Studia Gdańskie, 2018, T. 43

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/28825

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 26

Aktualność Arystotelesowskiej zasady “złotego środka” we współczesnej etyce życia społecznopolitycznego i gospodarczego
Dutkiewicz, Tomasz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
Arystotelesowi tradycja etyczna zawdzięcza w sposób niekwestionowany oryginalne ujęcie cnoty jako swego rodzaju wypośrodkowania pomiędzy dwiema skrajnościami-wadami. W swoich wykładach z zakresu etyki i polityki Arystoteles przedstawia cały szereg ilustracji sformułowanej przez siebie zasady „złotego środka”. I tak – przykładowo - postępowanie etycznie właściwe, do którego trwałą dyspozycję stanowi cnota męstwa, polegać będzie na przezwyciężeniu zarówno postawy tchórzostwa, jak i zbytniej zuchwałości; cnota hojności z kolei, zakładająca właściwy umiar w dysponowaniu środkami materialnymi, uzdalniać będzie do działania wolnego zarówno od ulegania pokusie skąpstwa, jak i zbytniej rozrzutności. W odniesieniu do zagadnień aktualnych na gruncie współczesnej myśli społeczno-politycznej i gospodarczej, zasada złotego środka pozwala wskazać nam takie pożądane etycznie postawy, jak np. patriotyzm (rozumiany jako uporządkowana miłość do własnej ojczyzny), który pozwoli przezwyciężyć skrajności kosmopolityzmu oraz nacjonalizmu; czy też rozwiązania ustrojowe, takie jak solidaryzm społeczny, pozwalający uniknąć nadużyć, do jakich prowadzi nadopiekuńczość ze strony instytucji państwa z jednej, odpowiadająca natomiast postulatom skrajnego liberalizmu, jego redukcja do roli „nocnego stróża”, z drugiej strony.
Bartłomiej Stypa, Odpowiedzialność spowiednika za życie duchowe małżonków, Wydawnictwo Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2017, s. 420
Wanat, Zbigniew (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
Camino de Santiago jako naturalna terapia
Seryczyńska, Berenika (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
Punktem wyjścia niniejszego opracowania jest teza o skuteczności naturalnych środków terapeutycznych, do których grona zaliczono pielgrzymowanie Camino de Santiago drogą św. Jakuba. W pierwszej kolejności wśród wybranych naturalnych metod terapeutycznych nastąpi omówienie pozytywnych efektów kuracji za pomocą witaminy C. Następnie zostaną ukazane korelacje z Camino de Santiago pod względem dwóch zasadniczych elementów zapewniających skuteczność terapii witaminą C: użytej dawki oraz częstotliwość jej podawania. Całość rozważań doprowadzi do konkluzji o wciąż niedocenianej wartości naturalnych i prostych środków terapeutycznych.
Chrystologiczny wymiar tekstów liturgicznych uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej
Kwiatkowski, Dariusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
Artykuł ukazuje chrystologię uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi Jezusa Chrystusa. Po dokonaniu analizy teologicznoliturgicznej tekstów euchologijnych i czytań biblijnych formularza mszalnego z tejże uroczystości wynika, że w jej centrum jest Osoba i zbawczy czyn Jezusa Chrystusa. On, ustanawiając Eucharystię, pozostał z nami pod postaciami chleba wina. W czasie Ostatniej Wieczerzy Jezus w sakramentalny sposób zawarł i utrwalił na zawsze wydarzenia swojej śmierci i zmartwychwstania. Eucharystia jest przede wszystkim obecnością i czynem zbawczym Chrystusa. Te aspekty pojawiają się w imionach i określeniach Jezusa. W tekstach liturgicznych i biblijnych omawianego formularza są one następujące: Jezus, Chrystus, Syn Człowieczy, Nauczyciel, Baranek bez skazy, Chleb Żywy, Kapłan. Uroczystość Bożego Ciała jest świętowaniem tajemnicy obecności Chrystusa pod postaciami chleba i wina. Jest to rzeczywistość realna i naznaczona Jego nieskończoną miłością do wszystkich ludzi.
