Verbum Vitae, 2020, T. 37, nr 1
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/28066
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja „Przyszedł mi z pomocą duch mądrości” (Mdr 7,7). Relacja między starotestamentową mądrością a działaniem Ducha ŚwiętegoZieliński, Marcin (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020)Artykuł zajmuje się biblijnym wyrażeniem „duch mądrości” (por. Mdr 7,7) i bada jego relację do osoby Ducha Świętego, ostatecznie objawionego w Nowym Testamencie. Po krótkiej prezentacji relacji między duchem a mądrością w Starym Testamencie zostaną przeanalizowane niektóre aspekty działania mądrości na podstawie tekstów z Mdr 7-9, które będą następnie zestawione z wybranymi fragmentami z Nowego Testamentu, ukazującymi działanie Ducha Świętego. Artykuł prezentuje analogie i podobieństwa w działaniu tych dwóch rzeczywistości. Zarówno mądrość, jak i Duch Święty są ukazywani jako duchowy dar, który kieruje wyborami człowieka. Podkreśla się aspekt ich ciągłej obecności w życiu wierzącego, a także ścisły związek z radością i osiągnięciem życiowego spełnienia. Te analogie wydają się wynikać z duchowej natury obu rzeczywistości, pochodzenia z tego samego źródła – od Boga – oraz z kontekstu historycznego, w którym powstają – Księga Mądrości oraz teksty nowotestamentowe.Pozycja Biblijne podstawy nauczania o Duchu Świętym w „Katechezach” Cyryla JerozolimskiegoWidok, Norbert (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020)Tekst przedłożonego artykułu przedstawia nauczanie Cyryla Jerozolimskiego († 387) na temat Ducha Świętego w ramach jego interpretacji tzw. symbolu wiary stosowanego w Jerozolimie. Będąc autorem 18 katechez wygłoszonych do katechumenów i 5 skierowanych do neofitów, dwie z nich poświęcił przekazaniu nauki o Duchu Świętym. Są nimi Katecheza XVI i Katecheza XVII umieszczone w cyklu nauk katechetycznych przeznaczonych dla katechumenów. Analiza tekstowa tych katechez doprowadziła do wyselekcjonowania kilku aspektów tego nauczania, mającego charakter biblijnego udokumentowania przekazywanych wątków. Na uwagę zasługują kwestie związane z nazwami Ducha Świętego, z istotą trynitarnych relacji oraz Jego naturą i zbawczymi zadaniami. Poszczególne zagadnienia, jak wykazała analiza, ukazują Cyryla jako wytrawnego teologa i katechetę drugiej połowy IV wieku, a więc przez Soborem Konstantynopolitańskim, na którym dopiero została rozstrzygnięta nauka o Duchu Świętym w spisanym tam Credo.Pozycja Duch udzielony Mesjaszowi w Księdze IzajaszaSzmajdziński, Mariusz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020)Rzeczownik rûaḥ („duch”, a także „oddech, wiatr”) jest jednym z ważniejszych terminów teologicznych w Starym Testamencie, zwłaszcza gdy występuje w znaczeniu „duch”. Wówczas rûaḥ pozostaje zawsze w mocy Boga i jest zależny od Niego. Jako duch Boży „czuwa” on nad stworzeniem, odnawia wszystko, przywraca do życia, a po śmierci człowieka wraca do Boga, który go dał. W Księdze Izajasza rzeczownik rûaḥ występuje 51 razy. Bardzo ważną rolę odgrywa w wyroczniach, które zapowiadają i ukazują mesjasza: Iz 11,1-3a, 42,1 i 61,1. Duch jest mu udzielony jako moc Boża do wypełnienia ważnych zadań. Bóg udziela ducha w sposób trwały. Dzięki duchowi tworzy się szczególna relacja pomiędzy Bogiem a mesjaszem, która jest wyrażona takimi tytułami jak „mój sługa” lub „mój wybrany”. Jego misja jest skierowana przede wszystkim do ubogich i chorych. Jej skutkiem będzie zmiana ich sytuacji przez ustanowienie prawa i sprawiedliwości. Działalność mesjasza przekroczy granice Izraela i zostanie skierowana do wszystkich narodów. Dzięki niemu poganie będą oświeceni Bożym światłem i będą uczestniczyli w przymierzu. W takim znaczeniu wyrocznie mesjańskie z Księgi Izajasza występują w Nowym Testamencie (Mt 12,18-20; Łk 4,18-19).Pozycja Obietnice Ducha dla „martwych” w świetle Ap 14,13Siemieniec, Tomasz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020)Artykuł porusza kwestię obietnic Ducha dla „martwych” w świetle Ap 14,13. Punktem wyjścia jest stan badań nad tekstem Ap 14,13. Zostało wykazane, że – jak dotąd – uczeni głownie skupiali się na adresatach tego makaryzmu, poszukując odpowiedzi na pytanie o to, czy idzie tutaj o wszystkich chrześcijan, czy tylko o męczenników. Autor artykułu proponuje