Studia Gdańskie, 2017, T. 41

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/28709

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 20

Kapłan – nauczyciel religii człowiekiem modlitwy
Galanciak, Dawid (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
Modlitwa leży u podstaw kapłańskiej formacji i służby, której szczególnym wymiarem jest nauczanie religii. Ze spotkania z Jezusem Chrystusem kapłan czerpie siłę, by być Jego świadkiem w parafii i środowisku szkolnym. Artykuł opisuje zagadnienie modlitwy w życiu kapłana jako podstawę jego formacji, źródło powołań i kapłańskiej siły, podstawę autentyzmu posługi kapłana w parafii i szkole oraz źródło dynamizmu pasterskiego. Wskazuje także na wspólnototwórczy wymiar modlitwy i konsekwencje jej braku w życiu kapłana. Modlitwa dla kapłana jako duszpasterza i nauczyciela religii jest priorytetem i pokarmem, bez którego nie można mówić o owocności jego posługi.
Grzegorz Sudoł, Rola miłości w życiu indywidualnym i społecznym w świetle nauczania papieża Jana Pawła II, Biblos, Kraków 2016, s. 383.
Łużyński (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
Cnota religijności w życiu chrześcijańskim w nauczaniu Jerzego Ablewicza biskupa tarnowskiego (1962-1990)
Kluz, Marek (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
Fundamentalną rolę w kształtowaniu życia chrześcijańskiego odgrywa cnota religijności. W nauczaniu biskupa tarnowskiego Jerzego Ablewicza została ona potraktowana wyjątkowo obszernie i szczegółowo. Cnota religijności znajduje swoje urzeczywistnienie w różnego rodzaju aktów kultu. W niniejszej publikacji w świetle listów pasterskich i kazań Jerzego Ablewicza zostaną ukazane fundamentalne przejawy życia kultycznego, a mianowicie: modlitwa, świętowanie dnia Pańskiego i pielgrzymowanie. Wszystkie te akty kultu religijnego nadają właściwy kierunek i siłę całemu chrześcijańskiemu życiu człowieka. Wpływają one na kształtowanie właściwej postawy wobec Boga, bliźniego i otaczającego świata.
Religia a troska o ochronę środowiska naturalnego
Romejko, Adam (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
Tematem, który jest obecny w refleksji religijnej (teologicznej), jest natura i będący jej częścią człowiek. We wszystkich religiach, nawet tych najbardziej pierwotnym, zawiera się przekonanie, że człowiek jest kimś odmiennym od pozostałego świata stworzonego. On go przewyższa, stanowi jego centrum. Jednocześnie ludzie otaczają naturę szacunkiem będąc przekonanymi, że dzięki niej mogą żyć oraz że stanowi ona okazję do kontaktu z Bogiem/ bogami. Obecnie spotkać możemy wiele ekologicznych ruchów inspirowanych religijnie, które krytycznie spoglądają na chrześcijaństwo, jako na wyzyskiwacza stworzenia, a w instrumentalny sposób odnoszą się do religii plemiennych i dalekowschodnich. Nie oznacza to, że w ramach chrześcijaństwa nie ma miejsca na ekologiczną wrażliwość. Potwierdzeniem tej opinii jest m.in. fakt, że kwestia ochrony przyrody jest wyraźnie obecna w katolickiej nauce społecznej.
Christian Hope for a Better Europe
Berry, John (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
The credibility of the Church is correlated to the future of Europe. So are related the vision for a Church modelled on the Gospel and the soul of Europe. The Church listen and learns from the world, just as she has a decisive role to play in front of changing scenarios, ethical dilemmas and unprecedented historical turnings. This paper proceed in three steps and will be highlighting above all three key-terms: roots, self-criticism and trust. The first part of this paper emphasises the necessity to experience the need for roots. What is at stake here is to bring together a sense of realism and hope. The second step concerns a much-needed discernment of modernity and modern Christianity. Self-criticism is here presented as a way to challenge, renew and restore the Church, but especially today’s Europe (and the world) to overcome any inability to mediate between today’s culture and the core of revelation in Christ. In the third and final step, this paper proposes an exploration of neglected dimensions in everyday life according to Pope Francis’ vision for the Church in Europe and the world. What is underlined here is then the beauty and richness of the human capacity for trust. Hope is ultimately experienced when truth and freedom are held together.