Chrześcijańska metanoia w liturgii Środy Popielcowej
Kowalkowski, Marek (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
Liturgia Środy Popielcowej rozpoczyna czas Wielkiego Postu i zaprasza do wkroczenia na drogę wewnętrznej przemiany. W tym artykule, wychodząc od chrześcijańskiego rozumienia pojęcia nawrócenia, dochodzimy do praktycznych spostrzeżeń, że czas Czterdziestnicy paschalnej, a szczególnie liturgia Popielca wzywa człowieka do reorganizacji swojego życia i skierowania go ku Bogu. W szczególny sposób przypominają o tym słowa Zbawiciela: „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” (Mk 1, 15), które obrzędy Środy Popielcowej wykorzystują podczas posypania głów popiołem. Człowiek przez całe swoje ziemskie życie poddany jest nieustannej walce między dobrem a złem. Z tego też względu każdy akt pokuty jest zawsze niedoskonały i wymaga nieustannego ponawiania. Nadzieją dla chrześcijanina jest to, że kruchość życia i słaba kondycja moralna spotykają się z przebaczeniem i wielkim miłosierdziem Boga.
Damian Zdrada, „Seksoholizm, perwersja i miłość”, Wydawnictwo Difin SA, Warszawa 2017, s. 264
Kraiński, Wiesław (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
Duch w Liście do Rzymian
Stasiak, Sławomir (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
W Rz 8, Paweł używa terminu to pneuma bez dodatkowych określeń. Badania pokazują, że Duch to osoba odmienna od Boga Ojca i Chrystusa, zarówno w działaniu, jak i istnieniu. Jest to szczególnie widoczne w 8,33-34, gdzie wstawiennictwo Chrystusa z woli Boga Ojca jest przedstawione analogicznie do wstawiennictwa Ducha, o którym była mowa w 8,26. Duch podejmuje działanie w Osobach Trójcy Świętej. En pneuma Theou (8,9) wskazuje, że ziemskie życie chrześcijan pozostaje pod działaniem Ducha Bożego, kata pneuma zaś oznacza bycie, życie, przebywanie w Duchu Świętym, a to pozwala wierzącemu znaleźć usprawiedliwienie, ono jednak dokonuje się przez wiarę w Chrystusa. Tak Żydzi, jak i Grecy potrzebują działania Boga w Duchu Świętym (en pneumati hagiō(i)). Uczestnictwo w królestwie Boga przynosi pokój i radość także en pneumati hagiō( i). Przez Ducha Świętego (dia pneumatos hagiou) Boża miłość została na nas wylana. Chrześcijanie są wolni od strachu przed śmiercią i niewolą. Odradzająca się dynamika Ducha pozwala na pierwszeństwo Bożego synostwa. Wreszcie Paweł idzie o krok dalej i podkreśla, że Duch współpracuje z chrześcijanami, jeśli tylko rozpoznają i utrzymują szczególną relację z Bogiem w modlitwie (8,15-16).
Lb 11,1-3 jako paradygmat teologii buntu w Księdze Liczb
Jędrzejczak, Łukasz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
Wędrówka Izraelitów z Egiptu do ziemi obiecanej jest bogata w motywy teologiczne. Epizod opisany przez autora biblijnego w Lb 11,1-3 może stanowić formę podstawową kolejnych opisów o buntach na pustyni i streszczenie bardziej rozbudowanych fragmentów. Trudno o jednoznaczne ustalenia, czy ów passus był chronologicznie pierwszy w stosunku do pozostałych, które ściśle traktują o buntach Izraela przeciwko Jahwe. Analiza egzegetyczna tego krótkiego passusu pomoże wskazać na kolejne elementy opowiadań o szemraniach Izraelitów przeciwko Bogu. Przedstawienie składowych tego epizodu i połączenie ich z innymi fragmentami ma na celu przede wszystkim ukazanie myśli teologicznej autora biblijnego związanej z wystąpieniem przeciwko Bogu. Wydaje się niezbędnym poruszenie tak wielu kwestii, by móc dostatecznie zrozumieć budowaną przez hagiografów teologię buntu w centralnej części Księgi Liczb.
Metafora oblubieńcza w Ewangelii Janowej. Część 2: Mesjańskie zaślubiny (J 12–20)
Kubiś, Adam (1976- ) (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
Artykuł wskazuje na najważniejsze aluzje i echa metafory oblubieńczej znajdujące się w J 12–20, dostarczając ich opisu, jak i krytycznej oceny. Namaszczenie Jezusa w Betanii (12,1-11) otwiera całą serię aluzji do symboliki małżeńskiej rozsianych w drugiej części Ewangelii Janowej, ukazującej historię Jezusowej męki, śmierci i zmartwychwstania. Janowe użycie metafory oblubieńczej pokazuje, iż śmierć Jezusa winna być interpretowana jako celebracja mesjańskiego ślubu.
