Itinera Spiritualia, 2014, Vol. 7
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/30144
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Duchowe aspekty Kodeksu Prawa KanonicznegoWilkowski, Rafał Aleksander (Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2014)Pozycja Duchowość a świat. Wyzwanie zawarte w myśli Romano GuardiniegoStrzyż, Łukasz (Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2014)Pozycja Jüdische Legenden in der Historiographie des Karmeliterordens zwischen 1240 und 1696 – zwei Beispiele zur Jonas- und Elijas-TraditionNyk, Piotr (Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2014)Recepcja legend żydowskich przez historyczno-teologiczne piśmiennictwo Zakonu Karmelitów wieków XIV–XVII ukazana jest w artykule w historycznym kontekście apologetyki, podejmowanej przez karmelitów w celu uzasadnienia eliańskiej tożsamości zakonu oraz w celu umocnienia jego misji w Europie. Legendy żydowskie, a dokładniej talmudyczne i rabiniczne, stanowią w piśmiennictwie karmelitańskim pośród wielu innych rozpoznanych dotąd legend związanych z osobą proroka Eliasza pokaźną liczbę (siedem spośród piętnastu). Artykuł stawia sobie za cel zilustrowanie dwóch sposobów recepcji legend żydowskich przez teologów karmelitańskich, zwracając uwagę na historię oddziaływania dwóch wybranych legend w piśmiennictwie chrześcijańskim i karmelitańskim. Zastosowana w artykule metoda badania historii oddziaływania uświęconych tradycją tekstów żydowskich, stosowana w biblistyce w odniesieniu do tekstów biblijnych (wirkungsgeschichtliche Methode), pozwala ukazać, w jaki sposób teksty zawierające tradycyjny materiał były przekazywane na przestrzeni dziejów, jak były interpretowane oraz jakie nowe znaczenie nadali im teolodzy karmelitańscy. Szerzej rozpowszechniony sposób recepcji legend żydowskich przez historiografów karmelitańskich polegał na tym, że dokonywał się dzięki pośrednictwu starożytnych Ojców Kościoła i teologów scholastycznych. Ukazuje go legenda identyfikująca proroka Jonasza z synem wdowy z Sarepty Sydońskiej, który został wskrzeszony z martwych przez Eliasza (por. 1 Krl 17). Studium dwóch źródłowych tekstów żydowskich, przekazujących tradycję o Jonaszu i zredagowanych w Palestynie w III wieku po Chr., czyli Pirqe de Rabbi Eliezer 33 oraz traktat Sukka 5, Talmudu Jerozolimskiego pozwala uznać za prawdopodobne, że tradycja o pochodzeniu Jonasza była przekazywana i żywa w tamtym czasie szczególnie w mieście Seforis, znajdującym się w niedalekiej odległości od góry Karmel. Legenda owa była szeroko znana wśród starożytnych Ojców Kościoła oraz wśród scholastycznych teologów. Pośród starożytnych Ojców Kościoła, do których należy przede wszystkim św. Hieronim (347–419), przewagę stanowią Ojcowie z Bliskiego Wschodu, co potwierdza jej palestyńskie korzenie. Do wybitnych teologów karmelitańskich wykorzystujących legendę o pochodzeniu Jonasza należeli: John Becon (1290–1348), Johannes de Chemineto (zm. ok. 1350), Philipp Ribot (zm. ok. 1391) Joannes Baptista de Lezana (1586–1659) oraz Daniel od Maryi Dziewicy van Audenaerde (1615–1674). Wspólnym celem wykorzystania przez nich wspomnianej legendy jest po pierwsze ukazanie Jonasza jako kontynuatora charyzmatu życia prowadzonego przez proroka Eliasza na górze Karmel, a po drugie – poprzez wskazanie na cud wskrzeszenia Jonasza przez Eliasza – podkreślenie jego cudotwórczej mocy jako założyciela zakonu. Drugi sposób recepcji legend żydowskich przez teologów Karmelu wydaje się reprezentować legenda o wodzie, która miała cudownie wytrysnąć z rąk Eliasza podczas składania ofi ary na górze Karmel (por. 1 Krl 18). Karmelitański teolog, Joannes Baptista de Lezana (1586–1659), przytaczając wspomnianą legendę w dziele Annales sacri, prophetici et eliani, odwołuje się bezpośrednio do żydowskiego rabina Salomona ben Izaaka, zwanego Raszi (1040–1105) oraz do tradycji, którą nazywa rabbinica traditio. Przyczyną przebadania tejże legendy w niniejszym artykule jest dotychczasowy brak dowodów na pośrednictwo patrystycznych lub scholastycznych źródeł w przejęciu tej legendy przez teologów karmelitańskich XVII wieku, którym przewodzi de Lezana. Analiza tekstów źródłowych legendy o wodzie cudownie wychodzącej z rąk Eliasza, do których należą Midrasch Tanna debe Elijahu (redakcja z końcem X wieku) i Komentarz rabbiego Salomona ben Izaaka do 1 Krl, jak również porównanie ich z komentarzem de Lezana, pomogły wydobyć różnice pomiędzy nimi, a co za tym idzie wykazać, że nie da się wykluczyć pewnego pośrednictwa teologów scholastycznych lub użycia przez de Lezanę tzw. „wypisów” z komentarzy rabina Salomona ben Izaaka. Studium mające na celu odnalezienie w źródłach scholastycznych wspomnianych ewentualnych pośredników byłoby cenne i godne szczegółowego opracowania w przyszłości.Pozycja