Colloquia Theologica Ottoniana, 2021, T. 37

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/869

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 17 z 17

„Mimo drzwi zamkniętych” (J 20,26). Refleksja nad duchowością komunii w warunkach izolacji społecznej na przykładzie Ruchu Focolari
Wasiutyńska, Katarzyna (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)
Okres izolacji społecznej z powodu pandemii, ograniczając możliwości spotkań małych i większych wspólnot, odcisnął głębokie znamię na formie przeżywania duchowości komunii, która stanowi jeden z najbardziej charakterystycznych rysów Kościoła posoborowego. Przykładem jest tu Ruch Focolari. Uprzywilejowaną w nim drogą do zjednoczenia z Bogiem jest relacja miłości do bliźniego, w której wypełnia się obietnica Jezusa, że staje On pośród osób gromadzących się w Jego imię (por. Mt 18,20). Chiara Lubich, założycielka Focolari, widziała w nowoczesnych zdobyczach techniki możliwość rozwoju miłości chrześcijańskiej, która ze swej natury jest powszechna i dąży do jedności. Okres pandemii wyznaczył niespodziewany przełom w tym aspekcie, a także szerzej – w pojmowaniu i praktyce komunii eklezjalnej. Zniesienie lub przedłużające się ograniczenie spotkań fizycznych doprowadziły do intensywnego wykorzystania innych środków komunikacji, czyniąc z przestrzeni wirtualnej potencjalne miejsce wspólnotowego doświadczenia duchowego oraz konkretnego działania dla dobra innych. Wyjątkowym w swym przebiegu i owocach wydarzeniem przeprowadzonym w formie zdalnej było Zgromadzenie Generalne Ruchu, które odbywa się zgodnie ze Statutami co sześć lat i stanowi najwyższy organ władzy. Rozeznawanie wspólnotowe typowe dla fokolarinów zakłada, jako owoc miłości wzajemnej, obecność Zmartwychwstałego, który pozwala wybrzmieć z całą mocą głosowi Ducha Świętego. Dostosowanie form duchowości komunii do okoliczności zewnętrznych wskazuje na nieodpartą potrzebę współdzielenia doświadczenia duchowego i, jeśli jest ono autentyczne, prowadzi pomimo trudności do pogłębienia więzi z Bogiem i między osobami.
Pragnienie chrztu a nadzieja zbawienia dzieci nieochrzczonych w Kodeksie prawa kanonicznego w perspektywie studium Międzynarodowej Komisji Teologicznej. Aspekty teologiczne i prawne
Trojanowski, Bartosz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)
Problematyka nadziei na zbawienie dzieci, które przedwcześnie zmarły bez chrztu, jest obecna od początku chrześcijaństwa. Zajmowali się nią niektórzy ojcowie Kościoła zarówno wschodniego, jak i zachodniego. Jednak w ciągu wieków kwestia ta nigdy nie została definitywnie rozstrzygnięta, ponieważ teolodzy w swojej refleksji nie byli w stanie rozwiązać wszystkich wątpliwość. Stawali przed tajemnicą, która przewyższa ludzki umysł. W ostatnich latach, po Soborze Watykańskim II, pogląd na temat losu takich dzieci został zrewidowany, a teolodzy przedstawiają argumenty, które pozwalają mieć nadzieję na pełne szczęście w królestwie niebieskim tych dzieci. Pierwszym dokumentem, który w wyraźny sposób dostrzega zmianę takiego poglądu teologicznego, jest Kodeks prawa kanonicznego. Chociaż jest tam mowa o konieczności chrztu do zbawienia, to jednak prawodawca nie mówi o „absolutnej konieczności”. Dopuszcza „chrzest pragnienia”, a celem tego artykułu jest wykazanie, że troszczy się również o to, by rodzice takie pragnienie wyrażali przed urodzeniem swoich dzieci. Kolejne dokumenty Kościoła potwierdzają taki rozwój myśli teologicznej, a co za tym idzie, uzasadniają istnienie chrześcijańskiej nadziei zbawienia dla dzieci, które nie otrzymały sakramentu chrztu z różnych przyczyn. Artykuł nie przedstawia tylko argumentów Międzynarodowej Komisji Teologicznej, ale jest próbą pogłębienia i uzasadnienia tej myśli teologicznej. Problem ten jest bowiem nie tylko refleksją teologiczną nad zagadnieniem, ale także stanowi codzienność wiernych, którzy zostali dotknięci taką tragedią, a którym Kościół powinien dać nadzieję.
