Studia Oecumenica, 2022, T. 22
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/34603
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Sławomir Zatwardnicki, Od teologii objawienia do teologii natchnienia. Studium inspirowane twórczością Geralda O’Collinsa i Josepha Ratzingera, Lublin: Wydawnictwo Academicon 2022, 812 s., ISBN 978-83-62475-91-9; ISBN [ebook] 978-83-62475-92-6Porada, Rajmund (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)Pozycja Die Wiederentdeckung der Bedeutung der Gebetsformel per Christum durch Josef Andreas JungmannWorbs, Marcin (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)Już w Nowym Testamencie poświadczona modlitewna formuła per Christum – „przez Chrystusa” do IV w. należała do wspólnego dziedzictwa liturgicznego wszystkich chrześcijan. Geneza i znaczenie tej wyrażającej pośrednictwo Chrystusa w liturgicznej modlitwie formuły zostały gruntownie przebadane zarówno w aspekcie historycznym, jak i teologicznym przez J.A. Jungmanna. Wkład tego uczonego w ponowne odkrycie roli formuły per Christum jest przedmiotem niniejszego artykułu. Najpierw omówiono w nim niektóre wyniki wnikliwych badań historycznych przeprowadzonych przez Jungmanna, a następnie przedstawiono jego teologiczne interpretacje formuły. W ostatniej części została podjęta próba oceny badawczych dokonań Jungmanna.Pozycja Zasady teologii pośrednictwa w świetle chrystologii Paula Tillicha oraz ich implikacje dla myśli i praktyki katolickiejWalczak, Marcin (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)Paul Tillich, jeden z największych teologów protestanckich XX w., jest twórcą oryginalnego systemu teologicznego, w którym centralne miejsce zajmuje chrystologia. Choć teolog niechętnie operował pojęciem pośrednictwa, w swoim dziele przedstawił Chrystusa właśnie jako Pośrednika objawienia i zbawienia. Chrystologia Tillicha stanowi cenne źródło dla refleksji nad tym, czym jest pośrednictwo i według jakich zasad powinno być rozumiane i przedstawiane w teologii. Niniejszy artykuł przedstawia zasady kształtowania teologii pośrednictwa w oparciu o myśl Tillicha. W pierwszej części zasady te zostaną wyliczone i omówione, w drugiej zaś wyprowadzone zostaną wnioski związane z teologią i praktyką katolicką. Myśl Tillicha w tym zakresie okazuje się cennym przyczynkiem do dialogu ekumenicznego, skoro temat pośrednictwa stanowił od czasów Reformacji jedną z głównych osi sporu międzywyznaniowego.Pozycja (Um)welt-ethos. Creation, ecology and environment in ecumenical perspectiveBlanco-Sarto, Pablo (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)Christianity is sometimes considered as guilty of the ecological miscare throughout history. The words ‘economy’, ‘ecology’ and ‘ecumenism’ come from the same word (oikos – house) and remain very close in their respective developments. But Welt-ethos must be preceded by a Welt-logos and by an Um-welt-logos, that means that Nature has her own voice in our relationship with the Planet. This is a counter-intuitive principle in the history of Christianity, whose position has been sometimes ambiguous. An historical approach can help us to understand better these abstract ideas as incarnated in the present moment. This ecumenical and ecological spirituality is lived not only by monks and friars, but also by all believers in Christ, and the theology of creation is an ecumenical meeting-point between all Christians. In this study we will follow here a biblical, historical, ecumenical and comparative methodology, for understanding how was lived this issue in the Christianity, and how must be lived in the future.Pozycja Eklezjologia inkluzywna według papieża FranciszkaRabiej, Stanisław (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)Artykuł stanowi próbę ocenę dotychczasowego, niespełna dziesięcioletniego, pontyfikatu papieża Franciszka w domenie jego troski duszpasterskiej o Kościół. W jej całokształcie można rozpoznawać znamiona eklezjologii inkluzywnej. W uzasadnieniu zasadności tego terminu odwołano się do źródeł biblijnych. Wskazano, na ile w