Les peace studies – une discipline nouvelle

Abstract

Autor, znany ekumenista, aktualnie dyrektor Instytutu Ekumenicznego w Uniwersytecie Katolickim we Lwowie, w swoim studium uzasadnia miejsce nowej dyscypliny naukowej, która od ponad trzydziestu lat próbuje usadowić się wśród dziedzin wiedzy. W innych językach przyjmuje swą nazwę jako „conflictologie” („konflitologia”), albo „théologie de la paix” („teologia pokoju”). Niezależnie od brzmienia zawsze chodzi o międzydyscyplinarną dziedzinę wiedzy, która ma swe odniesienia do filozofii, teologii, prawa, historii, medycyny i psychologii. Jej zasadniczym polem zainteresowania jest poznanie mechanizmów prowadzących do przemocy i sposobów przywracania pokoju w obszarze lokalnych czy międzynarodowych konfliktów. Dla uzasadnienia prawomocnych podstaw nowej dziedziny wiedzy A. Arjakovsky przypomina zarówno dzieła klasyków, jak np. I. Kanta, Projekt stałego pokoju (1795), jak i deklaracje Organizacji Narodów Zjednoczonych, np. Agenda dla pokoju (1992). Nowa dyscyplina karmi się także tekstami nauczania apostolskiego papieży ostatnich stuleci, np. encyklika Jana XXIII, Pacem in terris. Tak bogate zaplecze źródłowe sprawia, że „konflitologia” weszła na stałe w program nauczania uniwersyteckiego np. w Irlandzkiej Szkole Studiów Ekumenicznych. Powstały instytuty zajmujące się peace studies, np. w Uniwersytecie Notre Dame – USA (Joan B. Kroc Institute for International Peace Studiem), w La Paz – Boliwia (l’Instituto Superior Ecumenico Andino de Theologia), w Heidelbergu – Niemcy (Instytut Ekumeniczny). Szereg działań różnych organizacji kościelnych o wymiarze interkonfesyjnym stara się wspomóc inicjatywy w obrębie studiów nad pokojem. Zapewne trzeba zaliczyć tu lansowany przez Światowa Radę Kościołów program Dziesięciolecie dla przezwyciężenia przemocy (Décennie pour vaincre la violence – D W , 2001). W tym duchu postrzegana jest także Karta ekumeniczna (Charta oecumenica). Przyjęta przez większość Kościołów chrześcijańskich może ona stanowić program dla pogłębionych studiów nad pokojem. Autor wylicza wiele jeszcze innych inicjatyw karmiących działania na rzecz pokoju (np. Tygodnie społeczne – Semaines Sociales w Paryżu: 2006 i 2007), czy też projekty rumuńskie (Uzdrowienie pamięci – Healing of Memories, Most między Kościołami – Bridge between Churches, Kultury i religie – Cultures and Religions). Katolog wielu jeszcze innych przedsięwzięć ma potwierdzać zasadność nowej dziedziny wiedzy, dyscypliny uniwersyteckiego kształcenia. Dla potwierdzenia tej tezy autor odwołuje się do dzieł filozofów (Paul Ricoeur, René Gerard), nawiązuje do nauczania Jana Pawła II. W końcu przypomina również odpowiednie teksty biblijne (Mt 5,1- 11; 10,34.38.42; Rz 12,21; Ap 21,4).