Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne, 2013, T. 46, z. 1
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/34342
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Afrahat „O pokutujących” (Demonstratio septima. De paenitentibus. Patrologia Syriaca I, 313-360)Uciecha, Andrzej (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Treść siódmej w kolejności Mowy Afrahata O pokutujących i poprzedzającej ją Mowy o synach przymierza stanowiła podstawowy materiał badawczy dla zagadnienia struktury i dyscypliny starożytnego Kościoła syryjskiego oraz roli, jaką w nim odgrywali „synowie przymierza” (bənay qəyāmā). W Mowie o pokutujących Afrahat opisał obrzęd rytualnego obmycia, wyraźnie odróżniając go od kąpieli chrzcielnej. Chodzi z jednej strony o „samotnych”, którzy upadli i odwlekali nawrócenie, oraz z drugiej – o kapłanów, którzy pokutującym odmawiali pojednania.Pozycja Afrahat „List Synodalny” (Demonstratio XIV. Exhortatoria. Patrologia Syriaca I, 573-726)Uciecha, Andrzej (Księgarnia Św. Jacka, 2013)List Synodalny, czyli 14 Mowa Afrahata, to oficjalne pismo skierowane do Kościoła w Seleucji-Ktezyfoncie. Afrahat opisuje czasy prześladowań chrześcijan w Persji Szapura II. W Kościele perskim pojawiły się wtedy spory i walka o stanowiska wśród duchownych. Pasterze Kościoła wykorzystywali swoją pozycję, kolaborując z urzędnikami państwowymi. Postawa kleru budziła zgorszenie wśród wiernych.Pozycja Argument metafizyczny w teologii fundamentalnejKaucha, Krzysztof (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Niniejszy artykuł to zarys argumentu metafizycznego na wiarygodność chrześcijaństwa, czyli argumentu odwołującego się do oryginalnej warstwy metafizycznej w tej religii, pozwalającej odpowiedzieć na podstawowe pytania o naturę oraz sens całej rzeczywistości i bytu ludzkiego, choć problematyka antropologiczno-metafizyczna nie została tu w pełni rozwinięta. Omówiono węższe i szersze rozumienie metafizyki, źródła argumentu, przesłanki na metafizyczną wiarygodność Objawienia Chrystusowego i Kościoła oraz walor motywacyjny. Często przywoływano nauczanie Jana Pawła II, które zawiera wiele sugestii co do metafizycznego argumentowania. Na zakończenie sformułowano postulat rozwijania tego argumentu, poszerzając go także o komparatystykę międzyreligijną.Pozycja Teologia – filozofia: antropo-logika komplementarnej służbyCuda, Jerzy (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Historii myśli chrześcijańskiej towarzyszy przekonanie, że istnieją dwa różne porządki wiedzy: rozum i wiara. W trakcie tej historii zrodziły się liczne modele współpracy (interakcji) pomiędzy filozofią a teologią. Artykuł proponuje zobaczenie trzech modeli relacji «wiara–rozum» (teologia–filozofia). Przykładem pierwszej relacji, którą można odnaleźć w starożytności i średniowieczu, ukazują filozofię jako „służebnicę” teologii (philosophia: ancilla theologiae). W XX wieku relacja filozofia–teologia weszła w nową erę hermeneutyczną. Hermeneutyka filozoficzna (ars interpretandi) zaczęła funkcjonować jako filozofia hermeneutyczna, a zatem jej zadanie zawierało się w poszukiwaniu całościowego zrozumienia (sensu) ludzkiej historii. To zadanie stało się jednocześnie paradoksalne, ponieważ rozum musi zrozumieć tę całościowość i jednocześnie nie może tego uczynić. To właśnie nie co innego jak ten paradoks, działający w relacji dialogicznej pomiędzy rozumem i wiedzą wypływającą z wiary, może pomóc rozumowi zrealizować jego własne zadanie. Teologia (ancilla hermeneuticae) może także stać się «służebnicą» filozofii (theologia: ancilla philosophiae). Nadzieje rozumu mogą uczestniczyć w nadziei chrześcijańskiej. Dzięki objawieniu Bożemu człowiek jest w stanie zrozumieć swoją obiecaną tożsamość. Ta tożsamość («tożsamość narratywna») interpretowana jako obiecana i zadana wymaga współpracy rozumu i wiary. To właśnie w kontekście tej koniecznej współpracy trzeba rozważyć problematykę wspólnej służby filozofii i teologii zaangażowanych w proces stwórczej aktualizacji (dialogicznej) i tożsamości człowieka (theologia et philosophia: ancillae hominis).Pozycja Prawda i wolność we współczesnej hermeneutyce teologicznej. Argumenty Josepha Ratzingera/Benedykta XVISzymik, Jerzy (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Deformowane od czasów nowożytnych pojęcia prawdy i wolności zostały