Artykulacja barwno-fakturalna ekspozycji Muzeum Księdza Jerzego Popiełuszki w Warszawie w perspektywie komunikacji multimodalnej

Abstract

Muzeum Błogosławionego Księdza Jerzego Popiełuszki na warszawskim Żoliborzu jest instytucją kościelną, która od 1990 roku gromadzi, konserwuje, kataloguje i udostępnia do publicznego wglądu obiekty związane z Jerzym Popiełuszką, księdzem katolickim zamordowanym w 1984 roku na polecenie władz komunistycznych. Obiekty zebrane w całość wystawienniczą tworzą w Muzeum spójną przestrzeń duchową, kulturową, poznawczą i edukacyjną, dedykowaną szerokiemu gronu zwiedzających, zarówno wierzących, jak i niewierzących. W artykule omówiono wykorzystanie środków artykulacyjnych w Muzeum – koloru i faktury materiału – z punktu widzenia komunikacji multimodalnej. W przeciwieństwie do „zwykłej” komunikacji, w której głównym środkiem jest język (słowo, tekst), w komunikacji muzealnej język ma status medium pomocniczego – obiekt i wystawa są własnym językiem komunikacji muzealnej. W wyniku przeprowadzonych badań komunikacja w muzeum jawi się jako kompleksowy zespół zróżnicowanych praktyk komunikacyjnych, ukierunkowanych przede wszystkim na realizację funkcji religijnych, kulturotwórczych, integrujących i tożsamościowych. Badania potwierdziły, że współczesna komunikacja muzealna wykorzystuje szeroko ugruntowane kulturowo-religijne znaczenia kolorów i faktur. Badania pozwoliły na stwierdzenie, że są one niezbywalnymi elementami kodu kulturowego używanego w dyskursie muzealnym, ponieważ: 1. doprecyzowują przekaz – pomagają prawidłowo identyfikować znaczenie; 2. wzmacniają poczucie tożsamości grupy religijnej i etnicznej (polskiej, patriotycznej); 3. symbolizują poglądy, wymagania i cele grupy religijnej lub narodowej; 4. przybierają formę powtarzalną – multiplikatywną dla równoległych zdarzeń dyskursywnych.

The Blessed Father Jerzy Popiełuszko Museum in Warsaw’s Żoliborz district is a church institution that has been collecting, preserving, cataloging and exhibiting for public viewing objects related to Father Popiełuszko, a Catholic priest murdered in 1984 on the orders of the communist authorities. The objects gathered into an exhibition whole create a coherent spiritual, cultural, cognitive and educational space in the Museum, dedicated to a wide range of visitors, both believers and non-believers. The article discusses the use of articulation means in the Museum – colour and material texture – from the point of view of multimodal communication. In contrast to “ordinary” communication, in which the main means is language (word, text), in museum communication language has the status of an auxiliary medium – the object and exhibition are the museum’s own language of communication. As a result of the conducted research, communication in the Museum appears as a comprehensive set of diversified communication practices, oriented primarily towards the implementation of religious, cultureforming, integrating and identity-building functions. The research confirmed that contemporary museum communication uses the widely established cultural and religious meanings of colours and textures. The research allowed us to establish that they are inalienable elements of the cultural code used in museum discourse, because: 1. they specify the message – they help to correctly identify the meaning; 2. they strengthen the sense of identity of a religious and ethnic group (Polish, patriotic); 3. they symbolise the views, requirements and goals of a religious or national group; 4. they take on a repeatable form – multiplicative for parallel discursive events.