Fundamentalizm religijny zagrożeniem dla etosu społeczeństwa obywatelskiego w nauczaniu Benedykta XVI
Szulist, Janusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
Artykuł prezentuje fundamentalizm jako zagrożenie dla społeczeństwa obywatelskiego w oparciu o nauczanie Benedykta XVI. Współcześnie wskazuje się na liczne tendencje do myślenia w kategoriach fundamentalizmu, obecne w sferze religii, kultury, polityki, a nawet gospodarki. Największy rozgłos zdobywa jednak fundamentalizm religijny, skutkujący często atakami terrorystycznymi islamistów. W nauczaniu Benedykta XVI pojawiają się liczne wskazówki, a nawet analizy zjawiska fundamentalizmu, który zagraża współczesnej koncepcji społeczeństwa obywatelskiego. Kościół stoi zawsze na pozycji ochrony osoby w zakresie godności osobowej oraz praw człowieka, gdyż takie stanowisko jest koniecznym warunkiem rozwoju, także w wymiarze globalnym. Równie kluczowe w tym kontekście jest stwierdzenie, iż religijność człowieka, ukierunkowana na Boga będącego miłością, z założenia wyklucza przemoc, stwarzając tym samym przestrzeń dla kształtowania prawdziwie ludzkich odniesień.
Autonomia jako nieodzowny przymiot obywatelskiej sfery publicznej w ujęciu Jürgena Habermasa
Marczak, Łukasz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
Artykuł prezentuje optymalne warunki zaistnienia autonomii przestrzeni publicznej, które w opinii Jürgena Habermasa najbardziej odsłoniły się w obywatelskiej sferze publicznej XVIII i XIX wieku. Autonomię sfery publicznej rozumie się jako niezależną przestrzeń wymiany opinii obywateli, którzy we wzajemnej komunikacji zdolni są do wywierania oddolnego nacisku na aparat władzy. Artykuł rozpoczyna się od przedstawienia autonomii jako rodzaju wzajemnie uzupełniających się wolności: negatywnej i pozytywnej. W dalszej części prezentuje się główne elementy konstytuujące autonomię obywatelskiej sfery publicznej, do których zalicza się: własność prywatną wolnych obywateli, jawność informacji w przestrzeni publicznej, wolność słowa i prasy oraz możliwość nieskrępowanego stowarzyszania się.
Posługa spowiednika wobec penitentów obarczonych nałogami
Krepel, Krystian (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
Sakrament pokuty jako miejsce doświadczania uzdrawiającej i wyzwalającej łaski Bożej, stanowi odpowiedź Kościoła na dramat osób obarczonych nałogami oraz propozycję jednej z dróg wyzwolenia z sideł różnych uzależnień. Szafarz tego sakramentu, działając in persona Christi, jest często pierwszą osobą, której penitent „nałogowy” – przeżywający rozmaite trudności – powierza swoją historię. Implikuje to konieczność odpowiedniego przygotowania spowiednika zarówno w sferze intelektualnej, jak i osobowościowej. Punktem wyjścia artykułu jest ukazanie cech penitenta „nałogowego” oraz specyficznych trudności, jakie mogą mu towarzyszyć podczas sakramentu pokuty. Na gruncie tych analiz autor skupił się na kompetencjach spowiednika osób dotkniętych nałogami oraz na uzdrawiającym wymiarze jego posługi. Ostatnia część poświęcona jest konieczności współpracy kapłana z różnego rodzaju środowiskami zajmującymi się profilaktyką i leczeniem osób dotkniętych nałogami.
