Analecta Cracoviensia, 2019, T. 51

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/14824

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 19 z 19

Antydemoniczny charakter sakramentu namaszczenia chorych
Ficoń, Marta (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2019)
Sakrament namaszczenia chorych to spotkanie z Chrystusem – lekarzem duszy i ciała, który w swym Kościele kontynuuje szerzenie królestwa Bożego w świecie, podnosząc chorego z niedoli grzechu i rozpaczy. Pokazuje on, że przez swe Misterium Paschalne Syn Boży nadał cierpieniu, chorobie i śmierci nowe znaczenie, dzięki któremu człowiek cierpiący może włączyć się w dzieło zbawienia świata, mając w perspektywie wizję chwalebnego zmartwychwstania wraz Chrystusem. Sakrament ten daje możliwość przyczynienia się do wzrostu Kościoła, do własnego udoskonalenia i do oddania chwały Bogu. Przede wszystkim daje łaskę Ducha Świętego, który umacnia wiarę, nadzieję i miłość przeciw działaniu złego ducha, próbującego atakować w najbardziej newralgicznych momentach życia, jakimi są ciężka choroba i zbliżająca się śmierć. W ten sposób sakrament we wszystkich tych spektach ma wyraźnie antydemoniczny wymiar.
Between the dogmatic and magical formula. Ecumenical perspective
Cholewa, Marcin; Gilski, Marek (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2019)
The present article concerns the question of the formulas which both religion and magic use. Although even if they often sound identical, their understanding and their role are radically different. The article consists of four parts. The first part provides examples of Christian magical papyri dating from the first centuries, which show the use of both the New Testament as well as the terms and dogmatic formulas in the magical texts. The second part gives examples of the Fathers of the Eastern and the Western Church in their common criticism of magic. The third part examines differences in the understanding of dogmatic formulas between Christianity and magic. Finally, conclusions of ecumenical character are formulated.
Dwa bieguny katolickiej pedagogiki. Ks. dr hab. Jan Ślósarz i Jacek Woroniecki OP
Ślósarz, Anna (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2019)
Na gruncie socjologii interpretatywnej można stwierdzić, że biografie ks. dr. hab. Jana Ślósarza (1850–1917) i o. Jacka Woronieckiego (1878–1949) bardzo się różnią, ale też wykazują podobieństwa. Pierwszy pochodził z ubogiej wiejskiej rodziny, drugi był arystokratą. Żyli w czasach podobnych napięć społeczno-politycznych, wojen i ideologii: bolszewizmu, komunizmu, stalinizmu, nazizmu. Obaj byli związani z Lwowem i przez pewien czas trudnili się edukacją – ks. Ślósarz uczył w gimnazjach i na Uniwersytecie Lwowskim, a o. Woroniecki współzakładał Katolicki Uniwersytet Lubelski, był jego rektorem i wykładał w dominikańskich kolegiach. Ich główne książki służyły katolikom jako pedagogiczne przewodniki. Obaj formułowali w nich etyczne wskazówki, jak zachowywać się w trudnych, codziennych sytuacjach. Ksiądz Ślósarz pisał o grożących karach, odwołując się do doktryny Soboru Watykańskiego I. Natomiast o. Woroniecki pokazywał wzory i zachęcał do ich naśladowania katolicką inteligencję, uprzedzając ustalenia Soboru Watykańskiego II. W każdych czasach katolicka pedagogika – jak każda inna – wymaga zarówno odwoływania się do przestróg, jak i do stosowania zachęt.
Etykieta językowa wobec osób z niepełnosprawnością. Wybrane zasady i aspekty grzeczności
Bolińska, Marta (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2019)
Etykieta językowa stanowi ważną część etykiety ogólnej. Tworzy katalog przyjętych w danej kulturze i w określonym społeczeństwie wzorów językowych zachowań grzecznościowych, przyporządkowanych konkretnym sytuacjom pragmatycznym. Etykieta językowa, także wobec osób z niepełnosprawnością, to wycinek grzeczności językowej, która powinna obowiązywać i dotyczyć każdego użytkownika języka. Jako przestrzeń badań jest ważna i potrzebna dlatego, że może stać czynnikiem istotnie oddziałującym na międzyludzką komunikację.
