Roczniki Teologiczne, 2006-2007, T. 53-54, z. 7
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/11894
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Marian Zdziechowski (1861-1938) wobec modernizmu katolickiegoGawlik, Magdalena (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)Pozycja Chrześcijanie ewangeliczni a uniwersalizm zbawieniaHryniewicz, Wacław (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)Universalism of eschatological salvation has no recognized place within evangelicalism’s bounds. It has been considered not only divergent from authentic evangelical faith, but also seriously undermining the integrity of any evangelical who advocated it while claiming still to be an evangelical. A telling example of it were already some prominent universalists in the 17th and 18th centuries. Only a few of them were able to remain within their denominational churches. The paper deals with such issues as universalism and pietism, the process of defecting from traditional doctrine of evangelicalism, and the influence of Karl Barth’s views. Finally the possibility of evangelical universalism and the problem of a literalistic approach to the Bible as the main obstacle to overcome traditional opposition to the idea of universal salvation are discussed. A literal interpretation of the Bible is what has supported the doctrine of an eternal hell. The author is convinced that the Bible itself does not teach us to believe that all of its contents are to be taken literally. The advocates of the traditional teaching fail to appreciate the rich diversity of literary forms in the Bible. They also fail to respect the limitations of language and the role cultural context plays in getting at the true meaning of controversial texts. Evangelical Christians may acknowledge the possibility of salvation for at least some people who have not heard the Gospel of Christ. They generally exclude any possibility of post-mortem conversion and regeneration. They do not believe that “universalism” can be a credible option for evangelicals of whatever background. Nevertheless, recently there are clear signs of a new development in eschatological thinking within evangelicalism. One can already see that some of those evangelical theologians who had embraced ‘wider hope’ and ‘post-mortem’ models move further, towards outright universalism.Pozycja Ku integralnej eklezjologii posoborowejJaskóła, Piotr (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)Pozycja Historyczne znaczenie Misji Wschodniej Jezuitów w AlbertynieJorsz, Siarhiej (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)Pozycja Dialog Kościołów siostrzanych w perspektywie wspólnego soboruKaim, Andrzej (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)Pozycja Die theologische Verbindlichkeit des Ökumenismusdekrets des II. Vatikanischen Konzils „Unitatis redintegratio”Kasper, Walter (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)Watykański kard. Walter Kasper w swoim artykule wskazuje współczesne trudności oraz nieporozumienia, które prowadzą do niesłusznego i pochopnego podważania teologicznej normatywności oraz doniosłości Dekretu o ekumenizmie Unitatis redintegratio – pomimo innej niż czterdzieści lat temu sytuacji ekumenicznej. Dokonuje się to – jego zdaniem – poprzez niesłuszną tendencję akcentowania przede wszystkim tylko „pastoralnego i dyscyplinarnego znaczenia” tego dokumentu II Soboru Watykańskiego. Dlatego też jego refleksje zmierzają do ukazania najpierw specyficznej „hermeneutyki Unitatis redintegratio” w perspektywie wszystkich dokumentów soborowych, która prowadzi do właściwej oceny doniosłości jego „teologicznej normatywności” i którą podkreśla wreszcie merytoryczna – a więc jego „treściowa interpretacja” Oddzielny tekst na temat ekumenizmu należy rozpatrywać w kontekście całościowej doniosłości wszystkich dokumentów soborowych. Nie należy koncentrować zbytniej uwagi na podziale tych dokumentów na trzy charakterystyczne grupy: konstytucje, dekrety, deklaracje. Nie można ich traktować wyłącznie autonomicznie. Wszystkie te teksty domagają się bowiem interpretacji komplementarnej. I tak np. nie jest możliwa właściwa interpretacja teologiczna Unitatis redintegratio bez jego odniesienia oraz powiązania z Lumen gentium – i odwrotnie. Całościowe i komplementarne odczytywanie wszystkich tekstów Drugiego Soboru Watykańskiego pozwala dostrzec właściwą „normatywność teologiczną” również i soborowego Dekretu o ekumenizmie. Teologiczna interpretacja Unitatis redintegratio nie może się ograniczyć tylko do „wybiórczego” i „wyizolowanego” traktowania poszczególnych stwierdzeń tego dokumentu. Musi ona odznaczać się podejściem „treściowym” – a więc przede wszystkim merytorycznym, a nie tylko formalnym. Prefekt watykańskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan akcentuje w tym miejscu szczególnie interpretację historyczną (1) i interpretację „w świetle Tradycji” (2) oraz „znaczenie recepcji