Studia Oecumenica, 2015, T. 15

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/33331

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 36

World Council of Churches towards Migration and Poverty
Kantyka, Przemysław (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
The article is an outlook on the process of migration from the point of view of the World Council of Churches. It mainly examines the key document of the WCC on this subject: The „other” is my neighbour. Developing an ecumenical response to migration. From Christian perspective the people of God is in constant pilgrimage on this Earth, as proved by story of Israel and in the life of Jesus and his disciples. Migration considerably changes the ecclesial landscape of the country of exodus and of the country of destination. Cultural, linguistic, theological and liturgical enrichment of the countries of settlement means in the same time the impoverishment of the countries abandoned by migrants from the same values. One of the main reasons of migration is poverty. The last however may also be a result of migration, if displacement is caused by war or persecutions. The migrants are often exposed to exploitation and unfair treatment. The diagnosis by WCC leads to issuing of a series of recommendations for the Churches: treating migrants with dignity, providing pastoral support, incorporating migrants into the parish work and liturgical celebrations, etc. By applying the rule of love of one’s neighbour Christians should made every effort to welcome migrants and make them home in the local ecclesial communities.
The Ashgate Research Companion to World Methodism, ed. William Gibson, Peter Forsaith, Martin Wellings, Farnham: Ashgate 2013, XII+537 s., ISBN 978-1-4094-0138-4.
Nowosad, Sławomir (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
The Influence of the Union of Brest on the Formation of Cultural Identity of Podlasie
Składanowski, Marcin (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
The article aims to show these elements of the cultural identity of Podlasie that were shaped by the Union of Brest. The history of the Union in Podlasie, from the time of its setting up until its forceful and often bloody dissolution by tsarist authorities, as well as the traces of the Union preserved nowadays in spiritual and material culture indicate the fundamental role it played in forming the cultural identity of the region.
Ordynacja kobiet w dokumentach międzykościelnych dialogów teologicznych
Kałużny, Tadeusz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
W artykule ukazano stanowisko Kościołów i Wspólnot kościelnych na temat ordynowania kobiet do kapłaństwa, zawarte w dokumentach międzykościelnych dialogów teologicznych. Temat został rozwinięty w czterech częściach. Najpierw dokonano ogólnej prezentacji tekstów dialogowych, w których znajdujemy odniesienia do ordynacji kobiet. Następnie omówiono prezentowane w dokumentach dialogowych argumenty, które znajdują się u podstaw odrzucenia bądź też przyjęcia praktyki ordynacji kobiet. Argumenty przeciwników to: nieprzerwana Tradycja Kościoła poświadczona w Piśmie św., antropologia, symbolizm liturgiczny oraz negatywne implikacje społeczne i ekumeniczne tego rodzaju decyzji. Zwolennicy ze swej strony wskazują na Pismo św. i Tradycję/tradycję, wezwanie Boże, symbolikę liturgiczną, brak wystarczających racji kwestionujących tę praktykę oraz konieczność uwzględnienia przemian społeczno-kulturowych i nowych potrzeb Kościoła. W końcowej części zwrócono uwagę na problemy i trudności na drodze porozumienia, których rozwiązanie będzie miało istotny wpływ na dalszy dialog w tej sprawie. Odnotowane w dokumentach dialogowych problemy dotyczą interpretacji tekstów biblijnych, rozumienia Tradycji/tradycji, pojmowania Ducha Świętego w Kościele, stosunku do uwarunkowań kulturowych i społecznych oraz roli i miejsca badanego tematu w refleksji teologicznej dialogujących stron.
Sakrament Eucharystii we współczesnych dialogach ekumenicznych
Jaskóła, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
Artykuł prezentuje problematykę Eucharystii w dokumencie studyjnym Harvesting the Fruits. Aspects of Christian Faith in Ecumenical Dialogue (New York 2009) opracowanym przez kard. W. Kaspera. Cały dokument studyjny oparty jest na sprawozdaniach z dialogów bilateralnych, jakie Kościół Rzymskokatolicki prowadził po Soborze Watykańskim II ze Wspólnotą Anglikańską, Światową Federacją Luterańską, Światową Radą Kościołów Metodystycznych i Światowym Aliansem Reformowanym. Dokumenty z dialogów pokazują centralną rolę liturgii, zwłaszcza liturgii Eucharystii jako początku i „szczytu” Kościoła. W czasie Reformacji nauka o ofiarniczym charakterze Eucharystii, realnej obecności Chrystusa i święceniach kapłańskich stała się przedmiotem ostrych kontrowersji. Współcześnie dzięki biblijnej idei anamnesis dialogi ekumeniczne wytyczyły nowe perspektywy rozumienia Eucharystii oraz możliwości międzywyznaniowych konwergencji. Sprzyja im również ponowne odkrycie roli epiklezy. Mimo wielu otwartych pytań rośnie nadzieja na wspólne świętowanie Eucharystii.
