„Missa pro Defunctis” Filipa Gotschalka w kontekście tradycji gatunku

Abstract

Filip Gotschalk w pierwszej dekadzie XIX w. byl kapelmistrzem zespołu działającego przy klasztorze Paulinów na Jasnej Górze. Jego Missa pro Defunctis zachowana w tamtejszym archiwum w autografie datowanym na 1809 r. (rok śmierci F. Gotschalka) jest bardzo interesującym przykładem tendencji i przemian zachodzących w muzyce religijnej na przełomie XVIII i XIX w. Zaskakujący jest zarówno pogodny charakter opracowania muzycznego, jak i swobodne podejście kompozytora do tekstu liturgicznego. Bliższe spojrzenie na opracowania Requiem powstające w tym czasie pokazuje, że utwór Gotschalka nie jest wyjątkiem. Celem artykułu jest analiza dzieła i jego umiejscowienie w kontekście rekwialnej twórczości kompozytorów polskich (ze szczególnym uwzględnieniem zbiorów jasnogórskich), a także muzyków działających na dworze drezdeńskim w czasach unii polsko-saskiej.

Filip Gotschalk in the first decade of the 19Ih century was a Kapellmeister of the ensemble active at the pauline monastery at Jasna Góra (Częstochowa, Poland). His Missa pro Defunctis preserved there in a holograph manuscript dated for 1809 (the year of the composer’s death) is an interesting example of the tendencies and changes in the church music at the turn of the 19th century. Surprising is the cheerful character of the musical setting as well as the free approach to the liturgical text. However, closer look at the Requiem settings composed in this period shows, that the discussed Missa pro Defunctis is not an exception. The aim of this article is to examine the Gotschalk’s work in the context of other Requiem settings by Polish composers (with a special reference to those preserved in the Jasna Góra archives) and by musicians active at the Dresden court in the age of Polish-Saxon union.