soborowej” (3). Przestrzega przy tym, aby takiego podejścia nie traktować jako swoistego „kompromisu”; nie każdy bowiem kompromis musi być „niewłaściwym kompromisem” (dosłownie: ein „fauler Kompromiss”). Reasumując Autor stwierdza, „że na przestrzeni ostatnich 40 lat dokonała się recepcja Unitatis redintegratio zarówno ze strony autentycznego magisterium eklezjalnego, jak i ze strony sensus fidelium” Tym samym Dekret ten przyczynił się do coraz bardziej dojrzałej „świadomości ekumenicznej” Jest „to proces”, który chociaż nie jest wolny od pewnych „wzlotów i upadków”, to wszakże – dzięki Duchowi Świętemu – odznacza się „wieloma pełnymi nadziei aspektami” pozytywnymi. To właśnie winno być dla nas nadal w dalszym ciągu bodźcem do swoistej „odwagi oraz fantazji” – zarówno w recepcji teologicznej, jak i praktycznej, soborowego Dekretu o ekumenizmie.Pozycja La catholicité de l’Église dans la pensée d’Yves CongarPietrusiak, Paweł (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)Od czasów Reformacji refleksja katolicka na temat czterech przymiotów Kościoła obecnych w Credo Nicejsko-Konstantynopolitańskim przyjęła charakter polemiczny i apologetyczny. Przymioty owe – interpretowane w sposób niekompletny i podyktowany kontekstem historycznym – miały pokazać, gdzie jest prawdziwy Kościół. Jego katolickość (trzeci przymiot) ukazywała charakter powszechny Kościoła oraz jego ekspansję przede wszystkim geograficzną. Taka sytuacja trwała prawie do XX wieku, kiedy to – dzięki odnowie eklezjologicznej i patrystycznej – podjęto nową refleksję na temat katolickości Kościoła, osadzając ją w szerokim kontekście starożytnej i średniowiecznej teologii oraz w nurcie nowego misyjnego dynamizmu i rodzącego się ruchu ekumenicznego. Jednym z autorów, który przyczynił się znacznie nie tylko do realizacji tego zadania, ale także do odnowy katolickiej eklezjologii XX wieku, był francuski dominikanin o. Yves Congar (1904-1995), mianowany kardynałem przez Jana Pawła II w 1994 r. Spojrzenie na całokształt jego eklezjologicznego dorobku pozwala nam stwierdzić, że jedną z przewodnich myśli jego refleksji była idea katolickości Kościoła, którą przedstawiał w wieloraki sposób i z wielu punktów widzenia. Celem artykułu jest ukazanie myśli Y. Congara na wspomniany temat. Po prezentacji głównych publikacji Congara na temat katolickości oraz ich krótkiej kontekstualizacji (I) ukazano jego teologię trzeciego przymiotu Kościoła. Uczyniono to w trzech częściach, w których rozważano kolejno: źródła katolickości (II), wymiary katolickości (III) i sposoby realizacji katolickości (IV). Ponieważ katolickość Kościoła powinna odzwierciedlać naturę Kościoła, który jest rzeczywistością bosko-ludzką, dlatego też ma ona dwa źródła: w Bogu Trójcy i w ludzkości. Dzięki temu „katolickość” zachowuje nieustannie swój charakter dynamiczny oraz ukazuje się z jednej strony jako rzeczywistość obiektywnie w pełni zrealizowana, z drugiej zaś strony jako rzeczywistość dążąca do swego ostatecznego spełnienia (Gabe und Aufgabe – niemieckie rozróżnienie wielokrotnie cytowane przez Congara). Katolickość może być rozważana w wieloraki sposób. Congar mówi o katolickości ilościowej i jakościowej, o katolickości geograficznej i o katolickości prawdy, o katolickości w czasie i w przestrzeni, o katolickości aktualnej i eschatologicznej. Wszystkie te wymiary uzupełniają się wzajemnie i pozwalają uchwycić złożoność tajemnicy katolickości Kościoła, który zgodnie z myślą Congara jest Kościołem mającym swe ostateczne źródło w Bogu Trójcy (Ecclesia de Trinitate), obejmującym całą ludzkość (Ecclesia ab Abel justo usque ad ultimum electum) i zmierzającym ku swej pełni eschatologicznej. W egzystencji Kościoła wędrującego w czasie owa katolickość ukazuje się i realizuje w wieloraki sposób, napotykając niejednokrotnie na różne przeszkody. Dominikański teolog skupia swoją uwagę w sposób szczególny na dwóch aspektach życia Kościoła: działalność misyjna (orędzie jest „katolickie”, adresat misji jest „katolicki” i podmiot misji jest „katolicki”) oraz ekumenizm (jedność Kościoła i jego katolickość są przymiotami nierozdzielnymi). Trudności, na jakie napotyka pełna realizacja i pełna manifestacja katolickości Kościoła, to przede wszystkim niezrównoważone przeżywanie relacji między jednością i wielością, jednością i pluralizmem, Kościołem powszechnym i Kościołami lokalnymi. Rozumienie katolickości Kościoła przez Y. Congara nie jest statyczne. Są w nim elementy stałe i elementy ukazujące ewolucję interpretacji. Niezmienne są dwa przekonania: po pierwsze – świadomość zakorzenienia katolickości Kościoła w „katolickości” Boga i „katolickości” ludzkości, po drugie – jego charakter dynamiczny istniejący w napięciu między „już” i „jeszcze nie” To, co jest zmienne, to przede wszystkim przesuniecie akcentów z katolickości rozumianej głównie jako kryterium zapewniające jedność Kościoła (w Chrétiens désunis w 1937 r.) na katolickość pojmowaną jako kryterium umożliwiające