Moralne powinności wobec narodu. Refleksje na podstawie dokumentu Konferencji Episkopatu Polski „Chrześcijański kształt patriotyzmu”
Łużyński, Wiesław (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
Patriotyzm jest godziwą miłością do własnego narodu, a kultura narodowa jest środowiskiem osobowego rozwoju człowieka. Zatem wymogiem sprawiedliwości wobec wspólnoty, która nas ukształtowała, jest trwanie w narodzie oraz solidarność i miłość do niego. Istotnym obowiązkiem każdego człowieka jest wychowanie patriotyczne. Ważną rolę w tym procesie odgrywa roztropna polityka historyczna. Do środowisk wychowania patriotycznego należą: rodzina, szkoła, ludzie kultury, harcerstwo, organizacje pozarządowe i samorządowe, a także grupy związane z wydarzeniami sportowymi oraz rekonstrukcjami historycznymi. Z postawą patriotyzmu łączą się wymogi uniwersalizmu: otwarcie i szacunek wobec osób należących do innych tradycji, kultur, wspólnot posługujących się innym językiem.
„Należy ich otoczyć jakąś opieką nie angażując się w ich kontestacje”. Kardynał Stefan Wyszyński i opozycja demokratyczna (1976–1980)
Białkowski, Michał (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
Głęboki kryzys społeczno-polityczny, jaki dotykał PRL w dekadzie lat 70. XX w., oddziaływał na zmianę relacji państwo-Kościół katolicki. Ekipa Edwarda Gierka, stosując wobec Kościoła katolickiego politykę ustępstw, pragnęła przede wszystkim wzmocnić swoją słabą pozycję społeczną. Jednocześnie dość wcześnie dostrzeżono zagrożenie wynikające z możliwości zawarcia niepisanego sojuszu pomiędzy Kościołem a budzącymi się środowiskami opozycyjnymi. Bezpośredni wpływ na powstanie opozycji demokratycznej w PRL miały propozycje zmian w konstytucji PRL oraz wydarzenia Czerwca ’76. Wywołały one zdecydowany sprzeciw społeczny, wspierany przez prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz cały episkopat, a wyrażony kilkakrotnie w postaci memoriałów, listów i komunikatów. Relacje kardynała Stefana Wyszyńskiego z Komitetem Obrony Robotników poprzedziły wcześniejsze kontakty m.in. z Jackiem Kuroniem oraz Adamem Michnikiem. Podejmowane wielokrotnie przez to środowisko akcje protestacyjne w postaci głodówek organizowanych w kościołach archidiecezji warszawskiej nie spotykały się ze strony prymasa Wyszyńskiego z otwartą krytyką bądź sprzeciwem, ale z dyskretnym, nieformalnym przyzwoleniem. Na stosunki hierarchy ze środowiskiem KOR mocno oddziaływał fakt, że część działaczy ruchu obarczona były marksistowskim rodowodem. Dość bliskie kontakty kardynał Stefan Wyszyński utrzymywał ze współzałożycielem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela Andrzejem Czumą oraz uczestnikiem Towarzystwa Kursów Naukowych Bohdanem Cywińskim. Ogólna ocena działań opozycji demokratycznej skłaniała prymasa do zachowania ostrożności, a nawet powściągliwości w okazywaniu jej sympatii. Postawę przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski – wielokrotnie wyrażaną na forum Rady Głównej Episkopatu Polski oraz na kartach osobistego dziennika „Pro memoria” – charakteryzowały pragnienie zapewnienia ładu, zgody społecznej oraz idea przestrzegania podstawowych praw obywatelskich.
