Biblijne korzenie legendy o smoku wawelskim, czyli podanie o całożercy z „Kroniki polskiej” Wincentego Kadłubka i późniejszych polskich przekazów kronikarskich w relacji do „Opowiadania o wężu” z Księgi Daniela (Dn 14,23-27)

Abstract

Tematyką niniejszego opracowania jest ukazanie biblijnych korzeni legendy o smoku wawelskim, którą do literatury polskiej wprowadził w swojej Chronica Polonorum mistrz Wincenty, zwany Kadłubkiem (przełom XII i XIII w.), a za nim powtórzyli ją niemal wszyscy późniejsi kronikarze polscy, a nawet wspomina o niej Sebastian Münster w dziele Cosmographiae universalis (wyd. łacińskie w 1550 r.; pierwsze wydanie niemieckie w 1544 r.). Analiza filologiczna i porównawcza wskazuje, że Opowiadanie o wężu z Księgi Daniela (Dn 14,23-27) może być uważane za źródło inspiracji dla literackiej wersji podania o potworze mieszkającym w jaskini pod wawelskim wzgórzem, o czym świadczy podobna terminologia i wspólne motywy, między innymi motyw węża/smoka, podstępny plan jego zgładzenia, wymyślna mieszanina przygotowana w celu jego zabicia i wreszcie śmierć, która nastąpiła na skutek żarłoczności potwora.

The purpose of this study is to picture the biblical roots of “The legend of the Wawel dragon”. It was Wincenty the Master called Kadłubek (lived in XII-XIII century AD) who first introduced this tale into the Polish literature. After him it was subsequently picked up and repeated by almost all the Polish annalists. It is also mentioned by Sebastian Münster in his work Cosmographiae universalis (edited in Latin in 1550, first German edition in 1544). The philological and the comparative studies prove that “The story of Bel and the Snake” from the Book of Daniel (Dan 14:23-27) can be viewed as the root of inspiration for the literary version of the tale of the monster that lived in a cave under the Wawel hill. There are common motives and similar terminology in both of the stories: among others, the motive of the dragon/snake, the treacherous plan of killing the beast, elaborate mixture designed to be eaten by the monster, finally its death that followed as the result of its voracity.