w światopoglądach ponowoczesnych radykalnie przeciwstawione, co w konsekwencji prowadzi do zatracania tych wartości: prawda zostaje zakwestionowana, a wolność zdeterminowana i ograniczona doczesnymi celami. Joseph Ratzinger/Benedykt XVI pokazuje, że pojęcia te mają w istocie znaczenie teologiczne (hermeneutyka teologiczna), to znaczy mogą być w pełni i właściwie rozumiane z wnętrza chrześcijańskiej wiary. Bóg jest właściwym gwarantem prawdy (istnienia obiektywnej i rozumnej rzeczywistości), a Wcielenie Bożego Syna, Logosu – ostatecznym argumentem za jej dosiężnością i poznawalnością. Wyznanie Jezusa: „Ja jestem prawdą” (J 14,6) przekonuje, że ma ona charakter Boski i uniwersalny. W związku z tym pozostaje powszechnie wiążąca – jest właściwą podstawą etosu. Prawda stanowi klucz interpretacji rzeczywistości i nadrzędne (niepodlegle) kryterium jej porządkowania (także w sensie społecznym i politycznym). Zadaniem chrześcijaństwa i teologii jest zatem przywrócenie światu właściwego, chrystologicznego rozumienia prawdy i wolności oraz ich nierozerwalnej, zbawczej więzi: „prawda was wyzwoli” (J 8,32).Pozycja Recepcja nauki o Matce Bożej Vaticanum II w wybranych posoborowych publikacjachKochaniewicz, Bogusław (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Artykuł Recepcja nauki o Matce Bożej Vaticanum II w wybranych posoborowych publikacjach dokonuje krytyki interpretacji soborowej doktryny maryjnej, zawartej we współczesnych publikacjach. Analiza wybranych wypowiedzi współczesnych mariologów wykazała błędne odczytanie intencji ojców Soboru, ujmując doktrynę maryjną zawartą w Konstytucji dogmatycznej o Kościele „Lumen gentium” jako oddzielny traktat. Odseparowanie VIII rozdziału od całości soborowego dokumentu miało negatywny wpływ na współczesną mariologię. Skupienie uwagi na koncepcji Kościoła jako Ludu Bożego doprowadziło do częściowego zniekształcenia perspektywy badań nad kwestią obecności Maryi w tajemnicy Kościoła. Pominięto soborową koncepcję Kościoła jako communio sanctorum, co negatywnie uwidoczniło się na rozwijanej po Soborze mariologii. Artykuł postuluje uwzględnienie zapomnianej soborowej kategorii communio sanctorum jako kategorii hermeneutycznej dla mariologii, co doprowadzi do nowych odkryć oraz do pogłębienia badanych kwestii.Pozycja Wybrane wątki Pawła Florenskiego koncepcji sofiologicznej – próba syntezyKroczak, Justyna (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Problemem badawczym artykułu jest koncepcja sofiologiczna rosyjskiego myśliciela religijnego Pawła Florenskiego. Nauka o Sofii – Mądrości Bożej posiada wiele wariantów, uważa się ją bowiem za najbardziej archaiczną ideę filozoficzną (Sergiusz Choruży). W wariancie rosyjskim stanowi uszczegółowienie pewnego aspektu metafizyki wszechjedności – teoretycznego uzasadnienia postulatu jedności Boga, świata i człowieka. Ten klasyczny schemat wykorzystał także Florenski. Nie oznacza to jednak, że jego koncepcja nie jest warta uwagi. W prezentowanym tekście próbuję to udowodnić.Pozycja Ból u dziecka i jego terapia – próba bioetycznego spojrzeniaSurmiak, Wojciech (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Pytanie o tak zwany „niewinny ból czy cierpienie” jest pytaniem od zawsze obecnym w człowieku, ale też pytaniem, na które znalezienie adekwatnej odpowiedzi pozostaje niezwykle trudne. Trudność ta wzmacnia się jeszcze bardziej, gdy dotyka się tajemnicy cierpienia niewinnego noworodka, niemowlęcia czy dziecka. Próbując rozwinąć refleksję na tak trudny temat, zostały w niniejszym artykule omówione trzy bioetyczne zagadnienia, a mianowicie: 1. Znaczenie biologiczne bólu – definicje i etiologia; 2. Ból u dziecka – błędne przekonania i podstawowe rozróżnienia; 3. Odpowiedzialność etyczno-operatywna w całościowym ujęciu zagadnienia „Pain in Children”.Pozycja Spirala pomówień czy walka o dusze? Wokół polityki na ambonie w kazaniu radiowym arcybiskupa TeodorowiczaSzczepaniak, Maciej (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Problem zaangażowania duchownych w politykę nie tylko dziś budzi wielkie emocje. Wydaje się, że cennym przyczynkiem w badaniach nad zagadnieniem dopuszczalności polityki na ambonie może być casus transmitowanego przez Polskie Radio kazania pasyjnego wygłoszonego przez arcybiskupa Józefa Teodorowicza w 1938 roku. Przestrzegając przed ateizacją młodzieży