Korelatywność emocji z kreatywnością osoby ludzkiej
Cichosz, Wojciech; Lisica, Jarosław (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
Tekst dotyczy emocji oraz ich wpływu na kreatywność osoby ludzkiej. Zaprezentowano wieloskładnikowe podejście do problemu badawczego, które wpisuje się w nurt poszukiwań empirycznych. Najpierw autorzy przedstawiają krótką prezentację definicyjną emocji, a następnie przytaczają ogólne ujęcia i rozumienia kreatywności we współczesnej nauce. Ograniczają się przy tym do rudymentarnego opisu i ogólnych rozważań. Prowadzone analizy badawcze prowadzą do wniosku, że emocje są fenomenami złożonymi a ich rola jest fundamentalna dla kreatywności i działalności człowieka.
Philosophy of History in Poland in the Context of Thomistic Thinking
Mróz, Mirosław (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
Philosophy of history practiced in the early modern period and nowadays in Poland appears to be one of the principal trends of Polish philosophical thinking. This thought encompasses various themes and is anchored in realism and Thomistic personalism. Polish representatives of philosophy of history do not disregard theology of history and perceive Christian faith as a historical reality. Therefore apart from philosophy of history they develop theology of history where the understanding of the past of your own nation is a crucial element. In this context the thought of Thomas Aquinas inspires to view history from the philosophical and theological perspective. Franciszek Sawicki, Franciszek Manthey and Czesław Bartnik in their research answer the question about the sense of time and history and the significance of historical processes. They originate from the school of traditional Thomism but they also have a thorough knowledge of modern philosophy Thanks to them we may speak of philosophy of history in Poland which deserves reflection and which is the source of the thought of St. John Paul II. Among them the reflection of Franciszek Sawicki deserves special attention. For Sawicki, Thomism is important as a value which organises his own presentation of the problem. It is, by no means, the repetition of the old tradition as Sawicki frequently refers to the modern thought. The question about the reference of Polish philosophy of history to Thomism is principally realized through personalist references and building social ethic based on philosophy and theology of nation where solidarity and participation are dominant. The abovementioned philosophers, F. Sawicki in particular, focus on the question about man in their reflection on history. For all of them it is Christianity that demonstrates the right form for references among people, the discovery of truth, moral and social activity as well as social and supernatural life, human autonomy and its relation to God.
Sześć pieśni do Matki Bożej Częstochowskiej, pochodzących ze Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego (Pelplin, 1871), jako przejaw tożsamości narodowej i religijnej pątników
Kaczorowski, Robert (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
Prezentowany artykuł przybliża sześć pieśni do Matki Bożej Częstochowskiej, pochodzących ze Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego, który został opublikowany w 1871 roku. W warstwie semantycznej pieśni te ukazują głębokie powiązanie postawy religijnej, katolickiej, ze sprawami narodowymi, polskimi. Pątnicy wykonujący te utwory przedstawiali bowiem swe intencje Matce Najświętszej, prosząc o pomyślność dla nieobecnej na mapach Europy Polski, o jej niepodległość, a także o spokojne, szczęśliwe życie osobiste.
Udział lekarzy pochodzenia żydowskiego w popularyzacji wiedzy i działalności społecznej w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX w.
Bołdyrew, Aneta (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
W drugiej połowie XIX i na początku XX wieku w Królestwie Polskim społeczność żydowska odgrywała ważną rolę w życiu społecznym, kulturalnym i naukowym. Lekarze pochodzenia żydowskiego często nawiązali współpracę z polskimi lekarzami, byli członkami stowarzyszeń naukowych i społecznych, należeli do redakcji czasopism naukowych, publikowali w periodykach społecznych i zawodowych. Ogromne zaangażowanie przedstawicieli żydowskiego zawodu medycznego było widoczne w zakresie popularyzacji wiedzy. We współpracy z polskimi lekarzami podejmowali trudne problemy medyczne, ale zajmowali się także kwestiami higienicznymi, społecznymi i edukacyjnymi. Byli aktywnymi członkami organizacji i inicjatorami licznych akcji społecznych o charakterze opiekuńczym, edukacyjnym i popularyzatorskim. Współpraca w dziedzinie społeczno- oświatowej pozwoliła zrealizować wiele śmiałych inicjatyw, wpływając na integrację ludności, zwłaszcza w największych miastach.