Obowiązek sprawowania Liturgii godzin w Kościele
Cyrklaff, Mateusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
Nie ma wątpliwości, że Sobór Watykański II dokonał generalnej odnowy Liturgii godzin. Przede wszystkim przywrócił ją pierwotnemu jej właścicielowi, czyli całemu Ludowi Bożemu. W okresie posoborowym w niektórych krajach, nie wyłączając Polski, wyrażane były opinie, że prawo kościelne właściwie zniosło bezwzględny obowiązek modlitwy brewiarzowej osób duchownych. Tymczasem dokumenty soborowe i posoborowe, w szczególności Konstytucja apostolska „Pieśń chwały” św. Pawła VI promulgująca nową księgę liturgiczną i “Ogólne wprowadzenie do Liturgii godzin” nie tylko nie zmniejszają tego obowiązku, ale jasno ukazują powody, zarówno teologiczne jak i pastoralno-prawne, dla których Kościół na osoby duchowne nakłada powinność modlitwy liturgicznej uświęcającej każdy dzień ich ziemskiego życia. Fundamentalną racją jest wola samego Zbawiciela, który pragnie, by Jego Kościół stale się modlił. Mistyczne Ciało Pana ma bowiem razem z Nim przedłużać Chrystusową modlitwę za zbawienie świata. W Kościele zaś szczególny obowiązek takiej modlitwy spełniają ci, których Chrystus Pan włączył w swoje sakramentalne kapłaństwo. Jak w czasach apostolskich, tak i w całej historii Kościoła, modlitwa i posługa słowa nie mogą nie stanowić istotnych elementów kapłańskiego powołania (por. (Dz 6, 4).
Oniaszowa świątynia w Leontopolis jako znak hellenizacji diaspory żydowskiej w Egipcie w czasach hellenistycznych
Zawadzki, Mateusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
Świątynia w Leontopolis jest jednym z niewielu ewenementów, pojawiających się w tradycji żydowskiej, ze względu na dominujący pogląd o konieczności sprawowania kultu jedynie w świątyni jerozolimskiej. Autor artykułu, analizując źródła historyczne mówiące o Oniaszowej świątyni, podejmuje próbę zarysowania zmian zachodzących w tożsamości religijnej mieszkańców diaspory żydowskiej w Egipcie. Znakiem tego był jedynie niewielki spór między diasporą w Egipcie a wspólnotą w Jerozolimie, który ograniczył się do podkreślenia stanowisk związanych z kultem i niepotępienia czy zakazywania sprawowania ofiar w świątyni Oniaszowej. Długie lata funkcjonowania świątyni w Leontopolis ukazują zmianę akcentów w podejściu do prawa i tradycji przodków. Diaspora egipska skupiona była bardziej na tematach związanych z apokaliptyką, a nie prawem kultycznym, co prowadziło do składania ofiar poza Jerozolimą, szczególnie wtedy, gdy tam ich nie składano.
Organizacja systemu penitencjarnego w Polsce po 1989 roku
Kosiacki, Włodzimierz S. (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
Współczesny polski system penitencjarny opiera się na zasadzie humanitaryzmu, indywidualizacji, odpowiedzialności, wolnej progresji. System ten został poszerzony o społeczną samorządność, która ma wpływ na instytucje izolacji, a wykonywanie orzeczeń jest jawne i gwarantuje humanitarne traktowanie skazanych jako podmiotów określonych praw i obowiązków. W systemie penitencjarnym obowiązuje ochrona społeczeństwa i przestrzeganie bezpieczeństwa skazanych w zakładach karnych. Zważywszy na fakt, że u większości skazanych dominują deficyty psychologiczne, współczesna psychologia, także penitencjarna, stara się je zredukować lub wyeliminować poprzez programy resocjalizacyjne i readaptacyjne. Reformy więziennictwa zapoczątkowane po 1989 r. miały chronić społeczeństwo przed przestępczością, a jednocześnie zapewnić skazanym humanitarne i praworządne warunki odbywania kar. Na przemiany przemożny wpływ miał m.in. Kościół katolicki. 1 września 1987 r. Episkopat Polski ustanowił Urząd Naczelnego Kapelana Więziennictwa, a osadzonym zapewniono prawo do wykonywania praktyk religijnych. W zakładach karnych obok psychologów i pedagogów pojawili się kapelani. Duszpasterstwo więzienne realizuje ideę ewangelicznego dobra, a dojrzałość religijna współwystępuje z dojrzałą osobowością i konstruktywnymi kontaktami interpersonalnymi.
Prowincja Wielkopolsko-Mazowiecka jezuitów za kadencji prowincjała o. Władysława Janczaka SI w dokumentacji resortu bezpieczeństwa (1968-1973)
Ihnatowicz, Mateusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
Artykuł przedstawia zarządzanie Prowincją Wielkopolsko-Mazowiecką jezuitów za kadencji prowincjała o. Władysława Janczaka SI w świetle materiałów komunistycznego aparatu bezpieczeństwa. Jest to czas: nawiązywania przez jezuitów dialogu z władzą komunistyczną, ujawnienia się konfliktu międzypokoleniowego oraz ostrego sporu z prymasem kardynałem Stefanem Wyszyńskim. W zakonie zostały powołane dwie niejawne grupy, których zadaniem było nawiązanie dialogu z otaczającą rzeczywistością.