Wychowanie do postawy dialogu w katechezie dzieci
Zellma, Anna (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
Od dawna wychowanie dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym do postawy dialogu stanowi przedmiot badań prowadzonych w naukach społecznych. Pojawia się wiele ujęć tego wychowania. W ostatnich latach wiele uwagi poświęca się założeniom programowym wychowania do dialogu w edukacji przedszkolnej i szkolnej. Również w katechetyce obecne są dyskursy dotyczące wychowania dzieci do postawy dialogu. Zwykle badacze analizują tę problematykę w powiązaniu z kształtowaniem postaw wśród uczestników lekcji religii i spotkań katechetycznych w parafii. W katechezie dzieci ukierunkowanej dialogicznie za istotne uznaje się mądre i odpowiedzialne wspieranie katechizowanych w kształtowaniu stałej gotowości zrozumienia innych ludzi, zbliżenia się do nich, tworzenia osobowej więzi oraz współdziałania z tymi osobami w celu poznania prawdy i przekazania jej innym czy też pomnażania dobra wspólnego. Obok przekazu wiedzy na temat dialogu z innymi i z Bogiem, zwraca się uwagę na rozwijanie umiejętności wyrażania własnych myśli, dzielenia się wiedzą osobistą i przeżyciami, zespołowe rozwiązywanie problemów i współdziałanie. To wymaga dojrzałej i twórczej osobowości katechety. Znaczące są kompetencje komunikacyjne katechety. Znajdują one wyraz m.in. w umiejętnym porozumiewaniu się z uczniami, innymi nauczycielami i rodzicami oraz w tworzeniu klimatu do dialogu, wzbudzaniu zaufania, akceptacji uczniów, wrażliwości, życzliwości, otwartości, pasji wychowawczej. Niemniej istotna jest znajomość obowiązujących form i reguł grzeczności, obycie towarzyskie, szczery i serdeczny uśmiech. Wszystko to wzmacnia zdolność dialogicznego bycia katechety z dziećmi i skutecznego wspierania ich w kształtowaniu w sobie otwartości na Boga i drugiego człowieka oraz wrażliwości i ciekawości poznawczej.
Eko-dogmatyka encykliki Laudato si’
Ferdek, Bogdan (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
Artykuł systematyzuje eko-teologiczne wątki encykliki Laudato si’ i ukazuje ich ekumeniczny wymiar. Owocem usystematyzowania eko-teologicznych wątków encykliki jest eko-dogmatyka, czyli refleksja nad zawartymi w Objawieniu doktrynalnymi podstawami ekologii. Tak rozumiana eko-dogmatyka została przedstawiona w kluczu historii zbawienia. Działanie Boga w historii zbawienia wykazuje analogię do antycznego dramatu, którego akcja miała trzy zasadnicze części: zawiązanie, punkt kulminacyjny i rozwiązanie. Eko-dogmatyka jest przedmiotem zainteresowania ze strony teologów należących do różnych chrześcijańskich Kościołów i Wspólnot kościelnych. Jednym z nich jest Jürgen Moltmann. Pomiędzy eko-dogmatycznymi wątkami zawartymi w Laudato si’ a eko-dogmatyką Moltmanna zachodzi ekumeniczne współbrzmienie. Są one przede wszystkim wpisane w ekumeniczne Credo nicejsko-konstantynopolitańskie. Podstawą tego Credo jest prawda o Bogu Stworzycielu nieba i ziemi, który poprzez wcielenie, śmierć i zmartwychwstanie swojego Syna prowadzi wszystkie stworzenia do życia wiecznego w przyszłym świecie. Już ten fakt uprawnia do postawienia tezy, że eko-dogmatyczne wątki Laudato si’ i eko- -dogmatyka Moltmanna tworzą ekumeniczną eko-dogmatykę. Jej istotą jest przedstawienie wszystkich stworzeń w ich wielorakich relacjach z uwzględnieniem jako bazy relacji do Boga. Taka ekumeniczna eko-dogmatyka jest odpowiedzią na wyzwanie, jakim dla teologii jest kryzys ekologiczny.
Ławreszuk Marek, Modlitwa wspólnoty. Historyczny rozwój prawosławnej tradycji liturgicznej, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku 2014, 502 s., bibliogr., streszcz. ang., ISBN 978-83-7431-406-0.