nauczaniu i praktyce pastoralnej Franciszka przejawia się logika integracji hołdująca kulturze spotkania, która pozwala dojść do głosu sensus fidei Ludu Bożego. Przywołano wybrane teksty i gesty papieża zachęcające do tworzenia „Kościoła bliskości” poprzez wyjście na peryferie. Dla osiągnięcia zamierzonego celu badawczego posłużono się metodą analizy zgromadzonego materiału w postaci rejestrowanych wystąpień i publikowanych tekstów Biskupa Rzymu w latach 2013–2022, uzasadniających zasadność zastosowania terminu „eklezjologia włączająca” (inkluzywna). W wyniku swoistego cross-reading wskazano ich kompatybilność z wcześniejszym nauczaniem Urzędu Nauczycielskiego Kościoła.Pozycja Polish view of the contemporary Orthodox Church Law – problems on the way to systematizationŁawreszuk, Marek; Makal, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)Orthodox Church law is comprised of elements that regulate the life of the Church at various levels. The theological decisions, oroses, canons and canonical letters, which concern the Church globally, obviously focus on doctrine. Still, they also characterize the theological aspects of ecclesiology, primarily expressed in the Orthodox Church’s fundamental confession of faith – the Nicene-Constantinopolitan Creed. Although a number of the canons of the ecumenical councils and of the Holy Fathers, historical and contemporary resolutions passed by various local Orthodox Churches and other ecclesiastical authorities and institutions pertain to the universal sphere in many aspects, the vast majority of them set specific organizational standards of church life in the local perspective: the local Church, basic administrative units (dioceses, metropolises or exarchates), but above all in basic organizational structures, which include parishes and monasteries.Pozycja Grzech, wina i przebaczenie. Refleksje na podstawie stanowiska Kościoła Ewangelickiego w Niemczech (EKD)Podzielny, Janusz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)Czym jest grzech, wina i przebaczenie? Te kwestie zostały poruszone w opublikowanym w 2020 r. dokumencie Kościoła Ewangelickiego w Niemczech z perspektywy protestanckiej antropologii. Celem niniejszego artykułu jest podjęcie refleksji wokół najważniejszych idei tego dokumentu EKD, jakie wyznaczają jego poszczególne części: (1) grzech oraz fenomen grzeszenia; (2) zagubiony człowiek i odpowiedź Biblii; (3) miejsca doświadczenia winy, przebaczenia oraz pojednania. Refleksje te dotykają niewątpliwie podstawowego przesłania Reformacji, jakim jest usprawiedliwienie grzesznika. Wiele z tych przemyśleń może być bardzo pouczające w kontekście toczących się obecnie dyskusji na temat przebaczenia i pojednania między narodami, kwestii winy czy odpowiedzialności za nią, albowiem – jak trafnie zauważają autorzy analizowanego dokumentu – żadna dziedzina ludzkiego życia nie jest wolna od doświadczeń związanych z winą i grzechem. Przebaczenie zaś nie powoduje cofnięcia grzechu, ale umożliwia tak bardzo potrzebny dziś światu nowy początek.Pozycja Źródła ekumenicznego powołania Yves CongaraPielka, Paweł (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)Artykuł ukazuje wątki inspirujące ekumeniczne powołanie Yvesa Marie Congara (1904– 1995) – jednego z głównych autorów teologii katolickiej zajmujących się problematyką ekumenizmu. Przedstawienie tego kontekstu pozwala uchwycić okoliczności powstania dzieła pozostającego kamieniem milowym katolickiej refleksji w tejże materii: Chrétiens désunis. Principes d’un «oecuménisme» catholique (1937) oraz zarys późniejszej ewolucji poglądów jego autora.Pozycja Aktualne oznaki atomizacji dialogu katolicko-prawosławnegoMoskałyk, Jarosław (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)W artykule podjęto problem dezintegracji dialogu katolicko-prawosławnego w związku ze stanowiskiem prawosławnego patriarchatu moskiewskiego popierającym obecną agresję militarną w Ukrainie. Podstawą refleksji stały się następujące zagadnienia: perspektywa dialogu dwustronnego, opartego na dotychczasowym modelu