Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 2017, T. 37, nr 2
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/21779
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Historia Domu Rekolekcyjnego Konferencji Episkopatu Polski „Księżówka” w Zakopanem w latach 1945–1990Szczepaniak, Andrzej (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2017)Artykuł jest kontynuacją historii „Księżówki” – Domu Rekolekcyjnego Konferencji Episkopatu Polski w Zakopanem. Autor ukazuje w nim funkcjonowanie domu w peerelowskim okresie zmagań z władzami administracyjno-politycznymi o byt w warunkach narzucanych przez totalitarny ustrój.Pozycja Sprawozdanie z działalności Diecezjalnego Instytutu Muzyki Kościelnej w roku szkolnym 2016/2017Poźniak, Grzegorz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2017)Pozycja Sprawozdanie z ogólnopolskiej konferencji naukowej „Implikacje teologicznomoralne adhortacji Amoris laetitia”. Nysa, 11–13.06.2017 r.Podzielny, Janusz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2017)Pozycja Vermittler und Reformer Zur Rolle Julius Pflugs im konfessionellen FindungsprozessPilvousek, Josef (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2017)Julius Pflug (1499–1564) był dyplomatą, politykiem i biskupem, i we wszystkich tych swoich zadaniach troszczył się o jedność ówczesnego Kościoła, którą uważał za konieczną do zbawienia. Jego zaangażowanie cieszyło się wielkim szacunkiem zarówno u katolików, jak i protestantów. Pflug występował na rzecz reformy Kościoła, ale był przeciwny jego rozdarciu. Współcześnie może zostać zaliczony do czołowych przedstawicieli teologii mediacji XVI w. W jego działaniach nie można zaliczyć go ani do obiegowych schematów historycznych, ani zakwalifikować do kategorii społecznego zdyscyplinowania. Artykuł przedstawia biografię Pfluga i opisuje jego program teologiczny, głównie jego starania o jedność i reformę Kościoła.Pozycja Małżeństwa polityczne a koalicja ariańska Teoderyka Wielkiego. Próba restauracji Imperium Romanum?Ożóg, Monika (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2017)Na przełomie V i VI w. powstająca na terenie Italii civilitas rządzona była przez jednego z potężniejszych władców późnego antyku bądź wczesnego średniowiecza – Teoderyka Wielkiego, króla Ostrogotów, a potem Italczyków. W opinii wielu historyków władca ten w pewien sposób wyznacza nową epokę, lecz poddając analizie jego politykę religijną, można postawić hipotezę, iż poprzez zawierane koalicje ariańskie dążył do restauracji Imperium Romanum, czego dowiedzenie jest przedmiotem niniejszego artykułu. W kontaktach ariańsko-katolickich daje się zauważyć ich narodowy charakter. Dla Teoderyka arianie to Goci, a katolicy to Rzymianie. Bywa wręcz, że nazw wyznań używa zamiennie z nazwami narodów. Prowadzi go to do politycznych zabiegów zmierzających do utworzenia ariańskiej koalicji ludów germańskich zamieszkujących ówcześnie wybrzeża zachodniej części Morza Śródziemnego, w której chodzi niekoniecznie o antykatolickość, ale raczej o konsolidację sił dla zrównoważenia potęgi Bizancjum. Upadek tej koalicji doprowadził do podziałów wewnętrznych między Gotami, co sprzyjało odbiciu Italii przez Justyniana.Pozycja Reformaci kontra reformacja. Formy udziału franciszkanów reformatów w konfesyjnym konflikcie z protestantami we Wrocławiu w XVII–XVIII wiekuMusiał, Marcin (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2017)Sytuacja wyznaniowa na Śląsku, będącego do 1742 r. pod panowaniem Habsburgów, odznaczała się po 1648 r. dużym stopniem skonfliktowania pomiędzy dominującymi liczebnie protestantami a mającymi poparcie Habsburgów katolikami. Odradzające się w duchu trydenckiej odnowy zakony, w tym franciszkanie reformaci, zostali, podobnie jak