Porada, Rajmund (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
Tajemnica i sekret spowiedzi. Perspektywa ekumeniczno-kanoniczna
Kutynia, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
Współcześnie istnieje wiele obaw i lęków wobec praktyki indywidualnego wyznawania grzechów w sakramencie pokuty. Zanika poczucie grzechu, co skutkuje brakiem potrzeby przystępowania do sakramentu pokuty i pojednania. Mimo tych niesprzyjających tendencji europejskiej kultury wiele osób wierzących korzysta nadal z tego sakramentu. Z sakramentem pokuty nierozerwalnie związana jest tajemnica spowiedzi nazywana „pieczęcią sakramentalną” (sigillum sacramentale). Artykuł opisuje normy prawne zawarte w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 r. oraz Kodeksie Katolickich Kościołów Wschodnich, które w jasny i jednoznaczny sposób określają zakres sigillum i secretum oraz wskazują podmioty zobowiązane do ich zachowania, a także źródła tego zobowiązania. Tajemnica sakramentalna jest nienaruszalna, absolutna do tego stopnia, iż szafarz sakramentu nie tylko nie może zdradzić penitenta i jego grzechów wobec osób trzecich, ale również zabrania się mu korzystania z wiadomości, które pozyskał w związku ze sprawowaniem sakramentu pokuty. Oprócz dyscypliny pokutnej wyznania katolickiego artykuł zawiera próbę ujęcia praktyki pokutnej w Kościołach i wspólnotach eklezjalnych niebędących w jedności ze Stolicą Apostolską. W artykule przedstawiono naukę i przepisy prawne Kościoła prawosławnego i Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego na temat pokuty, sposobów jej odprawiania oraz praktyki wyznania grzechów i rozgrzeszenia.
Dialogiczny wymiar formacji ekumenicznej w wychowawczym procesie – postulaty i sugestie ekumeniczne
Hanc, Wojciech (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
W całym treściowo-zakresowym brzmieniu artykułu myślą przewodnią we wszystkich trzech częściach jego przedłożenia było nakreślenie problemu, począwszy od ustaleń tyczących się dialogu w ogóle, dialogu ekumenicznego, a zwłaszcza dialogicznego wymiaru, którym usiłowano objąć z perspektywy unikalnego wręcz dokumentu studyjnego, uzgodnionego w multilateralnym dialogu Światowej Rady Kościołów i Kościoła rzymskokatolickiego, przybliżającego wprost pojęcie i konieczność ekumenicznej formacji oraz związane z nią refleksje i sugestie (dokument uzgodniono 20 maja 1993 r.). W artykule wskazano na środki formacji (np. studium Słowa Bożego, jego przepowiadanie, katechezę, życie duchowe, współpracę w różnych inicjatywach charytatywnych i społecznych itp.) oraz środowiska jej sprzyjające z wyakcentowaniem rodziny, parafii, szkoły, różnych zrzeszeń, grup i ruchów kościelnych. W ostatniej zaś części uwaga została skupiona na sformułowaniu postulatów.
Der christlich-islamische Dialog aus katholischer Perspektive
Nowak, Joachim (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
Pytanie o stosunek do innych wyznań i religii należy do centralnych zagadnień Soboru Watykańskiego II. Trzy dokumenty soborowe tworzą podstawę do dialogu z islamem oraz do pokojowego współistnienia chrześcijan i wyznawców innych religii: Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium, Deklaracja o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich Nostra aetate i Deklaracja o wolności religijnej Dignitatis humanae. Obok Soboru, także papieże: Jan XXIII, Paweł VI, Jan Paweł II, Benedykt XVI i Franciszek zwrócili uwagę na to, aby w każdej innej religii szukać tego, co dobre i prawdziwe, a nie koncentrować się tylko na tym, co jest zgodne z nauką chrześcijańską. Według nauczania Soboru i papieży, przedstawicieli innych religii należy postrzegać jako braci i siostry jednego Boga i szukać z nimi dialogu. Chodzi tutaj przede wszystkim o postawę chrześcijan wobec muzułmanów. Postawę tę winny charakteryzować solidarność, braterstwo i dążenie do pokoju.
