Nacjonalizm jako skrajność narodowa w nauczaniu społecznym Kościoła

Abstract

Magisterium Kościoła jak dotąd nie wypowiedziało się w sposób systematyczny i całościowy na temat nacjonalizmu. Artykuł przybliża węzłowe kwestie na ten temat i opisuje reakcje papieży na zagrożenia płynące z aberracji skrajnego nacjonalizmu, które przejawiają się tak w postawach, jak i w ideologiach, prowadząc do konfliktów i wojen. W zasadzie analizie poddano enuncjacje papieskie od Benedykta XV do papieża seniora Benedykta XVI. Osnowę przeprowadzonych analiz stanowi szczególnie wiedza z zakresu katolickiej nauki społecznej, filozofii społecznej i politologii. Nauczanie społeczne Kościoła, czerpiąc argumentację z prawa naturalnego i Objawienia, wyznacza narodom i narodowym wartościom wysoką rangę we wspólnocie ludzkiej. Równocześnie jednak przestrzega przed czynieniem z nich wartości najwyższych czy absolutnych. Ten podstawowy błąd skrajności nacjonalizmu w istotny sposób narusza równość ludzi i godzi w godność człowieka, poświęcając je brutalnie na ołtarzu narodowych interesów. Skrajny nacjonalizm postrzegany jako ideologia o charakterze totalnym, która dąży do stania się wręcz religią lub jako nieludzki system społeczno-polityczny, są w nauczaniu społecznym Kościoła zdecydowanie potępiane.

The Church’s Magisterium has not commented on nationalism in a systematic and comprehensive way yet. The article brings the nodal points on this subject and describes Pope’s reactions to the risks of extreme nationalism aberration that manifest themselves, both in attitudes and ideologies, and lead to conflicts and wars. Actually, the papal pronouncements of Pope Benedict XV and senior Benedict XVI have been put into analysis. The matrix of the analysis is particularly the knowledge of Catholic social teaching, social philosophy and political science. Social teaching of the Church, drawing arguments from natural law and Revelation, gives the prominence in the human community to nations and national values. At the same time, however, it warns against treating them as the absolute values. This basic error of extreme nationalism substantially disturbs human equality and undermines the dignity of a man, sacrificing him brutally on the altar of national interests. Extreme nationalism perceived as a total ideology that tends to become almost a religion or inhuman socio-political system is strongly condemned in the social teaching of the Church.