współpracy ekumenicznej Watykanu i Moskwy; specyfika historycznych więzi prawosławia moskiewskiego z prawosławiem ukraińskim; poszukiwanie porozumienia na zasadzie wspólnych uzgodnień i gestów dobrej woli oraz odmienna optyka zjawiska wojny i związana z nią odpowiedzialność. Rozwinięta analiza wymienionych wyżej aspektów formułuje odpowiedni pogląd na charakter i znaczenie relacji katolicko-prawosławnych, w tym katolicko-prawosławno-moskiewskich i prawosławno-moskiewsko-ukraińskich.Pozycja Paweł Matwiejczuk, Melanchtoniana polonica. Korespondencja Filipa Melanchtona z Polakami, Berlin: Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie – Warszawa: Muzeum Historii Polski w Warszawie 2022, 368 s., ISBN 978-83-65248-73-2; ISBN [ebook] 978-83-65248-74-9Jaskóła, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)Pozycja Tomasz Dariusz Mames, Eucharystia Kościoła Starokatolickiego Mariawitów, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie 2022, 516 s. ISBN 978-83-60273-66-1Porada, Rajmund (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)Pozycja Exploring basic hope as a mediator between attitudes towards religion and psychological well-being among AnglicansKrok, Dariusz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)The current study examines the mediating role of basic hope in the relationship of attitudes towards religion with psychological well-being in a sample of Anglicans. Because previous research has indicated close associations among religiosity, hope and well-being, the aforementioned assumption is highly plausible. A total of 176 participants (89 women and 87 men) took part in this study. All were members of the Church of England who completed three questionnaires: the Post-Critical Belief Scale (PCBS), the Psychological Well-Being (PWB) and the Basic Hope Inventory (BHI-12). The results demonstrated that all four attitudes towards religion were associated with basic hope: orthodoxy and second naiveté were positively related to basic hope, while external critique and relativism were negatively related. In addition, basic hope was positively associated with psychological well-being. The main finding showed that basic hope turned out to mediate the relationships between the four attitudes towards religion and psychological well-being among Anglicans. Taken together, the findings highlight the important role of hope, which seems vital to the development of people’s religious beliefs and well-being.Pozycja Propheticness of the ecumenical social thought: the “Life and Work” Oxford Conference about the state and economic orderKopiec, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)Propheticness understood as a Christian interpretation of the world’s spiritual, ideological and social challenges, is the primary dimension of ecumenical social thought. History of the ecumenical movement has many times confirmed this prophetical vision which often ran counter to or preceded dominant political and socioeconomic orders. The World Council of Churches’ model of responsible society has exemplified such a vision. Although today forgotten, a prophetical voice of ecumenism sounded at the conference of the Life and Work movement held in Oxford in 1937. The gathering, even though it took place in a gloomy time of political totalitarianism and socioeconomic crisis and in the shadow of the oncoming world war, produced a theological interpretation of the state and the economy, which later became an abundant source of ideas for the next decades of the ecumenical social teaching. The article aims to manifest the comprehensiveness and freshness of the Oxford concepts and, thereby, to demonstrate the Propheticness of ecumenical social thought. Eventually, it wishes to prove the relevance and significance of ecumenical teaching about society today. A survey of the subject literature and literary analysis is the primary method employed in the article.Pozycja Dialog kultur w Europie – wyzwanie dla szkolnego nauczania religiiKochel, Jan (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)Artykuł