jezuici, włączeni w prowadzoną na terenie państwa politykę konfesjonalizacji, w myśl której konsolidacja habsburskiego władztwa i stworzenie silnego państwa pod władzą oświeconego monarchy absolutnego możliwa była jedynie na drodze ujednolicenia wyznaniowego, a zatem przywrócenia przedreformacyjnej pozycji katolicyzmu. W drugiej połowie XVII w. dotychczasowe siłowe działania rekatolicyzacyjne zastąpiono działaniami mniej radykalnymi. Konflikt wyznaniowy przeniesiony został na płaszczyznę dyskursu, zarówno teologicznego, jak i artystycznego. Narzędziem w tym procesie były m.in. zakony, w tym franciszkanie reformaci. Ich zróżnicowane formy oddziaływania, poparte finansowym i politycznym wsparciem dworu, korzystały z rozwiązań naukowych, jak i artystycznych. Wyrazem ich praktycznego zastosowania jest wrocławski kościół pw. św. Antoniego. Na jego przykładzie można dostrzec w mniej radykalnym wydaniu zespół form społeczno-kulturowego oddziaływania reformatów na ludność Wrocławia, w sposób szczególny z uwzględnieniem rozwiązań z zakresu sztuki i architektury. Sztuka bowiem w tym wypadku stała się doskonale wykorzystanym narzędziem polemicznej walki międzykonfesyjnej, będąc nośnikiem jednoznacznie odczytywanych komunikatów i idei propagujących nowy, triumfujący Kościół katolicki.Pozycja Biskup Antoni Adamiuk we wspomnieniach sióstr szkolnych de Notre DameMaziarz, Antoni (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2017)Opolski biskup pomocniczy Antoni Adamiuk blisko współpracował z siostrami szkolnymi de Notre Dame, które przed 2000 r. pracowały w kurii diecezji opolskiej i Wydawnictwie św. Krzyża. W pamięci sióstr bp Adamiuk to wzorowy kapłan, znakomity katecheta i odważny kaznodzieja, dobry, skromny i prosty człowiek, strażnik pamięci polskich Kresów Wschodnich oraz obrońca prawdy i sprawiedliwości (związku zawodowego „Solidarność”). W ramach pomocy opozycji antykomunistycznej u boku biskupa działała s. Angela Orłowska SSND. Siostry mogły liczyć na pomoc biskupa w trudnych latach Polski komunistycznej. Organizował wtedy kursy katechetyczne, przygotowujące siostry szkolne do pracy z dziećmi i młodzieżą. Uczył je nie tylko, jak prowadzić lekcje religii, ale także historii Polski. Był dla nich wzorem patrioty. W opinii wszystkich sióstr bp Adamiuk to „ciepły, dobry ojciec”, zawsze życzliwy Zgromadzeniu Sióstr Szkolnych de Notre Dame. Z powodu skromności spuścizny autobiograficznej po sufraganie opolskim, wspomnienia sióstr to ważne źródło historyczne do jego życiorysu.Pozycja Józef Mandziuk, Postacie Kościoła katolickiego na Śląsku, Wyd. Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”. Warszawa 2016, ss. 776, ISBN 978-83- 7821-135-8.Sukiennik, Edgar (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2017)Pozycja „Ekologia jako Eucharystia” – ekumeniczne spojrzenie na teologię stworzeniaRybicka-Ławniczak, Magdalena (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2017)Artykuł nawiązując do związku ekologii i Eucharystii, na który w swoim nauczaniu zwrócił uwagę patriarcha Konstantynopola Bartłomiej I, wyjaśnia możliwe znaczenia tego związku. Zdaniem prawosławnego patriarchy, rzeczywistość materialna, czyli świat stworzony i duchowa, które symbolizuje Eucharystia, splatają się ze sobą i współistnieją w życiu każdego człowieka, nadając sens i kierunek jego działaniu, czyniąc jego życie pełnym i wartościowym. Niniejszy tekst koncentruje się na tych dwóch porządkach, rozpatrując każdy z nich z osobna, by na końcu dostrzec ich współzależność i wzajemne przenikanie się. Artykuł zwraca również uwagę na odmienne spojrzenie duchowości prawosławnej i katolickiej na ekologię, liturgię i ich oddziaływanie na siebie.Pozycja Thomas Elias Beran OP (1683–1742) – czeski