pluralizm życia kościelnego (Diversités et communion w 1982 r.). W pierwszym przypadku katolickość przedstawiała się jako rozłożenie w czasie, w przestrzeni i w niewyczerpanym bogactwie ludzkiej egzystencji, jedności Kościoła. Można by rzec, iż katolickość to pewien dynamizm „odśrodkowy”: od jedności Kościoła ku wielości. W drugim przypadku katolickość jest ukazana jako dążenie wielości ku jedności pojmowanej na sposób „komunii” Można więc zatem powiedzieć, że katolickość to pewien dynamizm „dośrodkowy”: od wielości kościelnych doświadczeń ku jedności Kościoła-komunii.Pozycja ЭКЗАРХ АНТОН НЕМАНЦЭВIЧ – ВЕРНЫ СЬВЕДКА ЕВАНГЕЛЬЛЯ. КОЛБКI СЛОУ ПРА ЯГОНАЕ ДУХОУНАЕ СЛУЖЭНЬНЕУСОШЫН, ДЫЯКАН ЯУГЕН; ГАЕК, СЯРГЕЙ (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)Autorzy przedstawiają duchową sylwetkę o. Antona (Antoniego) Niemancewicza SJ, egzarchy Białoruskiego Kościoła Greckokatolickiego (UHKC). Po raz pierwszy w literaturze polskiej podana jest data i miejsce śmierci o. Antona (Mińsk, 6.01.1943), które ustalone zostały na podstawie dokumentów odnalezionych przez J. Usoszyna w Archiwum Narodowym Republiki Białorusi. Artykuł wskazuje na męczeński charakter śmierci egzarchy. Jednocześnie autorzy analizują poszczególne etapy życia i działalności pastoralnej o. Antona, w tym jego związek z KUL, gdzie był on wykładowcą w roku akademickim 1928/29. Całe jego życie upływało pod znamiennym hasłem: „Służyć Bogu, a nie posługiwać się nim” (IV). Egzarcha był szczególnie zaangażowany w sprawę pojednania chrześcijan na terenie Białorusi (III), gdzie jego działalność wydawnicza i pastoralna była związana z budzeniem świadomości narodowej wiernych i kształtowaniem w nich ducha katolickiego uniwersalizmu. W czasie okupacji niemieckiej na Białorusi egzarcha padł ofiarą prześladowań ze strony nazistów, którzy w działalności Kościoła katolickiego (obu obrządków) widzieli swego wroga (V. „Kościół - nasz wróg”).Pozycja Modlitwa Jezusowa w chrześcijaństwie tradycji zachodniejJanasek, Emilia; Koza, Stanisław Józef (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)Pozycja Zakłócone relacje między Rosyjskim Kościołem Prawosławnym a Kościołem rzymskokatolickimBercken, Wil van den (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)A list of errors and mutual anticipations between the Catholic and the Orthodox sides could be composed by theologians, historians and psychologists. The above article is such an attempt. The author in detail relates the Declaration on Ecumenism given by the Russian Orthodox, being a selection of the National Council in 2000 entitled The Basic Assumptions of the Relation of the Russian Orthodox toward other Christian Confessions. This document contains the theological and ecclesiological justification for the idea of ecumenism, however it is often hidden by various extra-theological elements which are further expanding, negatively influencing the mutual relationship between the Vatican and Moscow; despite this it brings in an essential contribution to the discussion on this important topie. The starting point of the document is not the split Church of Christ identified with the Orthodox, but the différences between Christians themselves, therefore the goal of the Orthodox Church is to restore unity in the sphere of the Christian family. The conséquence of such a position is the rejection of all competitive positions and the frail surface of mutual understanding. Next, other non-Orthodox Christian Churches were described as well as attempts to undertake dialogue from both sides among the confessions. The last part of the document contains a description of the national and historical paradigm. After the reformation of the USSR into the CIS (Commonwealth of Independent States), and also through incorporating the former family of Baltic countries meaning Ukraine and Ciscaucasia, problems within the Orthodox appeared, and we find in the declaration the controversial statement “canonical area” being a chance renewal of the geopolitical Orthodox consolidation, which to a great degree is identified with the region of the Commonwealth of Independent States. This signifies that other confessions are acknowledged as “untraditional” and their activities are madę difficult, since their presence is perceived as proselytism and the disturbance of the “social order” by charitable assistance is treated as “the stealing of faithful by offering them material encouragement.” An additional problem of the ecumenist attitude of the Russian Orthodox in relations with Catholicism is the sensitivity to the historical East-West confrontation. Not only is uniatism such a burning point, apart from it are also: the fight between Alexander Nevsky with the Tectonic Knights, the conquering of Moscow by Pôles in the 17th Century and the anti-Orthodox stance of Rome on the issue of the 19th Century Baltic conflict. The consequences of joining the ideas of Church and fatherland, Orthodoxy and