The Relationship between Spirituality, Religion, and Culture
Platovnjak, Ivan (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
The author establishes that religion, spirituality, and culture are intertwined and have a strong influence on each other. After a short introduction to basic concepts, the author first shows how spirituality is a fruit of religion and/or culture. Then the influence of spirituality on religion and culture is explored. Finally, the author also tries to show the possibility of a Christian spirituality transformation that is capable of responding to the needs of our time for a new humanity able to live in solidarity while building relationships among all human beings and all of creation.
Mikołaj Starzyński, Nowy ateizm, Nomos, Kraków 2015, s. 176.
Dańczak, Andrzej (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
Obsesja hazardu
Olczyk, Arkadiusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
Pośród współczesnych uzależnień, jakie dotykają coraz większą liczbę ludzi w różnym wieku, różnego wykształcenia i różnych zawodów, należy wymienić hazard. Ma on swoją bogatą historię sięgającą tysięcy lat przed naszą erą. Był on obecny we wszystkich starożytnych cywilizacjach. Hazardzistami byli tak sławni ludzie jak: Kartezjusz, Casanova, Fiodor Dostojewski, Tadeusz Boy- -Żeleński czy Ludwik Solski. W Polsce pierwsze kasyno powstało w 1988 roku, zaś wydatki Polaków na hazard w 2007 roku sięgały 8 mld zł. Obecnie szerzy się tzw. e-hazard, który przyjmuje charakter patologiczny. Uzależnienie od hazardu niesie ze sobą liczne destrukcyjne konsekwencje w życiu osobistym, rodzinnym, społecznym i moralnym. Pomocne w poradzeniu sobie z hazardowym graniem są programy leczenie patologicznego hazardu. Powstają też Grupy Anonimowych Hazardzistów, zaś bliscy osób uzależnionych mogą uzyskać pomoc w grupach Gam-Anon.
Wielkoizraelska perspektywa tożsamości Judy w Pwt 11,29-30
Szamocki, Grzegorz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
Pwt 11,29-30 jest przykładem biblijnego tekstu, który intryguje interpretatorów ze względu na swoje miejsce w kontekście i treść. Polecenie sprawowania rytuału błogosławieństwa i przekleństwa na górach Samarii oraz powiązanie tych gór z terenem Araby, z Gilgal, i równocześnie z dębami More, rodzi problem w zrozumieniu biblijnego przekazu. W podejmowaniu próby jego rozwiązaniu konieczne jest uwzględnienie historycznego stawania się aktualnego tekstu Księgi Powtórzonego Prawa. Badania egzegetyczne nad Pwt 11,29-30 pozwalają wnioskować, że tekst ten jest owocem pracy redakcyjnej, prowokowanej przez troskę o narodowo-religijną tożsamość Judejczyków okresu powygnaniowego. W podejmowanych w tym kontekście opracowaniach biblijnego tekstu znalazła swoje odzwierciedlenie konfrontacja pomiędzy żywymi wówczas koncepcjami postrzegania i wyrażania przynależności mieszkańców Judy do jednego narodu i do ludu JHWH.