„Język, który odsłania”. Funkcja fatyczna języka w przestrzeni katechetycznej
Kurzydło, Dariusz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)
Badania nad językiem religijnym stanowią ważny wkład w rozwój katechetyki, która zajmuje się naukową refleksją nad wychowaniem chrześcijan oraz wtajemniczeniem ich w żywą wiarę Kościoła. Język religijny nie stanowi odrębnego rodzaju języka, ale polega na umiejętności komunikowania współczesnemu człowiekowi w sposób dla niego zrozumiały prawd, które dotyczą życia nadprzyrodzonego. Ważne zadanie w tym procesie pełni katecheza, dzięki której przepowiadanie wiary ma dotknąć człowieka w jego codziennej egzystencji. Dzięki katechezie chrześcijanie nie tylko lepiej rozumieją, czym jest język symboliczny, narracyjny, a także doktrynalny, lecz uczą się myśleć w tym języku. Artykuł ten poświęcony jest fatycznej funkcji języka w katechezie. Funkcja ta dotyczy możliwości nawiązania więzi i jej pogłębiania między uczestnikami katechezy i procesu wychowania. Autor stara się uzasadnić znaczenie funkcji fatycznej w przestrzeni katechetycznej i wskazać jej znaczenie w realizacji różnych zadań katechetycznych. Wzór pedagogiki Jezusa pokazuje, że w katechezie jest obecny przede wszystkim język spotkania i język wydarzeń, na kanwie których Bóg może kontynuować historię zbawienia. Język katechetyczny pozwala ludziom być blisko ludzkiej egzystencji, a tym samym objawia obecność Boga. Budowanie dojrzałych więzi nie jest sprawą łatwą w sytuacji, kiedy społeczeństwo nie posiada odpowiednich kompetencji społecznych. Tym bardziej potrzeba mądrej katechezy, komunikatywnych katechetów oraz wartościowych pomysłów na użycie w przestrzeni katechetycznej języka, który odsłania Boże królestwo wśród ludzi.
The role of the epiclesis in transubstantiation
Krupa, Józef (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)
The official doctrine of the Catholic Church, contained in the magisterial documents, is still evolving. One recent example is the teaching on who is involved in transubstantiation in the Eucharist. In the Christian West, the words of institution have been emphasized for centuries, while in the Christian East, it has been the epiclesis since the fourth century. Some Catholic theologians explicitly stated that the epiclesis also participates in the conversion of bread and wine, even before the promulgation of this doctrine in the magisterial documents. The doctrinal shift in the Catholic Church regarding the topic of the epiclesis manifested itself in the Catechism of the Catholic Church in number 1105: “The Epiclesis is the intercession in which the priest begs the Father to send the Holy Spirit […], so that the offerings may become the body and blood of Christ.” In number 1353: “In the epiclesis, the Church asks the Father to send his Holy Spirit on the bread and wine, so that by his power they may become the body and blood of Jesus Christ […]. In the institution narrative, the power of the words and the action of Christ, and the power of the Holy Spirit, make sacramentally present under the species of bread and wine Christ’s body and blood, […].” In numbers 1333 and 1357 and also in the General Instruction of the Roman Missal in article 79 c: “The epiclesis, in which, by means of particular invocations, the Church implores the power of the Holy Spirit that the gifts offered by human hands be consecrated, that is, become Christ’s Body and Blood [...].
