleksja na kanwie dokumentu Kongregacji ds. Duchowieństwa Kapłan ‒ szafarz miłosierdzia BożegoKantor, Robert (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)Pozycja ...ad praesentiam regis Cracoviae provocavimus... Dlaczego Książę Bolko I Niemodliński pozwał w 1359 roku biskupa wrocławskiego przed sąd Kazimierza Wielkiego?Czechowicz, Bogusław (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)Pozycja Ryzyko teo-logiki globalnej solidarnościCuda, Jerzy (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)Pozycja Chrześcijańska arabskojęzyczna literatura apologetyczna Bliskiego i Środkowego Wschodu w okresie Abbasydów (750-1050)Sadowski, Michał (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)The new socio-political context of the conquered nations of the Middle and Near East caused an unexpected and profound changes on the map of the religions in the area. As soon as in a decade after the death of Muhammad (632AD) the rise of Islam and the spread of the Qur‘änic message became a fact in the Eastern frontiers of the Byzantine Empire. In consequence, Christian communities living in the territories controlled by the new political power, had to answer these challenges. First hundred years after the Muslim conquest of the Middle and Near East were characterized by a separated development of both religious communities. Therefore, by the end of the Umayyad Caliphate (749 AD) we do not find any Christian document written in Arabic. The turning point happened under the Abbasid rule (750-1258). The appearance of the oldest-known Christian text in Arabic (Fī tathlīth Allāh al-wāhid) dated to the 755-770 AD, was undoubtedly coincidental, but significant. However, we must keep in mind that the openness of the Abbasid rulers supported both the cultural and religious exchange. The encounter between the believers of these two religions forced them to explore their differences and to face new and unexpected challenges. The faith in the one God in the Trinity of Persons and the Incarnation confronted with the Islamic approach to monotheism is one of the challenges that the Christians of the Middle and Near East had to deal with. They had to meet this challenge for at least two reasons: (1) To preserve their own communities from conversion to Islam; and (2) To expose Christian doctrine and defend the faith against the accusations of polytheism. The defense of the faith was at the heart of Arab Christian apologetic literature, which usually dealt with the following topics: (1) God, the Holy Trinity; (2) Jesus Christ: Divine filiation, Incarnation, Redemption; and (3) The authenticity of Christianity.Pozycja Powstanie parafii i budowa kościoła pw. Przemienienia Pańskiego na osiedlu Związku Walki Młodych w Opolu w latach 1980-1985Szczepaniak, Andrzej (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)The paper consists of three parts. In the first one, the author presents — on the basis of available archival documents — the successive stages of submitting applications to the authorities of the People’s Republic of Poland (in the years 1980-1982), requesting permissions to build churches in the Diocese of Opole, the parish of Lord’s Transfiguration in Opole offering a case study. In the second part, the author describes the course of the construction of the church, and in the third one, explains — in the light of documents of the Second Vatican Council — the architectonic principles behind the sacral object under discussion, together with the group of parochial buildings. The Lord’s Transfiguration Church in Opole is a typical example of architectonic modernism of the 1980s.