Ekumeniczne nowości wydawnicze
Porada, Rajmund (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
Encyklika Laudato si’ w perspektywie chrześcijańskiego Wschodu
Leśniewski, Krzysztof (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
Encyklika Laudato si’ jest dokumentem papieża Franciszka, przedstawiającym współczesne problemy ekologiczne oraz zachęcającym do zmiany sposobu traktowania środowiska naturalnego. Choć jest skierowany do wiernych Kościoła katolickiego, to ma znaczenie ekumeniczne ze względu na fakt, iż problemy w nim podejmowane są istotne dla wszystkich chrześcijan. W artykule zostały przedstawione refleksje patriarchy Bartłomieja oraz jego dwóch najbliższych współpracowników, czyli prof. Johna Chryssavgisa oraz metropolity Johna Zizioulasa na temat encykliki Laudato si’. Są oni zgodni w swej ocenie, że encyklika ta jest ważną syntezą antropologiczno-ekologiczną napisaną w duchu ekumenicznym.
Sur les alpages de La Salette. 170ème anniversaire de l’Apparition de la Vierge Marie
Rabiej, Stanisław (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
The paper mentioned the time (twenty years ago) when the Cardinal Carlo Maria Martini (deceased August 31, 2012) gave a retirement in La Salette (at the time of the Italian national pilgrimage for the 150th anniversary of the Apparition of the Virgin Mary). At that time, it delivered a meditation on “the mystery of the suffering”. Since 170 years the words of Marie, by their simplicity and their rigour, keep a real topicality, in a world which always undergoes. The Sanctuary of Notre-Dame in La Salette, located in the Grenoble-Alps at 1787 m of altitude, accompanies the people by God, in the beautiful place. Already in May 1852 the bishop of Grenoble announced to diocesans the foundation of a large sanctuary comprising a church, the pilgrimage home, and the constitution of a special priest congregation for the service of the pilgrims. In the continuation the Missionaries of Notre-Dame of La Salette will exceed the limits of the diocese of Grenoble and the Hexagon for Norway, then Madagascar. The laws of the Republic anticlerical oblige them to emigrate towards the U.S.A., Italy, Belgium, Switzerland, Poland. Some of these establishments of the end of the 19th century will become the founders of new provinces. They are today about 920, present in twenty countries. Similarly, the Sisters Missionaries of Notre-Dame of La Salette, founded by the P. Crozet, and set up by the bishop of Soissons in its diocese in 1930. Today, they are 200 members in 9 countries (France, Brazil, Madagascar, Philippines, USA, Poland, Angola, Myanmar, Italy) – for any work of female apostolate.
Wychowywanie do postawy dialogu w katechezie dorosłych
Misiaszek, Kazimierz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
W dokumentach Kościoła na temat katechezie dorosłych są wskazania dotyczące dialogu ekumenicznego. Wymiar ekumeniczny katechezy dorosłych jest jednym z podstawowych warunków całościowego ujęcia tej katechezy. Mówi o tym adhortacja Jana Pawła II Catechesi tradendae. W dokumencie Międzynarodowej Rady do spraw Katechezy, jakim jest Katecheza dorosłych we wspólnocie chrześcijańskiej, zagadnienia ekumeniczne są traktowane jako stały element przekazu. W Polce nie ma katechezy dorosłych. Trudno jest więc wskazywać, jak powinno wyglądać wychowanie do dialogu osób dorosłych. Dlatego podstawowym wyzwaniem jest budowanie w Polsce katechezy dorosłych. Dopiero wówczas będzie można mówić i oceniać stan dialogu ekumenicznego wśród dorosłych chrześcijan.
O’Donovan Oliver, Self, World and Time. Ethics as Theology, Volume 1: An Induction, Grand Rapids – Cambridge: Eerdmans 2013, XIII+138 s., ISBN: 978-0-8028-6921-0.
Nowosad, Sławomir (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
Polityczny wymiar dialogu Kościoła katolickiego z judaizmem w wybranych dokumentach Kurii Rzymskiej
Górzna, Sylwia (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
Punktem wyjścia do rozważań były dokumenty Kurii Rzymskiej, zwłaszcza Komisji Stolicy Apostolskiej do Spraw Stosunków Religijnych z Judaizmem, działającej w ramach Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan, które podejmują problematykę dialogu międzyreligijnego, przede wszystkim dialogu katolicko-żydowskiego. W niniejszym artykule zaprezentowano ich polityczne aspekty, do których możemy zaliczyć m.in.: formy dialogu międzyreligijnego, współpraca wyznawców obu religii na rzecz sprawiedliwości i pokoju, przeciwstawianie się antysemityzmowi i wszelkim formom dyskryminacji. Nawiązano do dokumentów Soboru Watykańskiego II (1962–1965), zwłaszcza do Deklaracji o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich Nostra aetate, która stanowiła istotny zwrot w historii stosunków katolicko-żydowskich.