La questione dei divorziati alla luce dell’ecologia integrale di papa Francesco
Sambor, Paweł (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)
Il tema dell’ecologia integrale di papa Francesco offre uno sguardo più ampio sulla questione dei divorziati, che permette non solo di uscire da un discorso troppo “moraleggiante” incapace di vedere la sofferenza delle persone che vivono in situazioni “irregolari”, ma anche di inserire la pastorale dei divorziati nel contesto più ampio della responsabilità della Chiesa per il creato. Anzitutto, papa Francesco sottolinea l’interdipendenza degli elementi che costituiscono l’ambiente umano. Siccome “tutto è connesso”, fenomeni sociali, tra cui quello della separazione o del divorzio, non possono essere considerati a parte. Nell’articolo proponiamo di ripensare la questione della separazione e del divorzio in una prospettiva più ampia, sia per quanto riguarda le sue cause, sia le sue conseguenze. Siccome “tutto è connesso”, la cultura del profitto non solo danneggia l’ambiente naturale in cui vive l’uomo, ma anche quello umano fatto delle relazioni. Trattando quindi delle cause di una rottura (del matrimonio) non si devono perdere di vista i fattori che, pur indirettamente, possono realmente indebolire le relazioni affettive, tra cui, per esempio, la precarietà del lavoro e il ruolo dei mass-media nel creare una mentalità consumista e quindi più egoista. Nell’articolo poniamo anche la domanda se la condizione dei divorziati non sia una delle forme o una espressione della “cultura dello scarto” che può tradursi in un reale impoverimento materiale, in una emarginazione familiare, comunitaria o sociale. Infine, la rilettura della questione delle persone che vivono in una situazione “irregolare”, alla luce dell’ecologia integrale, mette in evidenza non soltanto l’importanza della pastorale dei divorziati, ma anche la sua funzione “reintegrativa”.
Hejt i symbole religijne. Obrażanie przez prowokację jako nowy problem społeczny
Leszczuk-Fiedziukiewicz, Anna (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)
Celem artykułu jest zbadanie dyskursu medialnego związanego z nowymi formami prezentacji symboli religijnych i ze społeczną reakcją na to zjawisko. Symbole religijne są wykorzystywane przez środowiska zainteresowane zaznaczeniem swojej obecności w społeczeństwie. Jednym z pytań badawczych jest pytanie o to, czy przykłady happeningów, uznawanych przez grupy katolików za skandaliczne i obraźliwe, mogą być dowodem na nową formę „mowy nienawiści” w sferze publicznej. Miałaby ona ewoluować ze sfery językowej w sferę wizualnych znaczeń i odgrywać ważną rolę w „wojnie kulturowej” na światopoglądy i wartości w naszym społeczeństwie. Diagnoza zjawiska związanego z happeningami odbieranymi jako „prowokacje” prowadzi do przekonania, że mamy do czynienia z nowym problemem społecznym. Angażuje on osoby związane z Kościołem katolickim, policję, sąd i prokuraturę, ponieważ autorzy inicjatyw są oskarżani o obrażanie uczuć religijnych, co zgodnie z art. 196 Kodeksu karnego jest w Polsce przestępstwem.
Miłość małżeńska w życiu świętych Luigiego i Marii Quattrocchi oraz Louisa i Zelii Martin. Analiza teologiczno-psychologiczna
Bukalski, Sławomir (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)
Miłość małżeńska przedstawiana jest przez różne dyscypliny naukowe jako fundament życia małżeńskiego. Teologia oraz psychologia, choć wykazują podobieństwa w interpretacji miło- ści, to jednak dla obu dyscyplin naukowych są to różne pojęcia. Zasadnicza różnica dotyczy źródeł jej pochodzenia. Teologia wskazuje na Boga, natomiast dla psychologii to relacja pojawiająca się jedynie między małżonkami. Dla teologii miłość małżeńska jest fundamentem sakramentalnego związku, jest podstawowym i wrodzonym powołaniem każdej osoby ludzkiej. Realizowana w małżeństwie prowadzi do świętości małżonków. Psychologia natomiast w miłości małżeńskiej widzi warunek podnoszenia jakości i stabilności związku mężczyzny i kobiety. Artykuł podejmuje analizę miłości małżeńskiej z perspektywy obu dyscyplin naukowych w życiu świętych małżonków: Luigiego i Marii Quattrocchi oraz Louisa i Zelii Martin. Dwie części artykułu prezentują kolejno teologiczne oraz psychologiczne rozumienie miłości. W części trzeciej artykułu zawarte zostały natomiast przykłady miłości małżeńskiej w życiu obu małżeństw. Wypowiedzi pochodzące z listów małżeńskich i rodzinnych to realna rozmowa członków rodziny czyniona na użytek własny, domowy. Teksty źródłowe o charakterze autobiograficznym potwierdzają miłość małżeńską w życiu obu par w ujęciu teologicznym i psychologicznym.