Insygnia kanonickie. Aspekt prawno-liturgiczny
Adamczyk, Jerzy (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2019)
Celem artykułu jest ukazanie zagadnienia oznak kanonickich w aspekcie prawnym i teologicznym w świetle obowiązującego prawa. W jego pierwszej części przedstawiono kwestię kompozycji ubiorów kanonickich. W drugiej części ukazano problematykę krzyża kanonickiego i pierścienia, natomiast część trzecia została poświęcona zagadnieniu używania insygniów kanonickich. Całość artykułu kończą wnioski i bibliografia.
Jak mówić o Bogu w postateistycznym świecie? Analiza myśli Dietricha Bonhoeffera i jej implikacji dla wiary katolickiej
Laskowska, Ewa (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2019)
Obecne czasy określić można jako erą postateistyczną, w której ludzie nie zadają już pytań o Boga. Po latach wojującego ateizmu nadszedł czas życia w świecie „tak jakby Boga nie było”. Doskonale zdawał sobie z tego sprawę protestancki pastor Dietrich Bonhoeffer, którego myśl jest dziś w środowiskach protestanckich niezwykle popularna. Przedstawił on tezę życia w świecie „etsi Deus non datetur” oraz wysunął postulat chrześcijaństwa bezreligijnego. Artykuł bada, czy koncepcje Bonhoeffera mogą być pomocne również dla teologów katolickich, czy mogą stać się inspiracją w refleksji nad tym, jak mówić o Bogu we współczesnym świecie. Przy próbie odpowiedzi na powyższe pytania pomocna jest analiza dzieł Bonhoeffera. Artykuł wykazuje, że myśl Bonhoeffera może stać się wskazówką dla mówienia o Bogu, gdyż przypomina ważne, często zapominane aspekty chrześcijaństwa. Może także być pomocna dla chrześcijan w podjęciu refleksji nad własną wiarą.
Kościół na wzór Jezusa Chrystusa w perspektywie II Soboru Watykańskiego
Królikowski, Janusz (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2019)
Eklezjologia II Soboru Watykańskiego stanowi niezmiennie punkt odniesienia dla każdej autentycznej refleksji o Kościele, o jego misji oraz o sposobach jego kształtowania w perspektywie rozwoju historycznego. Nauczanie ostatnich papieży zwraca uwagę na potrzebę odniesienia Kościoła do Chrystusa jako jego wzoru. Aby to zalecenie móc wypełnić, konieczne jest sięgnięcie do nauczania II Soboru Watykańskiego, pytając się, w jaki sposób i w jakich aspektach jego nauczanie ukierunkowuje Kościół na jego wzór, który osobowo określa sam Jezus Chrystus. Niniejszy artykuł stara się udzielić odpowiedzi na to pytanie, zwracając najpierw uwagę na początek Kościoła w Jezusie Chrystusie, aby na tym tle określić, w jaki sposób i w jakim zakresie treściowym jest On zasadą życia Kościoła i jego wzorem. Dopełnieniem refleksji ściśle eklezjologicznej jest zwrócenie uwagi na aspekty antropologii indywidualnej i społecznej, którą znajdujemy w nauczaniu soborowym. W tej ostatniej kwestii chodzi o wskazanie na wzorczość antropologiczną Chrystusa, którą powinien uwzględniać Kościół w pełnieniu swojej misji zbawczej.
Linda problem – the tame solution in question
Olszewski, Adam (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2019)
After a brief reminder of the, so called, Linda problem and its solution by Kahneman & Tversky (KT) (the tame solution), I point out the implications of the solution adopted by the KTs. Among these implications, I emphasize the importance of the relation of probability between the sentences: ‘Linda is active in a feminist movement’ (F) and ‘Linda is a bank teller and active in a feminist movement’ (T∧F); while in KT’s paper the main emphasis was put on considering the relationship between the probability of sentences: ‘Linda is a bank teller’ (T) and ‘Linda is a bank teller and active in a feminist movement’ (T∧F). I offer a critical argument against the zero hypothesis H0 that ‘at least 85% of the respondents will choose the sentence F as more likely than the sentence (T∧F), and the opposite consequently will be selected at most by 15% of the respondents;’ being drawn from the assumptions made by Kahneman and Tversky. This hypothesis will be further partially refuted by means of results from the surveys No.1. and No.2. Then the reasoning supporting the result of surveys is presented and finally critical conclusions will be derived.