podejmuje problematykę podnoszoną na międzynarodowej konferencji naukowej Europejskiego Forum Nauczania Religii w Szkołach (EuFRES). XX Forum podjęło temat „Dialog kultur w Europie – wyzwanie dla szkolnego nauczania religii”. Zaprezentowano podstawowe założenia EuFRES oraz przebieg kilkudniowych obrad, które odbyły się w Wiedniu w kwietniu 2022 r. Europejskie Forum Nauczania Religii w Szkołach jest to międzynarodowe i niezależne gremium pedagogiczno-religijnych badań oraz wymiany doświadczeń w obszarze szkolnego nauczania religii. Przedstawiciele Forum spotykają się i prowadzą intencyjny dialog od czterech dekad. Owocem ostatniej – popandemicznej debaty – okazały się cenne wnioski i postulaty na temat dialogu międzyosobowego i międzyreligijnego jako wyzwania dla szkolnego nauczania religii. W dialogu wychowawczym nie ma gotowych recept, które można po prostu zastosować, ale konieczne są wartości, postawy i cechy, które trzeba nabyć i rozwinąć. Na kanwie doświadczeń, badań i stale rozwijającej się debaty teoretyków i praktyków edukacji i wychowania nie wydaje się to łatwym zadaniem, ale niezbędnym dla kultury dialogu, która ma być rozwijana i promowana, bez której nie może być mowy o dialogu kultur w zglobalizowanym i informatycznym społeczeństwie. W tym kontekście istotnym celem edukacji religijnej jest niesienie uczniom pomocy w rozwijaniu umiejętności dialogu, rozumianego jako wyraz szacunku i uznania wartości drugiej osoby. Wszystkie osoby zaangażowane w proces edukacji są zobowiązane do permanentnego rozwijania kompetencji w zakresie aktywnego uczestnictwa w dialogu. W kształtowaniu postawy dialogu powinni uczestniczyć nauczyciele, uczniowie oraz ich rodzice. Formacja powinna łączyć w sobie elementy teorii i praktyki. Powinna także zapewniać holistyczną harmonizację poziomu poznawczego, emocjonalnego, komunikacyjnego i duchowego.Pozycja Chrześcijanin akatolik szafarzem sakramentu chrztu w świetle prawodawstwa Kościoła rzymskokatolickiego. Aspekt historyczno-ekumenicznyKlimkiewicz, Daniel (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)„Bracia odłączeni” autorytatywnie zostali uznani za szafarzy chrztu już w III w. przez papieża Stefana I (254–257). Pomimo to jednak możliwość pełnienia przez wymienione osoby funkcji szafarzy tego sakramentu była wielokrotnie podejmowana i komentowana przez prawodawcę kościelnego w ciągu kolejnych stuleci. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie zagadnienia uznawania chrześcijan akatolików za szafarzy chrztu w prawodawstwie Kościoła rzymskokatolickiego w ujęciu historyczno-ekumenicznym. W tym celu został poddany analizie materiał prawny, dotyczący interesującej nas kwestii, od prawa przedkodeksowego do aktualnie obowiązujących norm zawartych w Kodeksie prawa kanonicznego z 1983 r. i w Dyrektorium ekumenicznym z 1993 r.Pozycja Misja Kościoła w ujęciu kardynała Kurta Kocha. Kościół w dialogu ekumenicznymKijas, Zdzisław J. (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)Kard. Kurt Koch od 1 lipca 2010 r. pełni obowiązki przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan (obecnie: Dykasterii ds. Popierania Jedności Chrześcijan) i jednocześnie przewodniczącego Komisji ds. Kontaktów Religijnych z Judaizmem. Obowiązki administracyjne nie zubożyły i nie pomniejszyły jego refleksji naukowej. Jego myśl jest w wielu aspektach oryginalna i klarowana. Odnosi się z szacunkiem do tradycji, ale równie mocno oddycha problemami współczesności. W centrum jego rozważań jest tajemnica Kościoła i jego powołania do promowania jedności wśród świadków Chrystusa. Jest bowiem przekonany, że chrześcijanie są dzisiaj prześladowani nie dlatego, że są katolikami czy prawosławnymi, protestantami czy zielonoświątkowcami, ale dlatego, że są chrześcijanami. Niniejszy tekst prezentuje postać i kilka spojrzeń na jego eklezjologię w wymiarze ekumenicznym.Pozycja Patriarcha Cyryl: kontynuator dzieła metropolity Nikodema czy kreator własnej strategii kościelnej?Kałużny, Tadeusz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)Celem niniejszego