Dekret o wolności sumienia i wyznania z 5 sierpnia 1949 roku jako przykład szykanowania duchowieństwa Kościoła gorzowskiego w latach 1949–1969. Zarys problematyki
Śmierzchalski-Wachocz, Dariusz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)
Wydanie dekretu o wolności sumienia i wyznania 5 sierpnia 1949 roku było konsekwencją prowadzonej przez władze komunistyczne w Polsce walki z Kościołem katolickim i ludźmi wierzącymi. W rękach ówczesnych urzędników dekret był narzędziem represjonowania ludzi wierzących, a w pierwszej kolejności duchowieństwa katolickiego. Szeroko zakrojone działania ze strony władzy miały na celu przeobrażenie kraju o głęboko zakorzenionych tradycjach katolickich w państwo laickie na wzór ZSRR. Dekret ogłoszony 5 sierpnia 1949 roku obowiązywał do roku 1989, przy czym w 1969 roku jego zapisy znalazły się w art. 192–198 Kodeksu karnego. W latach 1949–1956 za złamanie jego postanowień groziły drakońskie sankcje, które z czasem uległy złagodzeniu. Artykuł przybliża genezę dekretu oraz jego recepcję na obszarze Kościoła gorzowskiego, którego jurysdykcja w latach 1945–1972 obejmowała 1/7 powierzchni powojennej Polski. Autor skupił się na przeanalizowaniu przypadków represjonowania duchowieństwa posługującego w Kościele gorzowskim w imię respektowania postanowień dekretu z 1949 roku.
La proposta di legge italiana contro l’omofobia: un pericolo per la libertà di manifestazione del pensiero, la libertà educativa delle famiglie e la tutela dei minori
Bianchini, Daniela (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)
Attualmente in Italia si sta discutendo su un disegno di legge (Ddl n. 2005) formalmente finalizzato a contrastare le discriminazioni basate sull’orientamento sessuale e sull’identità di genere. In ragione della genericità delle norme, della vaghezza di alcuni termini e del ricorso allo strumento della sanzione penale, il Ddl 2005 presenta tuttavia seri rischi per la libertà di manifestazione del pensiero circa la sessualità e le tematiche ad essa relative. La scuola sarebbe uno degli ambiti maggiormente interessati da queste limitazioni. Con riferimento al contesto scolastico, occorre distinguere gli effetti sotto due profili di valutazione: un primo profilo concernente gli effetti delle norme del disegno di legge nel loro insieme e un secondo profilo concernente in maniera specifica gli effetti relativi all’art. 7 del disegno di legge.
Między karą Bożą a miłosierdziem. O obrazach Boga wobec problemu koronawirusa
Wąsek, Damian (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)
Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytania, jakie poglądy teologiczne wyzwoliła epidemia, gdzie mają one swoje źródła i w jakim kierunku powinny ewoluować. W odpowiedzi ukazuje się spotkanie dwóch obrazów Boga: karzącego i miłosiernego w kontekście wypaczeń w religijnych komentarzach do koronawirusa. Najpierw pytam, skąd bierze się tendencja do traktowania nieszczęść jako kary od Boga. Później proponuję model alternatywny – Boga kierującego się miłością. Uważam go za bardziej wiarygodny w obliczu współczesnego nauczania Kościoła. W trzecim kroku charakteryzuję zręby modelu opartego na autonomii Boga i świata, który – moim zdaniem – może pomóc we właściwym tłumaczeniu problemu zła. Wydaje się, że w obliczu zła bardzo często myśli osób religijnych kierowane są do Boga, a w tle refleksji pojawia się pytanie: Za jakie grzechy? Do ukształtowania takiego myślenia przyczyniła się m.in. ekspansja ekspiacyjnego modelu objawienia. W wielu wypowiedziach teologicznych, a przede wszystkim w nauczaniu papieża Franciszka, pojawia się sugestia, że obraz Boga karzącego nie odpowiada intuicjom płynącym z doświadczeń wiary i innych źródeł teologicznych. Skoro Bóg jest miłością, nie powinien dążyć do zniszczenia stworzenia nawet w obliczu wielkiej jego niewdzięczności. Z tego obrazu kochającego Stwórcy można wyprowadzić jeszcze jeden wniosek. Skoro kieruje się On prawdziwą miłością, powinien traktować świat w duchu poszanowania wolności, bo w przeciwnym razie ta miłość byłaby niedoskonała.