Searching for People and Accompanying them on their Journey Back. Notes on the Margins of the Pastoral Guidelines for Exhortation Amoris Laetitia of the Polish Episcopal Conference
Wanat, Zbigniew (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
The post-synodal exhortation Amoris laetitia of Pope Francis provoked the most heated theological dispute since the Second Vatican Council. They also awakened new hopes and expectations of the faithful, especially those living in non-sacramental relationships. Because of objective spiritual obstacles, they cannot receive absolution and receive Holy Communion. Now, because of these aroused hopes, they turn again to priests, especially to confessors. It is a great challenge for them to meet all those who need help and accompaniment on their way back to full integration with the community of the Church. An important impulse for reflection on this challenge is Pastoral Guidelines for Exhortation Amoris laetitia adopted by the Polish Episcopal Conference at its 379th plenary meeting on 8 June 2018. This document was long awaited by the priests. He have provided answers to some questions concerning the pastoral practice of the Church, in particular concerning the giving of Holy Communion to people living in non-sacramental relationships. Bishops reminded the already existing indications, which have not changed. On the other hand, they placed a strong emphasis on a renewed evangelical attitude towards people in an irregular situation. They emphasized that the pastoral ministry should be characterize “with closeness, respect and compassion, which at the same time heal, liberate and encourage adolescence in the Christian life”. With regard to this pastoral goal, the author of the article will focus on the role and selected tasks of the priest. This will be a welcoming reception, accompaniment in the discernment of situations and a gradual integration with the community of the Church.
Stanisław Suwiński – Zbigniew Wanat (red.), Odkrywać dar chrztu świętego (Scripta Theologica Thoruniensia; 44), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2017, s. 169.
Cichosz, Wojciech (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
Stanisław Suwiński – Zbigniew Wanat (red.), Żyć łaską chrztu świętego (Scripta Theologica Thoruniensia; 45), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2017, s. 141.
Cichosz, Wojciech (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
Światło słowa Bożego dla chrześcijańskich małżonków w nauczaniu moralnym encykliki Humanae Vitae
Nawrot, Janusz; Pryba, Andrzej (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
Artykuł ukazuje wskazania moralne dla chrześcijańskich małżonków na podstawie światła słowa Bożego zawartego w pięciu punktach encykliki Pawła VI Humanae vitae. Pośród tych wskazań znajduje się zachęta do podjęcia trudu wierności nauczaniu Kościoła. Tekst ukazuje realizm przemijania świata doczesnego z jednoczesnym wskazaniem na rzeczywistość nadprzyrodzoną. Narzędziem będącym pomocą w rozwoju duchowym i trwaniu przy wskazaniach moralnych Kościoła jest modlitwa. Autorzy zwracają również uwagę na konieczność zaangażowania kapłanów w proces duchowego towarzyszenia małżonkom w ich drodze ku pełni rozwoju.
The History of the Biblical Text as a Testimony of Evolution under God’s Guidance in the Light of Josh 8:32-35
Szamocki, Grzegorz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2018)
The biblical texts of the Old Testament do not argue with Darwin’s theory of evolution and do not undermine it. On the contrary, properly interpreted, they allow it and even help to look at it from the perspective of faith in God. We can say that the evolution of the world takes place under the guidance and control of God and is inspired by him. This process of evolution occurs in nature and in society. There are texts of the Old Testament which testify to the evolution of socio- -religious institutions and socio-religious views, and the history of some biblical texts attests to such evolution under the control and inspiration of God. One of the examples comes from Josh 8:32-35: Joshua wrote a copy of the Torah of Moses on the stones in the presence of the Israelites and afterwards he read it in the presence of the whole assembly of Israel, including women and children, and the foreigners living with them. This text can be regarded as a post-exilic reinterpretation of Deut 17:18-20. That reinterpretation is a sign of a new view of reality and a new understanding of national and religious identity in the post-exilic community of the Judeans. A history of the biblical text that reflects such a change of views and understanding can be considered as a testimony to evolution under the control and inspiration of God.

Przeglądaj

Przeglądaj Studia Gdańskie, 2018, T. 43 wg Tytuł