Analecta Cracoviensia, 2002, T. 34
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/8948
Przeglądaj
Przeglądaj Analecta Cracoviensia, 2002, T. 34 wg Temat "antiquity"
Teraz wyświetlane 1 - 2 z 2
- Wyników na stronę
- Opcje sortowania
Pozycja Criticism of the Pagan Religion in Prudentius’ “Peristephanon”Stabryła, Stanisław (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2002)U podstaw zbioru poematów Prudencjusza pt. Peristephanon leży idea męczeństwa, ukazana w różnych przejawach i aspektach. Naturalną konsekwencją przyjęcia przez poetę takiej koncepcji było dążenie do przedstawiania w najgorszym świetle siły opozycyjnej wobec chrześcijaństwa - prześladowców, którzy wyposażeni w potęgę władzy torturowali i zabijali wyznawców Chrystusa. Ukazując postaci prześladowców chrześcijan Prudencjusz wielokrotnie, niejako przy okazji, przeprowadza w Peristephanon krytykę religii pogańskiej jako pewnego rodzaju gleby czy gruntu, z którego wyrastała ta wroga chrześcijaństwu postawa. Przegląd krytycznych uwag na temat religii pogańskiej w Peristephanon pozwolił stwierdzić, że owa krytyka zajmuje stosunkowo wiele miejsca w trzech najobszerniejszych utworach całego zbioru: w Peristephanon II, V i X . Wszystkie wypowiedzi krytyczne odnośnie do religii pogańskiej poeta wkłada w usta samych męczenników - Wawrzyńca, Wincentego i Romana - dla podkreślenia wagi owej krytyki. Bardzo surowo zostały napiętnowane w Peristephanon II wady obyczajowe i moralne społeczeństwa - jako produkty religii i kultury pogańskiej, przy czym galerię występnych typów pogan wieńczy wizerunek samego cesarza. Bóstwa pogańskie, a przede wszystkim Jowisz, obarczone są ciężkimi występkami, jak cudzołóstwo czy kazirodztwo. W Peristephanon V atak na idolatrię pogańską łączy się z krytyką demonologicznej koncepcji bóstw religii tradycyjnej. Wreszcie krytyka wierzeń pogańskich w Peristephanon X prowadzi do ogólnego wniosku, że świat bogów to przestrzeń zła, zbrodni, zdrady i rozpusty. W całości religia pogańska została w poemacie Prudencjusza przestawiona nie tylko jako zła i niemoralna, ale również jako wręcz niedorzeczna. Pogaństwo jest więc religią fałszu i ciemnoty, jej odrażającą stroną są różnego rodzaju bezsensowne, okrutne i obrzydliwe rytuały. Poddając krytyce politeistyczną religię pogańską poeta przeciwstawia ją chrześcijaństwu dla tym silniejszego uwydatnienia jego nieskończonej wyższości jako wiary w jedynego prawdziwego Boga.Pozycja Zwischen heidnischer und christlicher Kosmologie. Isidor von Sevilla und seine WeltanschauungHermann, Marek (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2002)Izydor z Sewilli wiele uwagi poświęcał astronomii, która była dla niego najważniejszą nauką w ramach septem artes liberales. Mimo że był on twórcą chrześcijańskim, nie traktował astronomii pogańskiej, w przeciwieństwie do wielu żyjących przed nim pisarzy eklezjastycznych, in extenso jako wiedzy zabobonnej. W „Origines” i w „De natura rerum” łączy z powodzeniem chrześcijańską i pogańską wizję świata, podając jego dualistyczną interpretację: alegoryczno-mistyczną oraz naukową. Oprócz analogii między wszechświatem a człowiekiem, Słońcem a Chrystusem, Księżycem a Kościołem itp., przekazuje znane z antycznych traktatów doksograficznych stricte naukowe definicje astronomiczne. Jego praca miała przede wszystkim charakter kompilatorski, lecz niektóre teorie biskupa z Sewilli odznaczały się samodzielnością - to właśnie autor „Origines” po raz pierwszy zdefiniował terminy „astronomia” i „astrologia”, którymi do jego czasów posługiwano się wymiennie. Trudno jest przecenić znaczenie Izydora w utrwalaniu nowej chrześcijańskiej, opartej jednak na dawnych antycznych korzeniach wizji świata.