Eucharystia Kościoła rzymskokatolickiego w Niemczech w dobie pandemii COVID-19
Glombica, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)
W artykule podjęto próbę refleksji teologicznej nad skutkami politycznych decyzji związanych z rozprzestrzenianiem się koronawirusa na przykładzie Republiki Federalnej Niemiec. Osią rozważań jest zależność pomiędzy wagą wspólnotowego świętowania Eucharystii a ograniczeniem kontaktów ze względu na ochronę życia i zdrowia ludzkiego. Źródła, ze względu na absolutną nowość tematyczną, stanowią zasadniczo ogólnodostępne materiały internetowe. Punktem wyjścia jest kalendarium konkretnych decyzji władz państwowych oraz reakcje Niemieckiej Konferencji Biskupów na te świeckie rozporządzenia. Następnie przedstawione zostały komentarze zaistniałej sytuacji przez niemieckich teologów rzymskokatolickich. Wybrano zwłaszcza te, które zostały zauważone w przestrzeni publicznej, niekoniecznie przez swoją wnikliwość czy poprawność teologiczną, ale przede wszystkim z uwagi na swoją kontrowersyjność. Ich autorami są: biskup magdeburski Gerard Feige, arcybiskup koloński, kardynał i doktor teologii Rainer Woelki oraz dogmatyk Julia Knop. Na zakończenie przypomniany został kontekst oficjalnego nauczania Kościoła w kwestii wspólnotowego świętowania Eucharystii i jego zasadnicze założenie, czyli przewaga elementu boskiego nad ludzkim. Celem artykułu jest pokazanie, że nie tylko reakcje państwowe, ale także zachowania eklezjalne oraz dyskusje teologiczne mogą zostać zinterpretowane jako praktyczna negacja zbawczego charakteru Eucharystii. Niniejsze przedłożenie kończy pytanie o to, co jest ważniejsze: świętowanie Eucharystii, przyjmowanie Komunii Świętej, przeżywanie wspólnoty, czy dalsze tygodnie zachowania ścisłego ograniczenia kontaktów, także dla zgromadzeń religijnych. To pytanie jest jednocześnie zachętą do dalszej, pogłębionej refleksji nie tylko nad gospodarczymi, społecznymi czy emocjonalnymi skutkami epidemii, ale również – a może przede wszystkim – nad tymi duchowymi.
Reakcja na zagrożenie koronawirusem – analiza publikowanych treści w początkowej fazie epidemii na oficjalnej stronie Konferencji Episkopatu Polski
Pastwa, Rafał Jakub (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)
Pojawienie się zagrożenia epidemią koronawirusa w Polsce w 2020 roku wywołało reakcję wielu instytucji, w tym mediów. Na oficjalnej stronie Konferencji Episkopatu Polski pojawiły się liczne komunikaty o charakterze administracyjno-pastoralnym, które stanowiły swoistą instrukcję dla wiernych – zarówno w perspektywie pasterskiej, jak i instytucjonalnej. Stanowiły również przedmiot zainteresowania mediów, a także opinii publicznej. Dominacja tekstów o charakterze administracyjno-pasterskim publikowanych w badanym okresie na stronie episkopat.pl wpisuje się w naturę i misję Kościoła, którego nie można sprowadzać wyłącznie do perspektywy doczesnej i instytucjonalnej lub też wyłącznie do duchowej i zbawczej. Analiza jakości treściowych pozwala zauważyć nieznaczne przesunięcie akcentów w kierunku perspektywy doczesnej, z kolei w badanych komunikatach zdecydowanie przeważa język instytucjonalny, określony przez autora mianem „języka dystansu”.