culture are the entrusting of ecclesiology into the awareness of the faithful – not in a theological sense, but psychological and semantic. The same applies to the cult of national saints and the cited authors (in official Church documents we find quotes only from the Church Fathers and national theologians). However this is only one side of the medal, the other important indicator is described by the author of the above report pointing to the errors committed by the Catholic side, and set at the basis of mutual grief and tensions. The Orthodox acknowledge Catholic Orders and societies the right to function in Russia and values their goodwill and educational activities at the same time pointing to inconsistency in the attitude of the Catholic hierarchy in electing, just after the world day of prayer for peace in Assisi, bishops of the new dioceses of Moscow, Saratov, Novosibirsk and Irkutsk is an insult to the Patriarch of Moscow. The presence of the Catholic Church on this territory cannot be reconciled with the idea of perceiving the Orthodox as a “sister Church” since no objective need existed for the calling of new formal dioceses and parallel evangelizing structures instead of the present apostolic administration (instead of declaring the division of one city – one Bishop, both the Catholic and the Ukrainian Church introduced their structures). The above article was already previously published in the The Journal of Eastem Christian Studies (2002 vol. 54 No. 3-4 pp. 227-243). Prof. Wil van der Bercken from Radboud Universiteit Nijmegen (Holland) gave it in English with an electronic translation into Polish - mainly for the workers, students and friends of the Ecumenical Institute – on the 22 November 2005 as part of the four day series of lectures at the CUL Theology Department (21-24 November 2005).Pozycja Unijna eklezjologiaGórka, Leonard (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)Pozycja Katolickość Kościoła w doktrynie metodystycznej i dialogu rzymskokatolicko-metodystycznymKantyka, Przemysław (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)John Wesley considered the Methodist Church as a God’s willed Church “within One, Holy, Catholic and Apostolic Church” Contemporary Methodism understands the catholicity of the Church to be derived from the “universality of God Himself” and from the universal call of the Church to embrace the fullness of Christian teaching. In our recent bilateral dialogue both Methodists and Catholics profess the Creed of Niceae-Constantinople where the Church is defined as “One, Holy, Catholic and Apostolic” Catholics and Methodists recognize the Catholic (universal) dimension of the Church “across the time and space”, but differ in the understanding of means given by God to sustain this dimension. For Methodists the most important note of the Church is holiness. The presence of holiness decides of the belonging to the catholicity of the Church. Catholics and Methodists agree that openness of each Christian Community to the unity of the Church is a sign of the Church’s catholicity. However, our Churches in different ways define conditions and structures necessary for realization of füll communion. The catholicity of the Church is also expressed by legitimate diversity of liturgy, theology and Church law. How near the Catholic and the Methodist understanding of the catholicity of the Church could finally be depends on resolving the questions of authority in the Church, i.e. the participation of laity in the decision-making process in the Church and the question of authoritative doctrinal teaching. This last issue contains the question of infallible papal teaching towards the whole Church.Pozycja Reformatorska działalność metropolity Piotra Mohyły w ocenie Georges’a Florovsky’egoLeśniewski, Krzysztof (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)Pozycja Dlaczego Jerzy Nowosielski? Kilka refleksji o współczesnej sztuceMongini, Maria Adelaide (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)Pozycja Velehrad – symbol pojednania w setną rocznicę inicjacji Kongresów Welehradzkich (1907-2007)Górka, Leonard (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)Pozycja Międzynarodowa Wspólnota Ekumeniczna – International Ecumenical FellowshipKantyka, Przemysław (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)Pozycja Kościół starożytny w świetle dokumentów synodalnychKaim, Andrzej (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)Pozycja Bibliografia prof. Leonarda Górki SVD w latach 1970-2006Koza, Stanisław Józef (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)Pozycja Skrótowa prezentacja działalności naukowej Instytutu Ekumenicznego KUL w latach 2005-2006Koza, Stanisław Józef (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)Pozycja Wykaz publikacji pracowników Instytutu Ekumenicznego KUL w latach 2005-2007Koza, Stanisław Józef (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2007)