artykułu jest próba ukazania wpływu dziedzictwa leningradzkiego metropolity Nikodema (Rotowa) na działalność patriarchy Moskwy i całej Rusi Cyryla I. Temat został rozwinięty w trzech częściach. Na początku przedstawiono w dużym skrócie życie i dzieło leningradzkiego metropolity. Następnie omówiono wybrane aspekty życia i działalności patriarchy Cyryla w relacji do dzieła metropolity Nikodema. W związku z tym zwrócono szczególną uwagę na trzy kwestie: formacja i kariera kościelna, symfonia Cerkwi i państwa, kontakty z Watykanem. W końcowej części zestawiono wyniki refleksji i sformułowano wnioski. Ostatecznie stwierdzono, że spuścizna metropolity Nikodema, zwłaszcza zaś jej aspekt dotyczący współpracy między Cerkwią i państwem, była ważnym źródłem inspiracji dla kościelnej działalności patriarchy Cyryla. W toku badań uwidoczniono jednocześnie znaczące różnice w podejściu obu hierarchów do niektórych kwestii, w tym zwłaszcza do dialogu z Kościołem katolickim. Wszystko to sprawia, że patriarchy Cyryla nie można uznać jako wiernego kontynuatora dzieła leningradzkiego metropolity.Pozycja Niemieckie Katholikentagi na Śląsku i Śląskie Zjazdy Katolickie jako przejaw zaangażowania laikatu w życiu politycznym, społecznym i religijnymGórecki, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)Wydarzenia Wiosny Ludów z połowy XIX w. przyniosły katolikom w Niemczech swobodę zrzeszania się oraz zapoczątkowały proces dążenia do ich równouprawnienia i zapewnienia parytetów w życiu politycznym i społecznym. Zewnętrznym przejawem wzrastającej z każdym rokiem siły katolików były organizowane zjazdy, które przeszły do historii jako tzw. Katholikentagi. Co ciekawe, pięć z nich zorganizowano we Wrocławiu (w 1849, 1872, 1886, 1909 i 1926 r.), a jeden odbył się w Nysie (w 1899 r.), ponieważ katolicy na Śląsku stanowili wówczas wielką siłę, czynnie angażując się w życie stowarzyszeniowe. Po podziale Górnego Śląska w 1922 r., na terenie ówczesnej administracji apostolskiej Górnego Śląska zorganizowano trzy śląskie zjazdy katolików (w latach 1922–1924). O ich celu, przebiegu, a także o najważniejszych zagadnieniach, jakie poruszano w czasie ich trwania w kwestiach politycznych, religijnych i społecznych, jest mowa w niniejszym artykule.Pozycja „Sokratische Seelsorge“ im 18. JahrhundertFranzenburg, Geert (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)Czym jest „sokratejskie duszpasterstwo”? Dlaczego stanowi ono ważny wkład w dziedzinę poradnictwa i duszpasterstwa? Artykuł, poszukując odpowiedzi na te pytania, skupia się na dwóch osobowościach, które w pewnym stopniu uosabiały tę tradycję w XVIII w: Gregorius Skovoroda, który w zależności od punktu widzenia uważany jest za „ukraińskiego” lub „rosyjskiego” Sokratesa, oraz Johann Georg Hamann, który został okrzyknięty „Sokratesem XVIII w.” Obie osoby wzięto jako główne przykłady filozoficznego modelu „sokratejskiego duszpasterstwa” i z perspektywy psychologii religii dokonano oceny i kontekstualizacji ich wypowiedzi. Aby ustalić sposób rozumienia „sokratejskiego duszpasterstwa” w XVIII w., z oryginalnych tekstów wspomnianych autorów wydobyto centralne aspekty i tematy dotyczące wspomnianego zakresu. Główną konkluzją przeprowadzonych badań jest stwierdzenie, że „sokratejskie duszpasterstwo” wyłania się jako holistyczne i religijnie zorientowane podejście, które koncentruje się na relacji zaufania do siebie samego, innych i Boga/życia, które odbywa się w atmosferze akceptacji i uznania, i w ten sposób pomaga rozwiązać pojawiające się trudności.Pozycja Gottfried Erhard Feßken and Nature’s Calls to RepentanceDrozdek, Adam (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)Gottfried Erhard Feßken was a seventeenth century ecclesiastic who used as the subject of his sermons various unusual natural phenomena of his times: the appearance of comets, earthquake, locust, and severe storms. He was primarily interested in the spiritual aspect of these phenomena seeing them as sent by God mainly as a punishment for sins and as warning signs to bring people to repentance.