Miłosierdzie antropologiczne w doświadczeniu mistycznym (Faustyna Kowalska) i refleksji filozoficznej (Józef Tischner). Elementy (teo-)antropologii ontologicznej. Część I
Macheta, Lidia (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2019)
Artykuł stanowi pierwszą część studium poświęconego analizie porównawczej dwu wizji miłosierdzia antropologicznego: religijnej o charakterze mistycznym – ukazanej w Dzienniczku Faustyny Kowalskiej i etyczno-religijnej o charakterze refleksyjnym − zawartej w myśli filozoficznej Józefa Tischnera. Niniejszy artykuł koncentruje się na analizie wizji miłosierdzia antropologicznego ukazanej w Dzienniczku. Ogólna zgodność badanych wizji w aspekcie religijnym pozwala badać je z perspektywy jednego problemu: wzajemnego oddziaływania etyki i religii. Problem jest podejmowany na gruncie (teo-)antropologii ontologicznej (bada człowieka od strony możliwości i powinności bycia sobą). Cel analiz to uzasadnienie tezy, iż wzajemne oddziaływanie etyki i religii jest możliwe przy założeniu czynnika metafizycznego. Cel ten osiąga się poprzez pokazanie, iż etyczno-religijne miłosierdzie antropologiczne w rozumieniu Tischnera ma metafizyczne podstawy oraz istotę i że w pojęciach Tischnerowskiej metafizyki można określać zjawiska religijnego miłosierdzia antropologicznego ukazanego w Dzienniczku.
Nieczystość w dyskusjach publicznych
Kaczor, Monika (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2019)
Celem referatu jest omówienie nieczystości w dyskusjach publicznych, która wykracza poza dobre obyczaje językowe. Jest to forma nadużycia językowego, obniżająca publiczną przyzwoitość. W sporach publicznych nie myśli się o niej w znaczeniu religijnym, ale przede wszystkim w kontekście moralności społecznej, a w szczególności zasad moralnych. O „nieczystości” mówi się tam, gdzie dostrzega się słabość moralną człowieka, jego stan moralnie patologiczny, dno, upadek, brak umiejętności konsekwentnego kierowania się zasadami moralnymi i podporządkowania im swojego działania w sferze społecznej. Przez „nieczystość” użytkownicy języka wskazują na niemożliwość zaakceptowania krzywdy człowieka, niesprawiedliwego prawa, bezczynności wobec zła.
Od zniszczonych butów do antropologii daru. Duszpasterska geneza personalizmu św. Jana Pawła II
Gryz, Krzysztof (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2019)
Jednym z głównych wątków bogatego magisterium św. Jana Pawła II jest tematyka antropologiczna. Pytanie o człowieka, o jego naturę, jego egzystencjalny etos i ostateczne powołanie, które odnajduje w Bogu, było tematem pierwszej, programowej encykliki Redemptor hominis. Jednak geneza zainteresowania tematem człowieka była wcześniejsza i sięga początków formacji intelektualnej i duchowej Karola Wojtyły, a także jego pracy kapłańskiej. Znaczącym elementem tej historii jest duszpasterstwo młodzieży akademickiej w Krakowie. Stało się ono nie tylko praktycznym polem doświadczenia człowieka, ale i inspiracją do naukowej refleksji filozoficzno-teologicznej. Jej owocem były dwa dzieła, w których Wojtyła formułuje zarys swojego personalizmu integralnego: Miłość i odpowiedzialność oraz Osoba i czyn. Zawarta w nich analiza podmiotowości człowieka będzie później fundamentem jego nauczania o godności osoby ludzkiej, której najgłębszy fundament znajduje się w stworzeniu człowieka na obraz i podobieństwo Boga, w odkupieniu dokonanemu przez Chrystusa i powołaniu człowieka do wspólnoty miłości z Bogiem w wieczności. Artykuł przedstawia zasadnicze linie tego rozwoju, począwszy od pierwszych konferencji na temat człowieka skierowanych do krakowskich studentów, aż po teologię ciała, rozwijaną w trakcie środowych audiencji w Watykanie.
