Ołtarz Zmarłych w baptysterium bazyliki mniejszej pw. św. Jakuba St. Apostoła i św. Agnieszki w Nysie jako interesujący zabytek śląskiej sztuki sakralnej

Abstract

The Altar of the Dead in the baptistery of St. Jacob church in Nysa is a rare art monument with the presentation of Purgatory Souls. The article is an attempt to bring the object closer through a description, finding iconographic sources and ideological analysis of the work. The theme of Purgatory has found its place in the sacred art after the Council of Trent, and many iconographic themes have often been combined in his performances. The Altar of the Dead in Nysa is thus a work with many elements that together form a coherent, ideological whole. From these numerous elements of the altar, the central picture stands out, which is its compositional and ideological keystone. The painting contains three important issues for the Catholic faith: crucifixion, holy mass, and purgatory. In the Nysa altar, the depiction of purgatory plays a key role, because the work is dedicated to the souls of the dead that died during the war, and what goes with it is also to save these souls from purgatory through prayer. The altar from the baptistery of the church of St. Jacob is a valuable example of a seventeenth-century work of art in Silesia, presenting the artistic, cultural and moral values of the era and surroundings of Silesian burghers at that time.Ołtarz Zmarłych w baptysterium kościoła bazyliki mniejszej pw. św. Jakuba St. Apostoła i św. Agnieszki w Nysie jest rzadkim zabytkiem sztuki z przedstawieniem dusz czyśćcowych. Artykuł jest próbą przybliżenia obiektu poprzez opis, odnalezienie źródeł ikonograficznych oraz analizę ideową dzieła. Temat czyśćca po Soborze Trydenckim znalazł swe miejsce w sztuce sakralnej, a w jego przedstawieniach często łączono wiele wątków ikonograficznych. Ołtarz Zmarłych w Nysie jest więc dziełem o wielu elementach, które razem tworzą spójną ideowo całość. Z tych licznych elementów ołtarza wyróżnia się centralny obraz, który jest jego zwornikiem kompozycyjnym oraz ideowym. Obraz zawiera w sobie trzy istotne dla wiary katolickiej kwestie: ukrzyżowanie, Mszę św. oraz czyściec. W nyskim ołtarzu przedstawienie czyśćca odgrywa kluczową rolę, ponieważ dzieło to poświęcone jest duszom zmarłych podczas wojny, a co za tym idzie również ratowaniu tych dusz z czyśćca poprzez modlitwę. Ołtarz z baptysterium kościoła św. Jakuba jest cennym przykładem siedemnastowiecznego dzieła sztuki na Śląsku, prezentującym artystyczne, kulturowe i obyczajowe wartości epoki i środowiska mieszczan śląskich w tamtym czasie.