rozumieć „martwych” w kategoriach duchowych (jako martwych duchowo). Wskazuje na to kontekst makaryzmu, którym jest wizja 14,6-13, jak również fakt, że duchowe znaczenie terminu „martwi” nie stoi w sprzeczności z innymi tekstami Apokalipsy. W związku z tym mamy tu błogosławieństwo dla tych, którzy się nawracają. Duch Święty jawi się tutaj jako Ten, który potwierdza obietnice dane w makaryzmie, a co za tym idzie, jest Tym, który nadaje dynamizm głoszonej „odwiecznej dobrej nowinie”. Duch, przemawiając w Ap 14,13, jawi się jako Osoba, która wyraża siebie samego, przekazując orędzie ludziom. Paralelne do wypowiedzi Ducha polecenie spisania treści błogosławieństwa ukazuje rolę tegoż Ducha w procesie, który nazywamy natchnieniem skrypturystycznym. Zatem Duch odgrywa tutaj bardzo ważną rolę w przekazie dobrej nowiny, która z jednej strony wzywa do nawrócenia, a z drugiej, w przypadku, kiedy to nawrócenie nastąpi, wskazuje na rychłą realizację zbawczych obietnic.Pozycja „Przypomnij sobie…” (Ap 2,5; 3,3). Duch Święty żywą pamięcią Kościoła w świetle Apokalipsy JanowejPodeszwa, Paweł (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020)Duch Święty przypomina Kościołowi wszystko, co Jezus powiedział i uczynił. Dwa teksty z Apokalipsy Janowej wskazują wyraźnie na tę funkcję Parakleta, który mówi do wspólnoty, odwołując się jednocześnie do jej pamięci: w Liście do Kościoła w Efezie (2,5) oraz w Liście do Kościoła w Sardach (3,3). Oba pisma zawierają imperatyw „przypomnij sobie”. W ich świetle staramy się odpowiedzieć na podstawowe pytanie: o czym Duch Święty przypomina Kościołowi? Analizowane teksty, w których Duch Święty wzywa wspólnotę Kościoła do pobudzenia pamięci, wyraźnie wskazują, że chodzi przede wszystkim najpierw o przypomnienie fundamentów chrześcijańskiej wiary (Wcielenie, misterium paschalne) oraz tożsamości chrześcijan, przez chrzest złączonych z ukrzyżowanym i zmartwychwstałym Jezusem i zrodzonych do nowego życia. Wezwanie do pamiętania jest równoznaczne z koniecznością gorliwego strzeżenia depozytu wiary oraz nawracania się, to znaczy przyjmowania mentalności i zamysłu samego Boga, co dalej ma owocować konkretnymi czynami wiary. Motywacją do takiej postawy chrześcijan jest pamięć o dobrodziejstwach i darach Boga. Duch Święty, nazywany przez Katechizm Kościoła Katolickiego „żywą pamięcią Kościoła” (1099), pobudzając i aktywując pamięć wspólnoty, mobilizuje do żywej i owocującej wiary, która wyraża się w prawdziwym chrześcijańskim świadectwie przynależności do Jezusa, braterskiej miłości oraz gorliwym głoszeniu Dobrej Nowiny.Pozycja Stwórcze działanie Bożego rûªḥ w Księdze EzechielaPikor, Wojciech (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020)Celem artykułu jest przybliżenie teologicznego znaczenia rûªḥ w Księdze Ezechiela. Aktywność stwórcza Bożego ducha jest analizowana w opowiadaniu o powołaniu prorockim Ezechiela (Ez 1–3) oraz w wizji doliny wyschniętych kości (37,1-14). Wystąpienie tego samego wyrażenia rûḥî („mój duch”) w 36,27; 37,14 i 39,29 potwierdza nie tylko charakter stwórczy Bożego ducha, ale również pozwala uznać go za hipostazę Boga. Wewnętrzne odrodzenie dokonane przez ducha Jahwe czyni nie tylko z Ezechiela, ale również z Izraelitów manifestację obecności Boga w świecie.Pozycja Pneumatologiczna wiarygodność KościołaMastej, Jacenty (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020)Niniejsze opracowanie ukazuje pneumatologiczną wiarygodność Kościoła. Cel ten został zrealizowany w trzech punktach. Najpierw zaprezentowano wydarzenie Pięćdziesiątnicy jako eklezjogenetyczny dar Ducha Świętego. Następnie ukazano pneumatologiczną ikoniczność Kościoła. W trzecim punkcie wyeksplikowano znaki pneumatologicznej wiarygodności Eklezji. Holistyczna prezentacja obecności i działania Ducha Świętego w Kościele – zarówno w jego genezie, jak również w permanentnym urzeczywistnianiu się w historii – stanowi podstawę do wykazania jego absolutnej wyjątkowości, co jest możliwe przy równoczesnym udziale ratio i fides. Pneumatologiczna wiarygodność Kościoła jest ściśle powiązana z innymi argumentami budowanymi w ramach teologii fundamentalnej, np. skrypturystycznym, rezurekcjonistyczny, agapetologicznym, martyrologicznym, prakseologicznym, sperancyjnym, werytatywnym czy ze świętości. W argumentach