prowincjałKublin, Grzegorz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2017)Thomas Elias Beran was born on October 24th, 1683 in Prague. He entered the Dominican Convent of St Aegidius in Prague on July 14th, 1699 and made his first profession the following year, on July 14th. He completed his studies in Prague and Bologna, earning a lecturing degree in 1710, baccalaureate (praesentatus) in 1716 and Master of Theology in 1724. He taught at studium in České Budějovice (1710–1712), at studium generale in Prague (1712–1714), at studium formale in the Convent of St Mary Magdalene in Prague (1714–1717), at studium in Znojmo (1717) and at studium formale in Brno (1717– 1719). He held offices of magister studentium (1719–1721), baccalaureus (1722–1723) and regens (1723–1725) in studium generale in Prague. He was Prior of the Convent of St Aegidius in Prague (1725–1728), Prior Provincial of the Bohemian Dominican Province (1732–1736), Prior of the Convent of St Mary Magdalene in Prague (1737–1739) and Socius of the General Master. He died on August 30th, 1742 in the Convent of St Aegidius in Prague.Pozycja Raciborskie dominikanki w nekrologach klasztorów czeskich i morawskichKublin, Grzegorz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2017)Analizie poddano 7 dominikańskich nekrologów klasztorów czeskich i morawskich, przechowywanych w archiwum praskim i brneńskim. Pozwoliła ona na przedstawienie 76 raciborskich dominikanek zmarłych w latach 1710–1817. Porównując osiągnięte wyniki z innymi źródłami (Liber albus, Acta Capituli Provincialis Fratrum Praedicatorum Provinciae Bohemiae, spisy wskazane przez Augustina Weltzla i Kazimierza Dolę), zauważa się jeszcze 24 zakonnice, które zmarły po wejściu klasztorów śląskich do prowincji czeskiej. W sumie powstał wykaz 100 sióstr zakonnych, który znacznie poszerza dotychczasową wiedzę na temat składu osobowego klasztoru dominikanek w Raciborzu. Stanowi on punkt wyjścia do dalszych badań prozopograficznych nad tym konwentem. Słowa kluczowe: dominikanki, nekrolog, Racibórz.Pozycja Duchowość świątobliwej Eufemii z Raciborza w nowym świetleKochaniewicz, Bogusław (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2017)Artykuł prezentuje po raz pierwszy duchowość świątobliwej Eufemii (Ofki) z Raciborza, dominikańskiej mniszki z XIV w., w świetle kazań jej osobistego spowiednika – przeora klasztoru św. Jakuba w Raciborzu – Peregryna z Opola. Otrzymane wyniki analiz potwierdzają stawiane przez współczesnych historyków dotychczasowe hipotezy odnośnie do znajomości praktyk devotio moderna wśród polskich dominikanów i dominikanek. Negatywnie natomiast weryfikują słabo udokumentowane hipotezy odnośnie do domniemanego wpływu mistyki nadreńskiej na duchowość raciborskich mniszek.Pozycja Walter Kasper, Miłosierdzie. Klucz do chrześcijańskiego życia, tłum. R. Zajączkowski, wyd. Święty Wojciech, Poznań 2016, ss. 270, ISBN 978-83-7516- 644-6.Wałowska, Ada (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2017)Pozycja Jan Hus – prekursor reformacji XVI wiekuJaskóła, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2017)Problem artykułu został rozwinięty w dwóch punktach. W punkcie pierwszym ukazano tło historyczne życia i działalności Jana Husa: dane biograficzne, stosunek Husa do schizmy w Kościele, do sytuacji politycznej i społecznej w Czechach oraz sobór w Konstancji. W punkcie drugim przedstawiono główne reformatorskie postulaty teologii Jana Husa: rozumienie autorytetu źródeł wiary – zwłaszcza autorytetu Pisma Świętego, naukę o Kościele i predestynacji oraz nauczanie o papiestwie.Pozycja Znaczenie przysięgi małżeńskiej w strukturze sakramentuGlombik, Konrad (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2017)Zagadnienie przysięgi małżeńskiej jest przedmiotem refleksji