Wolność religijna w kontekście chrześcijańskich mniejszości religijnych w regionie MENA
Salamon, Justyna (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)
Celem artykułu było przedstawienie sytuacji religijno-społeczno-politycznej chrześcijan w państwach muzułmańskich w regionie MENA (Afryka Północna i Bliski Wschód). W pierwszej części artykułu zaprezentowano oprócz definicji, zarys historyczny i informacje odnoszące się do sytuacji w okresie pandemii koronawirusa. W konsekwencji podstawą było uzyskanie w toku badań odpowiedzi na pytanie, jak zmieniła się sytuacja chrześcijan. Czy wprowadzone obostrzenia wpłynęły na celebrację praktyk religijnych? Czy chrześcijanie byli dyskryminowani w dostępie do opieki zdrowotnej oraz pomocy społecznej? Zwrócono także uwagę na dane statystyczne publikowane zarówno przez chrześcijańską organizację non-profit „Open Doors”, jak i przez amerykańską organizację non-profit „Freedom House”. W artykule wskazane było zastosowanie metody historycznej zwanej również metodą genetyczną. Jej głównym celem jest chronologiczny opis ewolucji statusu mniejszości religijnych w państwach muzułmańskich. Zastosowana została także metoda komparatystyczna (porównawcza) Arendta Lijpharta. Rumuński religioznawca Mircea Eliade także był propagatorem łączenia metody porównawczej z historyczną. Eliade uważał, że religioznawstwo powinno stosować dwie wzajemnie dopełniające się metody: fenomenologiczny opis struktur religijnych oraz metodę historyczno-porównawczą, holistyczne podejście do religii. W kontekście badań znaczenie ma ogólna koncepcja człowieka, zgodnie z którą jest on istotą religijną („homo religiosus”). Nawiązano do przedmiotowej literatury hiszpańskojęzycznej. W ostatniej części artykułu porównano prześladowania chrześcijan z zjawiskiem islamofobii celem ukazania podobieństw i wykazania różnic między obydwoma negatywnymi zjawiskami.
L’agire divino e umano. La manifestazione multiforme della grazia di Dio
Witaszek, Gabriel (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)
La Sacra Scrittura parla della grazia di Dio che presiede il suo agire salvifico nei confronti degli uomini. La grazia ha avuto il suo annunzio nell’Antico Testamento, con l’esperienza dell’amore di benevolenza da parte di Dio nei confronti d’Israele che non viene mai meno alla parola data. Essa ha raggiunto la sua pienezza in Cristo, il quale con il suo mistero pasquale ha donato la salvezza all’uomo peccatore. Avviene così una vera rigenerazione, che trasforma il credente in figlio di Dio e in tempio dello Spirito Santo. Lo inserisce intimamente nella vita stessa di Cristo e lo rende partecipe della natura e della vita divina. La multiforme grazia della salvezza ha la forma del dono che presuppone una capacità di libera accoglienza da parte dell’uomo. Dio dona la grazia, ma essa diventa efficace solo? nel momento in cui l’uomo l’accoglie. L’accoglienza della grazia rende a sua volta l’uomo più libero e più capace di accogliere in modo sempre più pieno e profondo il progetto di Dio su di lui. Lasciar fare a Dio non significa infatti sottomettersi supinamente al fato, ma significa invece consentire a Dio di portare a compimento l’opera da lui iniziata col chiamarci all’esistenza e col renderci partecipi della sua vita trinitaria.