tych trzeba jeszcze mocniej uwyraźniać aspekt pneumatologiczny.Pozycja The Holy Spirit and the Ongoing Formation of PresbytersLipiec, Dariusz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020)The Holy Spirit plays a significant role in the process of the ongoing formation of priests. His activity can be perceived in three aspects. (1) He strengthens the charism given during the ordination to the priesthood in such a way that the presbyter is in constant connection with the Father and with the Son. (2) The Third Person of the Holy Trinity raises anew the pastoral love which is necessary for fulfilling the mission of priesthood and which leads to (3) the deepening of the bond between the priest and God. This enhances the priest’s pursuit of his own holiness. The priest should actively respond to the Holy Spirit, Who initiates the contact by his engagement, and he should cooperate with Him for the sake of the salvation of the faithful, in order to build God’s Kingdom on earth.Pozycja Standardowe i specyficzne rozumienie słowa rûaḥ w tekstach Księgi Rodzaju i Księgi WyjściaLemański, Janusz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020)Analiza dokonana w tym artykule pokazuje, że zastosowanie słowa rûaḥ w księgach Rodzaju i Wyjścia mieści się w ogólnych znaczeniach łączonych z nim także w innych księgach biblijnych. Słowem tym opisuje się więc tu wiatr, zawsze jednak widziany jako „narzędzie w ręku” Boga, używane podczas działań zbawczych na rzecz ocalenia życia w ogóle lub Izraela. Potem rûaḥ oznacza samo życie obecne w człowieku i stanowiące dar od Boga, który może zostać odebrany. Wreszcie rûaḥ oznacza również charyzmatyczna siłę, udzielaną przez Boga wybranym ludziom, i to, co wewnętrzne w człowieku, jego stany ducha oraz emocje. Każde z tych znaczeń ma swoją specyfikę, najbardziej widoczną zwłaszcza w tzw. prehistorii biblijnej (Rdz 1,2; 3,8; 6,3; 8,1).Pozycja Biblijne owoce Ducha Świętego (Ga 5,22-23) na drodze do dojrzałej wiary w katechezieKopiczko, Tomasz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020)Artykuł jest teologiczno-katechetyczną analizą owoców Ducha Świętego (Ga 5,22-23) na drodze do kształtowania dojrzałej wiary w procesie katechetycznym. Studium zostało podzielone na trzy punkty: owoce Ducha Świętego, dojrzała wiara i dojrzały człowiek. Analiza tekstów biblijnych oraz dokumentów katechetycznych pozwoliła na wyprowadzenie trzech wniosków. Po pierwsze: to Duch Święty jest dawcą łaski i źródłem dającym wzrost wierze. Po drugie: cnoty, które wymienia św. Paweł w Liście do Galatów jako owoc działającego w człowieku Ducha, należy uznać za cechy dojrzałej wiary. Po trzecie: zadaniem katechezy jest pomoc człowiekowi w odkrywaniu bogactwa darów Ducha Świętego oraz w ich urzeczywistnianiu.Pozycja Duch Paraklet a pamięć Kościoła w ujęciu czwartej EwangeliiKluska, Branislav (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020)Jezus w mowie pożegnalnej zapowiada przyjście Parakleta (J 14,26), którego zadaniem będzie przypominać uczniom Jezusa to, czego ich Chrystus nauczał. Artykuł podejmuje kwestię wpływu Parakleta na pamięć uczniów i odpowiada na pytanie: Jak należy rozumieć to działanie Ducha wobec uczniów? Autor artykułu podejmuje to zagadnienie z perspektywy teologii biblijnej z uwzględnieniem elementów teorii pamięci społecznej. Najpierw przedstawia w sposób syntetyczny rozumienie pamięci w Biblii oraz podstawowe założenia teorii pamięci społecznej. Następnie analizuje tekst i dokonuje interpretacji teologicznej obietnicy Parakleta z J 14,26 oraz w świetle tych tekstów czwartej Ewangelii, w których występuje motyw pamięci (2,17.22; 12,16). Pamięć jest bardzo ważnym elementem doświadczenia Kościoła popaschalnego. Działalność Ducha łączy teraźniejszość Kościoła z przeszłością ziemskiego Jezusa. Przedmiotem pamięci ożywianej przez Parakleta i oświecanej przez doświadczenie Zmartwychwstania są słowa Pisma oraz słowa Jezusa. Pamięć społeczna Kościoła Janowego nie jest samowystarczalna. Potrzebuje ona działania Ducha Świętego, żeby mogła być skuteczna w procesie budowania tożsamości wspólnoty.Pozycja Tajemnica Pięćdziesiątnicy. Lektura liturgiczna wydarzenia biblijnegoJeziorski, Sławomir (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020)The event of Pentecost, described