Jedność wiary i rozumu w nauce o aniołach św. Tomasza z Akwinu. Angelologia Akwinaty w perspektywie encykliki Fides et ratio Jana Pawła II
Dutkiewicz, Tomasz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
Świętemu Tomaszowi z Akwinu tradycja przypisała miano Doktora Anielskiego ze względu na fakt opracowania przezeń w sposób systematyczny szeregu kwestii z zakresu angelologii. Jan Paweł II odwołując się w Fides et ratio do tego tytułu, przedstawia św. Tomasza jako „mistrza sztuki myślenia i wzór uprawiania teologii”, zwracając zarazem uwagę na wyjątkowość oraz aktualność ujęcia relacji wiary i rozumu, które wypracował Akwinata. Aktualność tego ujęcia wiąże się z faktem, że – jak zauważa Papież – błędne podejścia w tej dziedzinie w postaci fideizmu oraz skrajnego racjonalizmu, które zdominowały kulturę nowożytnej Europy, doprowadziły do jej głębokiego kryzysu. O jego wyjątkowości zaś, decydują – wskazane przez Jana Pawła II – umiejętne godzenie nadprzyrodzonego i rozumnego charakteru aktu wiary oraz umiejętne łączenie jedności wiary i rozumu z niezbędną autonomią dziedzin poznania opartego na wierze oraz refleksji czysto racjonalnej. Choć w samej encyklice nie znajdujemy bezpośrednich nawiązań do problematyki angelologicznej, to jednak właśnie wykład prawd wiary w tej dziedzinie przeprowadzony przez Doktora Anielskiego stanowi wdzięczne źródło przykładów owocnej współpracy dwóch metaforycznych skrzydeł, o których czytamy w Fides et ratio – wiary i rozumu – umożliwiającej wzniesienie się na wyżyny dostępnego człowiekowi poznania.
Budowanie na skale i na piasku, czyli dlaczego jest nam potrzebny prawdziwy fundamentalizm
Pilarz, Krzysztof (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
W artykule autor skłania czytelnika do refleksji nad zagadnieniem fundamentalizmu z perspektywy światopoglądu chrześcijańskiego. Wychodząc od teorii Samuela Huntingtona o zderzeniu cywilizacji przedstawia zasadnicze trudności dotyczące tylko negatywnego postrzegania fundamentalizmu na gruncie filozoficznym, szczególnie w odniesieniu do poszukiwania prawdy. Na przykładzie przypowieści z Mt 7,24-27 wskazuje na konieczność istnienia stałych punktów odniesienia, które w liberalnym świecie są niwelowane. Tymczasem, jak dowodzi autor, nie sposób jest pisać o fundamentalizmie w sposób stricte teoretyczny, gdyż zawsze odnosi się on do konkretnego światopoglądu. Dotyczy to także chrześcijaństwa, a próby jego liberalnego „przepracowania” są nie do pogodzenia z nauką Jezusa Chrystusa, który wymaga od swoich uczniów bardzo konkretnego opowiedzenia się w ich życiu za lub przeciw Niemu.
Skamieniały chleb w oliwskim kościele. Historia kamienia i rozwój legendy
Kromer, Adam (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
Przez kilkaset lat we wnętrzu cysterskiego kościoła klasztornego w Oliwie przechowywany był kamień, który uważano za skamieniały chleb oraz towarzysząca mu tablica mówiąca o klęsce głodu. Najstarsze informacje o kamieniu pochodzą z napisanej na początku XVI w. kroniki Simona Grunaua. W kronice znalazła się też legenda przedstawiająca okoliczności przemiany chleba w kamień. Na przełomie XVIII i XIX w. kamień zaginął w nieznanych okolicznościach. Tablica znajdowała się w kościele do 1956 r., kiedy została oddana do konserwacji. Jak dotąd nie powróciła na dawne miejsce. Do obecnych czasów dotrwała legenda o kamiennym chlebie, powtarzana w różnych wariantach przez kolejnych autorów.
O. Andrzej Koprowski SI jako duszpasterz akademicki w Lublinie w latach 70. XX w. w zainteresowaniu Służby Bezpieczeństwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
Ihnatowicz, Mateusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
Artykuł przedstawia działalność duszpasterską o. Andrzeja Koprowskiego SI w jezuickim duszpasterstwie akademickim istniejącym przy Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w latach 70. XX w. Przytoczono w nim informacje zaczerpnięte z akt komunistycznej Służby Bezpieczeństwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Z przywołanych dokumentów wynika, że zaproponowany przez jezuitę nowy styl duszpasterstwa nie przyjmował się. Władze zakonne powierzyły mu funkcję kierowniczą w Warszawie, która poprzedziła realizację zadań w Domu Generalnym jezuitów w Rzymie.

Przeglądaj

Przeglądaj Studia Gdańskie, 2017, T. 41 wg Data wydania