Edyta Stein – św. Teresa Benedykta od Krzyża. Recepcja życia i myśli w PolsceMachnacz, Jerzy (Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2014)Pozycja Nowa ewangelizacja jako zadanie dla osób konsekrowanychIwańska, Izabela (Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2014)Pozycja Teresa of Jesus (Marchocka), Polish Discalced Carmelite Sister (1603–1652): Life and Mystical ExperienceGogola, Jerzy Wiesław (Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2014)Artykuł składa się z trzech części: życie, autobiografia i doświadczenie mistyczne Teresy od Jezusa (Marchockiej). Była ona wybitną przedstawicielką pierwszej generacji polskich karmelitanek bosych. Jej autobiografia zaś stanowi pomnik literatury mistycznej na skalę co najmniej europejską. Na przykładzie jej życia mistycznego możemy się przekonać, że proces uświęcenia nie ma charakteru jasno oddzielonych od siebie okresów. Jest to proces bardzo złożony, w którym przeplatają się ze sobą różnorakie czynniki i fenomeny: oschłość, ciemność, opuszczenie, nadzwyczajne oświecenia, poczucie obecności i nieobecności Boga, doświadczenie Jego miłości i bojaźni odrzucenia.Pozycja Aktualność postaw patriotycznych św. Rafała KalinowskiegoFudala, Stanisław (Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2014)Pozycja Wymiary ubóstwa zakonnegoFirszt, Grzegorz (Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2014)Pozycja L’Archivio Segreto Vaticano rivela una lettera autentica di s. Teresa di GesùCiężkowska, Sylwia (Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2014)Inspiracją do napisania niniejszego artykułu była wystawa Lux in arcana zorganizowana dzięki współpracy Stolicy Apostolskiej i Państwa Włoskiego (od 2 lutego do 9 września 2012 r.) w Rzymie, w Muzeach Kapitolińskich, z okazji 400. rocznicy powstania Tajnego Archiwum Watykańskiego. Ta niecodzienna ekspozycja stu wybranych dokumentów, które po raz pierwszy wyszły poza granice Państwa Watykańskiego, zorganizowana była w dziesięciu sekcjach, wśród których jedna, zatytułowana: Święte, królowe i kurtyzany, wyróżniała się szczególnie kobiecym charakterem. To tam można było zobaczyć między innymi list św. Teresy od Jezusa. Zaciekawił on Autorkę niniejszego artykułu, która zadała sobie trud, by odpowiedzieć na pytania: Jakim sposobem list św. Teresy z 6 lutego 1577 r., pisany do współbrata o. Ambrożego Mariana, trafi ł do Tajnego Archiwum Watykańskiego? Jak długo się tam znajduje? Kto go podarował papieżowi? Może dostał się tam w wyniku zarekwirowania go przez Inkwizycję? Czy fakt jego istnienia był znany, czy też wystawa ujawnia zupełną nowość? Na treść artykułu składają się trzy zagadnienia: krótka historia Tajnego Archiwum Watykańskiego (1), adresat, nadawca i treść listu (2) oraz dzieje listu w drodze od Toledo do Watykanu (3). Interesujące dzieje Tajnego Archiwum Watykańskiego, od momentu utworzenia aż do pontyfikatu Benedykta XVI (który w roku 2007 osobiście je odwiedził), dają czytelnikowi możliwość zanurzenia się w historię mało znaną. Przy okazji odkryć można niezwykle bogatą i ciekawą biografię adresata listu, Włocha, o. Ambrożego Mariana oraz jego związek z Polską. Przed wstąpieniem do Karmelu był bowiem zarządcą na dworze Katarzyny Austriaczki (Rakuszanki), królowej Polski. Meritum artykułu stanowi ostatnie zagadnienie przedstawiające losy listu w trzech odsłonach: z Hiszpanii przez Belgię i Francję do Watykanu. Może budzić zdziwienie fakt podarowania listu papieżowi Pawłowi VI przez prezydenta Francji Charles’a de Gaulle’a w 1964 roku w placówce dyplomatycznej w Rzymie za pośrednictwem dra Brouilleta, ambasadora francuskiego przy Stolicy Apostolskiej, lecz okoliczność 800. rocznicy konsekracji paryskiej katedry Notre-Dame i dzieje tegoż listu dostarczają argumentów uzasadniających taki a nie inny stan rzeczy. W bieżącym roku mija pół wieku od tej historycznej donacji, która nie tylko wiąże się z 850. rocznicą konsekracji paryskiej katedry, lecz mogłaby dać również inny tytuł naszemu artykułowi: 50-lecie obecności listu św. Teresy (z 6 lutego 1577 roku) w Tajnym Archiwum Watykańskim. Wystawa Lux in arcana nie ujawniła więc w przypadku św. Teresy od Jezusa zupełnej nowości, wyeksponowała jej znany list, opublikowany po raz pierwszy w 1905 przez o. Grzegorza od św. Józefa, na podstawie kopii przechowywanej w Archiwum Generalnym Karmelitów Bosych w Rzymie, oraz w 1923 roku przez o. Sylweriusza od św. Teresy na podstawie zdjęcia oryginału. Tym niemniej przyczyniła się do upowszechnienia jego historii, wzbudzając zainteresowanie z powodu obecności w Tajnym Archiwum Watykańskim.Pozycja Christof Betschart OCD, Unwiederholbares Gottessiegel. Personale Individualität nach Edith Stein, Basel 2013, stron XII + 378Machnacz, Jerzy (Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2014)