Parafie online w Polsce w dobie pandemii COVID-19. Studium przypadku
Kloch, Józef (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)
Wspólnoty parafialne w czasie pandemii po początkowym szoku spowodowanym ograniczeniami sanitarnymi dość szybko odnalazły się pod kątem pastoralnym w przestrzeni cyfrowej. Kreatywność wiernych świeckich i duchownych w tym zakresie była naprawdę duża. Można wydzielić szesnaście kategorii aktywności kościelnej online w okresie COVID-19. Są to: dobroczynność (w tym crowdfunding), działalność naukowa w dziedzinie teologii, ewangelizacja, fundusze (dla dzieł misyjnych, parafii i innych podmiotów), informacja (newsy), katecheza/religia (zajęcia szkolne), kultura, modlitwa, Msze Święte i nabożeństwa, okresowe spotkania duszpasterskie, pielgrzymowanie, Pismo Święte, przygotowanie do sakramentów, rekolekcje, wolontariat (w tym zarządzanie online realnym wolontariatem), zarządzanie online podmiotami kościelnymi. Wskazań duszpasterskich i liturgicznych Stolicy Apostolskiej czy Konferencji Episkopatu Polski, a dotyczących obecności w przestrzeni cyfrowej w okresie pandemii nie było wiele. Jednak nauczanie papieży czy Papieskiej Rady ds. Środków Społecznego Przekazu dotyczące obecności w przestrzeni cyfrowej było dotąd na tyle obfite, że nikt nie mógł mieć wątpliwości co do roli, jaką może odegrać i faktycznie odegrał internet w czasie kolejnych lockdownów, których Kościół, jeśli chodzi o zasady sanitarne, był jednym z podmiotów.
Kultura cyfrowa jako kontekst współczesnej katechezy
Mazur, Radosław (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)
Kultura cyfrowa jako zjawisko powszechne i ściśle związane z codziennością dzieci, młodzieży i dorosłych nie pozostaje bez wpływu na wychowanie młodego pokolenia, w tym wychowanie do dojrzałej wiary. Staje się ona zatem wyzwaniem katechetycznym. O wpływie kultury cyfrowej na katechezę wspomina zarówno nowe Dyrektorium o katechizacji, jak i najnowsze dokumenty papieskie. Cyfrowość jawi się jako nowy rodzaj kultury zmieniającej język, kształtującej nową mentalność czy dokonującej zmiany w hierarchii wartości (zob. DK 359). W artykule podjęto się zadania scharakteryzowania kultury cyfrowej oraz oceny jej wpływu na obszar edukacji i formacji młodego człowieka. Uwypuklono następnie jej pozytywne strony, związane zwłaszcza z przekraczaniem barier związanych z odległością czy brakiem możliwości wolnej wypowiedzi, oraz zagrożenia i niebezpieczeństwa, które ze sobą niesie, a które przede wszystkim są skutkiem uprzedmiotowienia relacji i przedkładania partycypacji w świecie wirtualnym nad twórczą obecność w świecie rzeczywistym. Istotną cechą opisywanego zjawiska jest pewien rodzaj ambiwalencji, który polega na jednoczesnym pozytywnym oraz negatywnym wpływie w wielu obszarach, co wskazuje na konieczność odpowiedniej edukacji medialnej, umożliwiającej krytyczne i rozsądne korzystanie z dobrodziejstw i unikanie ślepych uliczek. W ostatniej części artykułu określono również kilka praktycznych wyzwań dla nauczania religii w szkole oraz katechezy parafialnej wynikających z powszechności kultury cyfrowej i jej możliwości związanych z metodyką i dydaktyką, a także wskazań dotyczących aplikacji możliwości, którą dają cyberśrodki, do działań katechetycznych.
Komunia Święta duchowa w czasach pandemii
Beyga, Paweł (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021)
Według Tomasza z Akwinu wierny może przyjmować Komunię Świętą poprzez sakramentalne przyjęcie konsekrowanej hostii i wina lub poprzez Komunię Świętą duchową. Ostatni ze sposobów przyjęcia Komunii Świętej jest zarezerwowany dla osób, które nie mogą przyjąć sakramentalnie Ciała i Krwi Chrystusa. We współczesnej katolickiej teologii temat Komunii Świętej duchowej został zapomniany na wiele lat. W artykule Komunia Święta duchowa jest ukazana w świetle teologii Doktora Anielskiego, w liturgicznej i duchowej perspektywie wieków średnich oraz w kontekście współczesnego nauczania papieży. Treść artykułu może być inspiracją dla nowego teologicznego i pastoralnego spojrzenia na liturgię i dar Eucharystii.

Przeglądaj

Przeglądaj Colloquia Theologica Ottoniana, 2021, T. 37 wg Data wydania