Kapłan jako słaby i grzeszny sługa w modlitwach Mszy św. liturgii zachodniosyryjskiej
Potoczny, Mateusz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
Posługa liturgiczna kapłana jest ściśle związana z rzeczywistością, która przez wierzących rozumiana jest jako „święta”. Taki stan rzeczy zakłada, że sprawujący najświętsze tajemnice kapłan powinien być doskonałym przykładem dla swoich współwyznawców. Jednakże ludzka natura kapłana podobnie jak każdego innego człowieka jest słaba i grzeszna. Niniejszy artykuł stanowi studium zbioru modlitw z liturgii Mszy świętej (Qurbono) tradycji zachodnio-syryjskiej, które odnoszą się do słabości i grzeszności celebrującego ją kapłana. W przebiegu liturgii wynotowano dwadzieścia trzy modlitwy i aklamacje odnoszące się bezpośrednio do osoby celebransa. Stając przed Bogiem, pozostaje on grzesznikiem, którego grzechy są wielkie i niezliczone. Teksty tzw. modlitw penitencjalnych uświadamiają go, że aby sprawowana przez niego liturgia była godną, potrzebuje on boskiego przebaczenia, gdyż tylko wtedy jego „słabe i grzeszne ręce” będą zdolne wypełnić kapłańską posługę na rzecz zgromadzonej wspólnoty i całego Kościoła. Dlatego też te modlitwy są recytowane nie tylko przez sprawującego liturgię prezbitera czy biskupa, ale także przez wiernych.
Integrująca rola religii w kształtowaniu kultury prawnej w ujęciu Josepha Ratzingera (Benedykta XVI)
Kozerska, Ewa (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
Artykuł omawia stanowisko kardynała Josepha Ratzingera (kontynuowane przez papieża Benedykta XVI) w kwestii źródeł i istoty prawa na tle obecnie obowiązującego, dominującego pozytywistycznego ujmowania porządku prawodawczego. Z publikacji i wypowiedzi tego teologa wynika, że za uprawnioną i historycznie umotywowaną należy uznać tezę o religijnych korzeniach stanowionego prawa. Takie ujęcie pozwala bowiem dostrzec w rozumnej i obdarzonej wolną wolą jednostce źródło moralnego prawa naturalnego, które powinno stanowić moc wiążącą dla prawa pozytywnego. Wspomniana zależna hierarchia praw, wypracowana przez chrześcijańską myśl, dostarcza skutecznej i trwałej gwarancji do sankcjonowania przez państwo nienaruszalnej godności i praw podmiotowych przysługujących każdemu człowiekowi. Propagowana koncepcja umotywowana uniwersalną aksjologią religijną pozostaje jednak w kontraście do aktualnie promowanego formalistycznego, utylitarnego i relatywnego postrzegania systemu stanowienia prawa. W przekonaniu papieża obecnie wyrażana preferencja idei prawa oderwanego od religii i etyki raczej służy ambiwalencji praw człowieka (i ich interpretacji) niż traktowaniu ich jako wspólnej oraz bezwzględnie obowiązującej płaszczyzny europejskiej tradycji.
Encyklika Franciszka Laudato si’ w perspektywie prawnej
Kroczek, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2015)
Zagadnienia związane z ekologiem są w XXI wieku powszechnie uważane za jedne z najważniejszych dla ludzkości. Skoro „człowiek jest drogą Kościoła” (RH 14) to ekologia musi także być, w pewnych aspektach, przedmiotem zainteresowania ze strony kościoła. Magisterium Kościoła już odnosiło się do ekologicznych zagadnień, lecz w 2015 r. Papież Franciszek ogłosił encyklikę Laudato si’. Głównym celem niniejszego artykułu jest analiza wspomnianego papieskiego dokumentu pod kątem obecności w nim elementów prawnych. Dwie pierwsze części niniejszego przedłożenia są poświęcone źródłom norm prawnych i funkcją prawa w kontekście ekologii. Ostatnia część tego artykułu została poświęcona prezentacji krytyki prawa dokonanej w encyklice przez papieża Franciszka. Ustawodawstwo, według papieża, jest koniecznym narzędziem do troski o nasz wspólny dom, jednakże nie jest ono w pełni wystarczający. Główny wniosek, jaki można wyciągnąć w dokonanej analizy, brzmi następująco – papież Franciszek zna dobre zagadnienia prawne, a jego spojrzenie na prawo jest bardzo realistyczne.

Przeglądaj

Przeglądaj Studia Oecumenica, 2015, T. 15 wg Data wydania