by Saint Luke in the Acts of the Apostles, is an event constantly celebrated by the Church. In order to express the content of this mystery, the Church uses many biblical and liturgical texts. The analysis of these allows us to understand how the Church comprehends the event of Pentecost as expressed in the current liturgy. This article goes back to several texts of the Pentecost Vigil Mass and tries to construct, in their light, a liturgical reading of the biblical event described by St. Luke. John’s pericope about living water (Jn 7,37-39) is, first, briefly analysed as to its content and structure, and then it is read in the light of the alleluiatic verse, the collect, and the communion antiphon. Such an analysis allows us to capture several characteristics of the mystery of Pentecost celebrated in the current liturgy of the Church.Pozycja „Duch, który przekonywa świat o grzechu” (DeV 27). Pneumatologiczna reinterpretacja profetyczno-krytycznej misji Kościoła w świecieGocko, Jerzy (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020)Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na rolę Ducha Świętego w posłannictwie Kościoła w świecie. Duch Święty nie tylko wskazuje konkretne kierunki i środki tego posłannictwa, ale jest nade wszystko źródłem tego posłannictwa, a więc także źródłem jego owocności (1). Duch Święty jako ożywcza moc i światło napotyka jednak w tym świecie na opór i sprzeciw, w pierwszej kolejności w wymiarze wewnętrznym i podmiotowym poprzez grzech, a następnie w zobiektywizowanym kształcie kultury i cywilizacji, co we współczesnej teologii znalazło wyraz w koncepcji „grzechu społecznego” i „struktur grzechu” (2). Jeśli Kościół chce rozpoznać i urzeczywistnić swoją posługę wobec świata wedle mandatu otrzymanego od Chrystusa, musi ciągle otwierać się na Ducha Świętego, który „przekonuje świat o grzechu, sprawiedliwości i sądzie” (J 16, 8). Dziś to zadanie przekonywania świata o grzechu podejmuje Kościół przede wszystkim na płaszczyźnie doktrynalnej. W odniesieniu do sfery społecznej rolę tę pełni nauka społeczna Kościoła poprzez swój profetyczno-krytyczny wymiar (3).Pozycja El Espíritu Santo en su índole trinitaria y esponsal según Guillermo de Saint ThierryReyes-Gacitúa, Eva (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020)The theologian and mysticist William of St-Thierry elaborates a pneumatological thought centering around espousal dynamism. From this place, the author’s main formulations are reflected from Expositio super Cantica canticorum: First, placing love as a primacy of the Spirit on top of its understanding; second, from the progress of beauty to the source of every good, referring to lovers’ reciprocity and, finally, from the two to only one Spirit. From these axes, we intend to understand and analyze Unitas spiritus, as an economic event in the life of a believer, from whom our author articulates that the Holy Spirit makes possible the unity of Father God and Son, as well as that of God and mankind.Pozycja Pneumatologia w isagodze Juniliusza AfrykańczykaCzyżewski, Bogdan (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020)Niewielkie dzieło starożytnego autora Juniliusza Afrykańczyka (VI w.) Instituta regularia divinae legis jest wprowadzeniem (isagogą) do poznawania Pisma Świętego. Porządkuje nie tylko kanon ksiąg Starego i Nowego Testamentu, ale zawiera również zwięzłą interpretację niektórych tekstów biblijnych. Obok wielu kwestii doktrynalnych Juniliusz zajmuje się w swoim biblijnym podręczniku także pneumatologią. Odczytuje ją w podwójnej perspektywie. Ducha Świętego określa jako łaskę, którą jest On sam, ponieważ udziela się jako dar człowiekowi. Drugi temat to ukazanie jedności Ducha Świętego z Ojcem i Synem, i odrębności Osób Boskich w perspektywie trynitarnej.Pozycja Duch Święty jako żywioły natury w symbolicznych interpretacjach Starego Testamentu w tradycji łacińskiejBardski, Krzysztof (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2020)Artykuł stanowi owoc badań nad patrystyczną i średniowieczną symboliką Ducha Świętego, na podstawie tekstów Starego Testamentu, wyrażoną przy pomocy obrazów sił natury, takich jak wiatr, woda i ogień. Zostały przedstawione i omówione najważniejsze interpretacje należące do tradycji Kościoła łacińskiego.