Posługa myślenia wobec współczesnego stanowiska Ecclesia turpis. Refleksja teologiczno-psychologiczna
Bukalski, Sławomir (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2019)
Jednym z najważniejszych zadań chrześcijanina jest „posługa myślenia”, o której uczył Jan Paweł II. Zwłaszcza w obliczu antychrześcijańskiej propagandy, która narzuca wizję Kościoła odrażającego, szpetnego, brzydkiego – Ecclesia turpis. Pytanie problemowe brzmi: jak ma reagować chrześcijanin wobec tej propagandy, wykorzystując posługę myślenia? Punktem wyjścia w artykule jest analiza papieskiego pojęcia „posługa myślenia” i zagrożenia wynikającego z odrzucenia tej posługi, tj. kształtowania mentalności niewolnika. Kolejny etap to rozpatrzenie współczesnych mechanizmów zohydzania Kościoła przejawiających się w przypisywaniu mu czynów kryminalnych na ogromną skalę oraz wywoływaniu u odbiorców negatywnych emocji. Na końcu przedstawiono stanowisko wobec powyższego procesu, ze szczególnym uwzględnieniem problemu wykorzystywania seksualnego nieletnich przez duchownych. Artykuł ma charakter teologiczno-psychologiczny.
Prawo kanoniczne w publikacjach ks. dr. hab. Jana Ślósarza
Słowiński, Jan (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2019)
Ks. dr hab. Jan Ślósarz opublikował dwie prace z zakresu prawa kanonicznego i teologii praktycznej: O cenzurach kościelnych i ekskomunikach w szczególny sposób Papieżowi zastrzeżoneonych (1900) i Władza kluczów w św. sakramencie pokuty (1902). Obie publikacje okazały się przydatne zarówno dla kapłanów, jak i wiernych, ponieważ jasno przedstawiały przepisy prawa kanonicznego, które w owym czasie były skomplikowane i rozrzucone po wielu dokumentach. Obie publikacje dotyczyły stosowania kar kościelnych wobec duchowieństwa i świeckich. Kary te miały na celu zarówno bronić nauki Kościoła katolickiego jak i pomagać grzesznikom. Niektóre kary były stosowane przez spowiedników, inne przez biskupów, a niektóre były zarezerwowane wyłącznie dla papieża. Z powodu trudności w uzyskaniu rozgrzeszenia duchowni i świeccy powstrzymywali się od popełniania grzechów, zaś najwięksi grzesznicy byli kierowani pod opiekę najbardziej doświadczonych spowiedników. Ks. Jan Ślósarz w swoich publikacjach opisał różne grzechy i podał szczegółowe instrukcje odnoszące się zarówno do duchownych jak i świeckich, a dotyczące tego jak postępować z osobą, która popełnia takie grzechy.
Problem niezależności refleksji dramatycznej Józefa Tischnera od myśli teodramatycznej Hansa Ursa von Balthasara
Wołowski, Lech (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2019)
W niniejszym artykule podejmujemy problem niezależności myśli dramatycznej Józefa Tischnera oraz refleksji teodramatycznej Hansa Ursa von Balthasara. Wykazujemy, iż obaj autorzy, pomimo zbliżonego podejścia ogólnego i pewnych podobieństw w niektórych aspektach szczegółowych, rozwijają swą myśl (teo)dramatyczną niezależnie od siebie. W przypadku Balthasara można mówić o całkowitej niezależności od Tischnera. W przypadku Tischnera analizujemy przykłady formalnej zależności jego tekstów od Balthasara (cytowanie grzecznościowe, zapożyczenia terminologiczne) i wykazujemy, iż zależność ta ma charakter czysto marginalny i dotyczy jedynie ostatnich dwóch lat jego życia. We wniosku formułujemy więc tezę o „nieprzyczynowej równoczesności” dotyczącą wkładu obu autorów w rozwój tzw. nurtu dramatycznego, nawiązując w ten sposób do analogicznego zjawiska, o którym pisał sam Balthasar w kontekście prekursorów nurtu dialogicznego.