wiejskiej, arcybiskup lwowski obrządku ormiańskokatolickiego wkroczył na delikatne pole polityki, nazywając uniwersytety ludowe „zatrutą szkołą”. Przykład wywołał lawinę protestów i spore emocje polityczne, a w ustach kaznodziei okazał się chyba przykładem zbyt mocnym i osobistym. Incydent w żadnej mierze nie pomniejsza znaczenia, jakie kazania arcybiskupa Teodorowicza zajmują w historii polskiego kaznodziejstwa. Fakt powstania swoistej spirali pretensji i pomówień, którą może spowodować wypowiedź w radiu, zwraca jednak uwagę na konieczność troski o dobro każdego odbiorcy, czy będzie nim działacz uniwersytetów ludowych, czy też wierny Kościoła katolickiego.Pozycja Stanisława Tarnowskiego polemika z Włodzimierzem Sołowjowem w sprawie narodowejTopolska, Ewelina (Księgarnia Św. Jacka, 2013)W XIX wieku (głównie we Francji) ukazały się dzieła rosyjskiego filozofa Włodzimierza Sołowjowa, w których przedstawił on swe poglądy na temat Kościoła powszechnego i miejsca Rosji w świecie. Poglądy te wywołały zarówno falę krytyki, jak i pozytywnych opinii. Wzbudziły one pozytywny oddźwięk wśród ówczesnej elity polskiej, skupiającej się wokół Uniwersytetu Jagiellońskiego. Myśliciele ci przedyskutowali poglądy Rosjanina na łamach czasopisma „Przegląd Powszechny”. W niniejszym artykule omówiona została obszerna recenzja hr. Stanisława Tarnowskiego pt. Głos sumienia z Rosyi. Tarnowski krytykuje w niej przede wszystkim Sołowjowowskie ujęcie misji i powołania Rosji. Pozytywnie wypowiada się natomiast na temat Sołowjowowskiej interpretacji historii Kościoła.Pozycja Ks. dr Teodor Kremski (1829-1906)Olszar, Henryk (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Po życiu i działalności księdza Teodora Kremskiego (1829-1906) nie pozostało zbyt wiele znaków ludzkiej pamięci. Choć wywarł wielki wpływ na życie religijne Katowic, Rybnika i Jankowic Rybnickich, ominęło go pióro historyków. Mimo to jest on jedną z najciekawszych postaci w gronie śląskiego duchowieństwa drugiej połowy XIX i początków XX wieku. Studiował prawo we Wrocławiu, Bonn i Berlinie. Zrezygnował z dobrze zapowiadającej się kariery prawniczej na rzecz realizacji powołania kapłańskiego. Ukończył teologię we Wrocławiu. W duszpasterstwie pracował w Bujakowie i Opolu. Był pierwszym proboszczem Katowic i budowniczym kościoła Mariackiego. Tu zachorował na gardło. Jego stanu zdrowia nie poprawiła terapia. Leczył się nawet w krajach Orientu. Po powrocie na Śląsk zamieszkał w klasztorze sióstr służebniczek w Porębie, gdzie w cudowny sposób odzyskał głos. Następnie był kapelanem szpitala Świętego Juliusza w Rybniku. Na tej skromnej posadzie wytrwał aż 34 lata, służąc chorym i biednym w dzień i w nocy. Rozdał im cały swój majątek. Umarł na zawał serca w sobotę, niosąc pociechę umierającemu.Pozycja Koptyjska „żona” JezusaMyszor, Wincenty (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Pozycja Ksiądz Bernard Czernecki – kapelan „Solidarności” W Jastrzębiu-ZdrojuKłakus, Michał (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Pozycja Ostrzołka witraże, nie tylko śląskieNadrowski, Henryk (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Pozycja Spuścizna naukowa księdza Remigiusza Sobańskiego w zbiorach Biblioteki Teologicznej Uniwersytetu Śląskiego – wstępna analizaKołodziej, Barbara (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Pozycja Dar księdza prof. dr. hab. Wincentego Myszora dla Biblioteki Teologicznej Uniwersytetu Śląskiego w KatowicachMuc, Agata (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Pozycja Małgorzata Kowalewska, Bóg – Kosmos – Człowiek w twórczości Hildegardy z Bingen, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2007, 349 s. oraz 4 strony ilustrowaneŁukaszewska-Haberkowa, Justyna (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Pozycja Przemysław Józef Góra, Diritti e doveri derivanti dalla vocazione al matrimonio e alla famiglia nella legislazione sinodale polacca dopo il 1983, Pontificia Universitas Sanctis Crucis. Facultas Iuris Canonici. Thesis ad Doctoratum in Iure Canonico totaliter edita, Łódź 2008, 165 s.Pastwa, Andrzej (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Pozycja Marta Makowska, Etyczne standardy marketingu farmaceutycznego, Wydawnictwo CeDeWu.pl, Warszawa 2010, 262 s.Grychtoł, Anna (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Pozycja