specjalistów z zakresu prawa kanonicznego, liturgistów i teologów. W teologii refleksja o przysiędze małżeńskiej często jest redukowana do wyjaśnienia jej treści i kwestii szafarza sakramentu małżeństwa. W dokumentach Kościoła katolickiego o małżeństwie i opracowaniach teologów jednomyślne jest stanowisko o przysiędze małżeńskiej jako konstytutywnym elemencie sakramentu. Wyjaśnienie istoty tego związku jest współcześnie jednym z ważniejszych problemów teologii małżeństwa. Zarówno natura przysięgi małżeńskiej, jak też jej treści i okoliczności wypowiedzenia mają znaczenie dla sakramentu małżeństwa i są związane z jego istotą. Niniejszy tekst omawia podstawowe aspekty znaczenia przysięgi małżeńskiej w strukturze sakramentu na podstawie współczesnej refleksji teologicznej i dokumentów Kościoła o małżeństwie. Podstawowym jest fakt, że przysięga inicjuje sakrament, ale dotyczy także wzajemnego oddania małżonków, które dokonuje się przez wypowiedzenie słów przysięgi małżeńskiej i zostaje urzeczywistniane w całym życiu małżeńskim będącym sakramentem. Zarówno przysięga małżeńska, jak i sakrament małżeństwa wskazują na obecność Boga w życiu małżonków i tę obecność urzeczywistniają. Kontekst wyrażenia przysięgi małżeńskiej i małżeństwo jako sakrament dokonują się w Chrystusie i w Kościele, i w związku z tym mają charakter eklezjalny. Zawarte w tekście refleksje mają charakter teoretyczny i wskazują na konieczność wypracowania praktycznych implikacji, szczególnie zaś w obszarze teologii przepowiadania (homiletyka, katechetyka) i w teologii pastoralnej.Pozycja Alojzy Marcol (1931–2017) and moral theology in the service to a life of faithGlombik, Konrad (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2017)Pozycja Religions, terrorism and warCharentenay de, Pierre (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2017)Terrorism has expanded worldwide. It became necessary to look for a new framework of analysis in order to understand this type of violence. The expression “third world war” has been used in different circumstances. But terrorism is not a war because the two enemies are not well identified and conflict is not precisely located. There is a conflict in Syria and Iraq, but it is not a world war. The term “third world war” is also dangerous because it gives the impression that you will be able to end terrorism by some kind of act of war. The expression “war on terrorism” has technically not any sense. But terrorism has an aspect where religions are concerned: this is the individual decision to enter into a process of radicalization. One of the most fruitful places of peace building for religions is the interreligious dialogue at local level, schools, municipalities, churches. Global dialogue has no impact on the field if there is no action and connection at the local level.Pozycja Zarys personalistycznej teologii sakramentów w ujęciu Stefana OsteraBiniek, Rafał (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2017)Celem artykułu jest przedstawienie myśli teologicznej Stefana Ostera na temat sakramentów. Jej punktem wyjścia jest koncepcja osoby rozumianej jako relatio subsistens i osobowego doświadczenia, w którym osoba staje się w pełni sobą poprzez „zapomnienie” o sobie i „bycie u innego”. Kolejnym krokiem jest teologiczne pogłębienie tej myśli na podstawie kategorii zastępstwa i idei Maryi jako personalnej postaci Kościoła stanowiącego zbawczą przestrzeń wypełnioną obecnością Boga. Rozwinięciem tej koncepcji jest personalistyczna teologia sakramentów, której motywem przewodnim jest idea osobowego daru z siebie. Jej zwieńczeniem jest ukazanie Eucharystii jako miejsca personalnej obecności Chrystusa w nieustannym akcie miłości, poprzez który ofiaruje On człowiekowi samego Siebie.