Program formacji ewangelizatorów w Szkole Ewangelizacji Świętego Andrzeja
Szwed, Izabela (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2019)
Nowa ewangelizacja jest narzędziem potrzebnym do głoszenia Ewangelii Jezusa Chrystusa, tej samej, lecz nowej w zapale, metodzie oraz środkach. Idee Szkoły Ewangelizacji Świętego Andrzeja, które zostały ukazane, są praktyczną odpowiedzią na to wezwanie. Na treść artykułu składa się szczegółowa analiza całej wizji, metodologii oraz strategii Programu pastoralnego Szkoły Ewangelizacji. Uwzględniono jego rolę i troskę o podejmowanie wyzwań nowej ewangelizacji. Ukazano syntezę myśli metod, a także dokładny opis programu formacji. Nie bez podstaw wydaje się być nadzieja, że podjęte badania przyczynią się do pogłębienia dotychczasowej wiedzy, co mogłoby przyczynić się do wykorzystania powyżej przedstawionego programu do formacji nowych ewangelizatorów dla nowej ewangelizacji.
The Ecclesiastical Role of The Holy Spirit in the Sacrament of Confirmation in the Teaching of Benedict XVI
Kluz, Marek (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2019)
Formation of an ecclesial community constitutes the basic moral call arising from reception of the sacrament of confirmation. Formation of the person should also aim at accomplishing this objective. The Holy Spirit given in the sacrament of confirmation plays a fundamental role in building the Church. Opening up to the gift of the Holy Spirit and submission to His direction allows to find the proper place in the Church and accept full responsibility for destiny of the Church. The ecclesiological role of the Holy Spirit in the sacrament of conformation sounds significantly in the teaching of Benedict XVI. In his speeches and documents, the Pope repeatedly brought the truth about the special power of the Holy Spirit and His gifts into building the community dimension of the life of the Church. Therefore, in this reflection – based on allocations of Pope Benedict XVI – the ecclesiological role of the Holy Spirit, coming in the sacrament of confirmation, was presented.
The Oikonomia and its application in the See of the Confession
Mititelu, Cătălina (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2019)
In the See of the Confession, Oikonomia is perceived both as a “Saving Condescension” and as a “Canon of love for man.” Therefore, the confessor needs to have always the conscience that by Oikonomia – which is above all an act of “redeeming condescension” – he can effectively help the sinner, and that, by this act, he is following in the footsteps of Christ, Who, out of His divine love for mankind, made of Himself a redeeming offering for the sins of the whole mankind. From the analysis of the text of the canonical Legislation of the Eastern Church, corroborated with its canonical Doctrine, it has been possible to notice that “Acribia” and “Oikonomia” have been used in the Church even since the beginnings of its existence, but, in the See of the Confession, the application of the Oikonomia Principle has always prevailed.
The Tenth Anniversary of Receiving the Status of a University. The 622nd academic year at the Pontifical University of John Paul II in Krakow
Szczurek, Jan D. (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2019)
Utracone dziedzictwo „pierworodnej córy Kościoła” na przykładzie sfery sacrum dawnej Île de la Cité
Hryszko, Barbara (Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 2019)
Przywołanie obrazu średniowiecznej zabudowy kolebki stolicy Francji stanowi podstawę do namysłu nad charakterem jej utraconego religijnego i kulturowego dziedzictwa nie tylko w wymiarze materialnym, ale i duchowym, oraz nad wymową ideową nieistniejącej już sfery sacrum, w przeszłości zdecydowanie wyróżniającej się spośród świeckiej zabudowy wyspy. Świątynie miały nie tylko znaczenie religijne, lecz także polityczne i propagandowe. Przechowywane w nich święte relikwie, a szczególnie sprowadzona z Konstantynopola na paryską wyspę przez św. Ludwika IX w 1239 roku Korona Cierniowa, podniosły Paryż do rangi nowej ideowej stolicy cesarstwa. Wezwania kościołów upamiętniające pierwszych galijskich świętych wskazywały, jak fundamentalna dla początków chrześcijaństwa we Francji była wyspa. Bogata sfera sacrum podnosiła prestiż miasta, świadcząc zarówno o pobożności, jak i zamożności jego mieszkańców. Strefa sacrum Île de la Cité stanowiła istotę dawnej francuskiej religijności, w której była zakorzeniona cała tradycyjna kultura tego narodu.

Przeglądaj

Przeglądaj Analecta Cracoviensia, 2019, T. 51 wg Tytuł